Çağın gereklerine ayak uyduramayan, geniş kitlelere ulaşamayan, haberini okutmayı başaramayan basın kuruluşları artık devlet tarafından desteklenmeyecek.

Basın İlan Kurumu (BİK) Genel Kurulu bugün İstanbul’da olağanüstü gündemle toplanıyor. Genel Kurulda, geçtiğimiz yıl Ekim ayında Meclis’te kabul edilen ve toplumda ‘dezenformasyon yasası’ olarak bilinen (7418 sayılı Basın Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun) hükümlerine göre kurumun mevzuatında yapılacak düzenlemeler ele alınacak. 

Yaklaşık iki yıldır yönetmelik taslağı üzerinde çalışan BİK, teklifin TBMM’de kabul edilmesinin ardından gazeteler, internet haber siteleri, meslek örgütleri, akademisyenler, bilişim ve yazılım uzmanları gibi birçok farklı kesimle görüşme yaptı.

Yasanın çıkmasının ardından Basın İlan Kurumu Genel Müdürü Cavit Erkılıç’ın başkanlığında kurum bürokratları son 3 aylık yoğun bir çalışma döneminin ardından mevzuatı yeni yasaya uygun hale getirdi. 

Bu süreçte yaklaşık bin 600 gazete ve bağlı internet sitesi temsilcisinin görüşleri alındı, dijitalde yayın yapan 200’e yakın internet haber sitesi ile de toplantı gerçekleştirdi. Yönetmelik taslağı 15 gün önce Genel Kurul Üyeleri’ne gönderildi. 

Genel Kurul’da görüşülecek taslağı inceleme fırsatım oldu. Yeni yönetmelik medya dünyamızda, özellikle de Anadolu basını ve internet gazeteciliği için önemli değişikleri beraberinde getiriyor.

İşin özü, çağın gereklerine ayak uyduramayan, kendini yenileyemeyen, geniş kitlelere ulaşamayan, haberini okutmayı başaramayan basın kuruluşları artık devlet tarafından desteklenmeyecek. Resmi ilanların dağıtımında ölçümü kolay, denetlenmesi objektif kriterlere bağlı yeni mekanizmalar devreye girecek. Yönetmelik özellikle de Anadolu basınının üzerindeki ölü toprağını atması için itici güç olacak.

Yasa ve yönetmeliğin sektörümüze kazandırdığı olumlu gelişmelere vurgu yaptıktan sonra itiraz noktalarımızı da dile getireceğim. Ama önce güzel haberleri verelim: 

  • Bu yasa sayesinde internet haber sitelerinde çalışan meslektaşlarımız devlet tarafından artık ‘gazeteci’ olarak kabul ediliyor. İnternet medyasında çalışan gazeteciler 5953 sayılı Basın Yasası’na tabi olacak ve basın kartı alabilecek. 
  • Yeni yönetmelik sektörde ciddi bir istihdam yaratacak. Mevzuat hükümlerine göre mevcut gazetelerin internet haber siteleri resmi ilan yayınlamak istiyorlarsa en az mevcut kadroları sayısında yeni fikir işçisi istihdam etmek zorundalar. Yine bu yasadan faydalanarak resmi ilan yayınlamak isteyen internet haber siteleri de aynı mevzuat hükümlerine tabi olacaklar, önemli sayıda fikir işçisi istihdam etmeleri gerekecek. 
  • Basın İlan Kurumu 6 ay boyunca yönetmelikteki ‘asgari trafik zorunluluğu’ şartını mevcut gazetelerin yeni düzene uyum sağlamaları için uygulamayacak. Ve Nisan ayından Ekim ayına kadar 6 ay boyunca mevcut gazetelere kadro şartını uygulamaları koşuluyla internet siteleri için de resmi ilan bütçesi kullandıracak. Dolayısıyla halen resmi ilan alma hakkına sahip gazetelerin Ekim ayına kadar yeni uygulamaya geçiş için ek bütçeleri ve deneyim şansı olacak.
  • Yeni yönetmelikle birlikte İstanbul, Ankara ve İzmir yerel gazetelerini rahatlatan bir diğer konu da zorunlu satış şartının düşürülmesi. Ancak bu konuda İzmir gazeteleri olarak bir serzenişimiz var. Türkiye’nin diğer illerine göre kıyaslandığında İzmir yine en ağır koşullara sahip il olarak öne çıkıyor. Basın İlan Kurumu sağolsun İzmir’i Türkiye’nin sosyo-ekonomik ve sosyo-kültürel açıdan en gelişmiş ili olarak görüyor. Günlük asgari satış şartını kent nüfuslarına oranladığımızda anlıyoruz ki İzmir Türkiye’nin en gelişmiş kenti. 

İz Medya olarak yönetmelik ile ilgili düşüncelerimizi Genel Müdürlüğe üç kez iletme şansımız oldu. Anadolu’nun çeşitli kentlerinde çıkan gazete temsilcileri ve İzmirli meslektaşlarımızla yaptığımız toplantılarda yönetmelikteki en büyük sıkıntının internet haber siteleri için getirilen günlük asgari trafik zorunluluğu olduğu konusunda görüş birliğine vardık. Bu asgari trafik zorunluluğu çok yüksek tutulmuş durumda. Şöyle ki, İzmir internet siteleri için günlük 90 bin sayfa ziyareti ve 30 bin tekil kullanıcı isteniyor. Manisa için bu rakam 60 bine 20 bin. İlçelerdeki internet siteleri de aynı rakamlara tabi. 

Yönetmelik bu şekliyle geçerse, internet haber sitelerinde bir tekelleşme söz konusu olabilir. Ana akımın büyük gazeteleri internet haber siteleri vasıtasıyla çok büyük paralar kazanacak, gelirlerine gelir katacak. Bunun istihdama yansıması da mümkün olmayacak. Anadolu basını yalnızlığa mahkûm edilecek, dijital bataklıkta çırpınacak ve yazılı basının ömrünü tamamlamasıyla yok olacak. Bu da demokrasimiz ve basın özgürlüğü açısından büyük bir tehlike.

Umarım Basın İlan Genel Kurulu bugün yapacağı toplantıda bu tehlikeyi göz ardı etmez ve Anadolu Basınından yükselen itirazları dikkate alır. 

Ben Basın İlan Kurumu ve Anadolu basınını birbirinden beslenen, yaşamları birbirine bağlı ‘simbiyotik’ bir varlık olarak düşünüyorum. Bu canlı mekanizma süreç içinde aksaklıkları görecek, birbiriyle istişare ederek varlığını sürdürmek için de aklın yolunu tutacaktır. Yönetmelikler güncellenir, hatalar düzeltilir. Yeter ki siyasetin gölgesi sektörün ve kurumun üzerine düşürülmesin. 

Son olarak bu süreçte sektörün sesine kulak veren BİK Genel Müdürü Cavit Erkılıç’a, kurum bürokratlarına, şube müdürlerimize, kısacası tüm Basın İlan Kurumu camiasına bir basın emekçisi olarak teşekkür ediyorum. 

Yeni yönetmelik umarım sektörümüz ve yerel medyamız için güzellikler getirir.