Ege İhracatçı Birlikleri Başkanları, 2025 yılının ilk yarısını değerlendirmek üzere bir basın toplantısı düzenledi. 2025 yılının ‘Orta Vadeli İstikrar Programına’ bağlı kalmaya vurgu yapan başkanlar, Ege İhracatçı Birlikleri (EİB) Meclis Salonunda ‘2025 yılı İlk Yarı Değerlendirme Toplantısı’ ile gazetecilerle buluştu. İhracatçıların arasında EİB Başkanı Jak Eskinazi de vardı. Başkan Eskinazi, konuşmasında son bir yılda yaşanan olumsuzlukların devam ettiğini belirtti. Eskinazi, “Son bir yıldır dile getirdiğimiz sorunların ne yazık ki halen güncelliğini koruduğu bir dönemin içindeyiz. Sadece Ege Bölgesi değil, Türkiye’nin dört bir yanındaki ihracatçılar olarak hepimiz aynı başlıkları tekrar ediyoruz. Bu sorunlar artık münferit değil, sistematik bir hal almıştır. Ancak artık tekrarın ötesine geçmemiz gereken bir eşikteyiz. İSO İmalat PMI verisinin haziran ayında yeniden daralma bölgesinde yer alması, üretim ve ihracat odaklı sektörlerdeki baskının devam ettiğini ortaya koydu. Ancak ilk yarı rakamlarımız ihracatçımızın tüm zorluklara rağmen üretimden ve dış pazarlarda var olmaktan vazgeçmediğinin en somut göstergesi” ifadelerini kullandı.
“6 ayda ihracat 9 milyar dolara ulaştı”
Eskinazi, ocak ve haziran ayı döneminin ihracatının 9 milyar dolar olduğuna dikkati çekerek, “EİB’nin 2025 yılının ocak-haziran döneminde ihracatı 9 milyar dolar olurken, sanayi ihracatımız yüzde 2 artışla 4,8 milyar dolar, tarım ihracatımız ise 3,5 milyar dolar olarak gerçekleşti. 6 ayda 209 ülke ve bölgeye ihracat gerçekleştirdik. 109’una ihracatımızı artırdık. En fazla ihracat yaptığımız ilk üç ülke; Almanya 851 milyon dolarla ilk, ABD 792 milyon dolarla ikinci, İtalya yüzde 6 artışla 548 milyon dolarla üçüncü sırada yer alıyor. Ege Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliğimizden ise 2025 yılının ilk 6 ayında 259 milyon dolar ihracat gerçekleştirilmiş olup bir önceki yılın Ocak-Haziran dönemine göre yüzde 27 oranında artış gerçekleşmiştir. 2025 Ocak-Haziran dönemi itibari ile en fazla ihracat pamuk, suni sentetik örme kumaş, yatak çarşafları ve halıdan gerçekleştirilmiştir. En fazla ihracatı yüzde 69 artışla Çin’e yaptık. Çin’den sonra en fazla ihracat yaptığımız ülkeler sırasıyla Pakistan, Bangladeş, Ürdün, Vietnam ve İtalya olarak sıralanmaktadır” dedi.
“Üç markadan ikisi mahkemelik oluyor”
EİB Başkanı Eskinazi, Türkiye’de markaların kira uyuşmazlığından mahkemelik olduğuna işaret etti. Eskinazi, ayrıca mali krizlere vurgu yaparak, “Bugün Türkiye'de her üç markadan ikisinin kira uyuşmazlığı nedeniyle mağaza sahipleriyle mahkemelik olması, derinleşen yapısal maliyet krizini gözler önüne seriyor. Bu tablo ihracatçının hareket alanını daraltırken, dış pazarlarda rekabetçiliğini de doğrudan etkiliyor. Ne yazık ki Türkiye, global alıcıların gözünde ‘yüksek maliyetli üretim ülkesi’ konumundadır. Geçtiğimiz haftalarda dünyaca ünlü bir İspanyol alıcı ‘mal adedini düşürmeden üretimi Mısır’a kaydırmanız kaydıyla iş birliğine devam ederiz’ dedi. Bu yaklaşım, Türkiye'nin artık tercih edilmediğinin somut göstergesidir. Türkiye’de üretim yapan firmaların yüksek enerji fiyatları, kur istikrarsızlığı ve işçilik maliyetleri karşısında nefes alma alanı daralmaktadır. Bazı firmalar konkordato ilan ederken, bazıları ise üretimlerini ve sermayelerini yurt dışına taşıyarak kurtuluş arıyor” şeklinde konuştu.
