İran Meclisi, uzun süredir tartışılan para reformu yasa tasarısını onayladı. Devlet medyasının aktardığına göre, Anayasayı Koruyucular Konseyi’nin itirazlarının giderilmesinin ardından kabul edilen düzenlemeyle birlikte, İran para birimi riyalden dört sıfır atılacak. Kararın, yıllardır devam eden yüksek enflasyon ve ekonomik istikrarsızlıkla mücadele kapsamında atılan önemli bir adım olduğu değerlendiriliyor."
DEĞİŞİM BİR GECEDE OLMAYACAK"
Cumhuriyet’in haberine göre, Meclis Ekonomi Komisyonu Başkanı Şemseddin Hüseyin, devlet televizyonuna yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı:
Para birimimiz yine riyal olarak kalacak ve değişim bir gecede gerçekleşmeyecek. Merkez Bankası’nın bu dönüşüm için altyapıyı hazırlamak üzere iki yılı var. Ardından üç yıl sürecek geçiş döneminde her iki para birimi de birlikte kullanılacak.
Hüseyin, yıllardır yüzde 35’in üzerinde seyreden enflasyonun, banknotların işlevini neredeyse ortadan kaldırdığını, bu adımın işlemleri ve hesaplamaları kolaylaştıracağını belirtti.
Serbest piyasada 1 ABD doları = 1 milyon 150 bin İran riyali seviyesine ulaşan kur, vatandaşların günlük mali işlemleri anlamakta zorlanmasına neden olmuştu.
KARARA YÖNELİK ELEŞTİRİLER
Karar, İran’da tartışmalara da yol açtı. Milletvekili Hüseyin Samsami, İran Öğrenci Haber Ajansı’na (ISNA) yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı:
Bir para biriminin itibarı, dört sıfır atarak geri kazanılamaz. Bu ancak paranın gerçek değerini güçlendirmekle mümkündür.
BENZER ÖRNEKLER
Yüksek enflasyonla mücadele eden pek çok ülke, geçmişte benzer adımlar atmıştı. Örneğin Venezuela, son yıllarda birden fazla para reformu gerçekleştirmesine rağmen, hâlâ yüksek enflasyon sarmalından kurtulamadı.
TÜRKİYE'DE PARADAN SIFIR ATILMA SÜRECİ
Türkiye, 1 Ocak 2005 tarihinde para biriminden altı sıfır atarak 'Yeni Türk Lirası'na (YTL) geçti. Bu karar, 2001 ekonomik krizi sonrası uygulamaya konulan 'Güçlü Ekonomiye Geçiş Programı' ve enflasyonla mücadele politikalarının bir parçasıydı.
1980’li yıllardan itibaren hızla artan enflasyon, Türk Lirası’nın değerini düşürmüş, günlük yaşamda milyarlarca liralık işlemler yapılır hâle gelmişti. Bu durum hem muhasebe hem de fiyatlama sistemlerinde ciddi zorluklar yaratıyordu.
Bu adım, Türkiye’nin ekonomik tarihinde psikolojik bir dönüm noktası oldu. Paradan sıfır atılması, halkın gözünde fiyat istikrarı ve güven duygusunu pekiştirdi. Ancak uygulama tek başına kalıcı bir çözüm olmadı.
2009 yılında 'Yeni' ibaresi kaldırıldı ve para birimi yeniden Türk Lirası (TL) olarak adlandırıldı. Bugün hâlâ kullanılan TL, 2005’teki bu uygulamanın ürünüdür.
