Hep söylerim bir şiir, bir şarkı, okuduğunuz ilginç bir söz sizi alır hiç bilmediğiniz bir dünyanın ortasına bırakır. Size hadi canım dedirtir. 2007 yılında İş Bankası Yayınları Mary Wollstonecraft’ın (1759-1797) “Kadın Haklarının Gerekçelendirilmesi” kitabını basmıştı. 38 yıl süren kısa ömrüne karşın, erkek egemenliğindeki felsefe alanında yazdıklarıyla, kendinden sonraki yüzyılları kadın hakları konusunda derinden etkileyen bir 18. Yüzyıl düşünürüydü. Dilimize ilk kez çevrilen ve günümüzden 215 yıl önce yayımlanan kitap ilgimi çekmişti.
Yazarların hayatlarını ve anıları her zaman merak etmişimdir. Bir gün Frankenstein’in yazarı Mary Shelley hakkında bir şeyler okurken annesinin “Kadın Haklarının Gerekçelendirilmesi” kitabının yazarı Mary Wollstonecraft olduğunu öğrendim. Mary Shelley doğduktan on bir gün sonra annesi ölmüştür. Annesinin mezarı başına gidip küçük küçük notlar alan Mary daha sonra yazacağı en büyük eserinin temellerini burada atmaya başlamıştır.
Latin Amerika müziklerinden en çok dinlediğim Compay Segundo’nun hepinizin bildiği Guantanamera şarkısıydı. Yıl 2004 Adam Yayınlarının özel olarak bastığı küçük ciltli şömiz kapaklı kitap serisinden Jose Marti’nin “Göklerde Eriyip Gitmek İsterdim” (Daha sonra aynı isim ve çeviriyle 2011 yılında Can yayınlarından çıktı) şiir kitabı Ataol Behramoğlu çevirisiyle çıktı.
Jose Martı 1853 yılında Havana /Kuba da doğmuştur. Bugün size Küba desem hepimizin aklına Devrim, Che ve Fidel Castro gelir. Oysa Jose Marti çok daha önceleri Küba’nın bağımsızlığı için çalışmış, İspanya’ya sürgün edilmiş, affedildikten sonra bağımsızlık savaşı için ülkesinde dönmüş, 19 Mayıs 1895 yılında İspanyol güçleri ile girdiği çatışmada hayatını kaybetmiştir. Birçok devrimci onu kendilerine örnek almıştır.
Geçenlerde Jose Marti’nin birkaç dizesini google yazdım. Karşıma bir şarkı ve sözleri çıktı. Şaşırmadım dersem yalan olur.
Guantanamera
Ben içten bir adamım
Palmiyelerin büyüdüğü yerdenim
Ve ölmeden önce ruhumun
Dizelerini söylemek istiyorum
Guantanamera, guajira guantanamera
Guantanamera, guajira guantanamera
Benim şiirim açık yeşil
Ve ateş kırmızısıdır
Benim şiirim dağda sığınak
Arayan yaralı bir geyiktir
Guantanamera, guajira guantanamera
Guantanamera, guajira guantanamera
O kadar çok okunacak kitap, tanıyacağımız yazar var ki, bazen iyilerini kaçırıyoruz.