“İhracatçıya ceza”
Eskinazi, ihracat yapanların cezalandırıldığını öne sürdü. Kur baskısıyla ihracatçının ezildiğini belirten Başkan Eskinazi, “İhracat yapmak adeta cezalandırılır hale gelmiştir. İhracatçının kâr marjı, finansmana erişim sıkıntısı ve kur baskısı altında erirken, “kazandıkça kaybettirilen” bir denklemle karşı karşıyayız. Türkiye ekonomisi yılın ilk çeyreğinde yüzde 2 büyüdü. Ancak ihracatın bu büyümeye katkısı negatife dönmüştür.
İki çeyrektir ihracat büyümeye pozitif katkı sunamıyor. Bu tablo, sadece bir ekonomik istatistik değil; Türkiye’nin dış ticaretteki rekabet gücünün alarm verdiği bir durumdur. Ama bu gidişatla, sadece 2025'in değil, 2026’nın da kayıp hanesine yazılma riskiyle karşı karşıyayız” şekline dile getirdi.
"İmkan tanıyacak düzenlemeler yapılmalı"
Eskinazi, ayrıca Ege İhracatçı Birlikleri olarak yaptığı çağrıda şunlara dikkat çekti:
“Kur politikasında öngörülebilirlik sağlanmalı, ihracatçının maliyet hesabı yapabileceği bir reel kur düzeyi korunmalı, sektörel kredi limitleri yeniden yapılandırılmalı, özellikle tekstil, hazır giyim, tarım ve gıda sektörleri gibi emek yoğun sektörlere özel finansman mekanizmaları devreye alınmalıdır. Enerji maliyetleri üzerindeki yük hafifletilmeli, ihracatçıya sanayi tarifesi dışında destekleyici fiyatlamalar sağlanmalıdır. Sermaye göçünü engelleyecek teşvik mekanizmaları ivedilikle uygulanmalıdır. İhracat gelirleri üretim ve yatırıma kanalize edilmeli, ihracat kazancının yeniden üretime ve yatırıma aktarılmasına imkân tanıyacak düzenlemeler yapılmalıdır.”
“TL desteği uzatılmalı”
Eskinazi sözlerine şu şekilde devam etti:
“Temmuz sonuna kadar (yüzde 2’den) yüzde 3’e yükseltilen TCMB TL dönüşüm desteğinin yıl sonuna uzatılması. Ayrıca bu desteğin uygulamasının kolaylaştırılmasını. Günlük reeskont kredisi limitinin artırılması, 3 aya varan bekleme süresinin 30 günün altına düşürülmesini, DİR rejimini kullanan firmaların KDV iadesinde yaşadıkları KDV Kanunu sistematiğine uygun olmayan idari uygulamalar kaynaklı sorunların giderilmesini istiyoruz. Ve en önemlisi, Türkiye'nin üreticiye ve ihracatçıya sahip çıkan bir ekonomi politikası benimsemesi artık ertelenemez bir zorunluluktur. Bu doğrultuda bizler de üzerimize düşeni yerine getirmek için somut adımlar atıyoruz; Ege Bölgesi’ndeki tüm illerde ihracatçı firmalarımızla üye buluşmaları gerçekleştirdik ve Ticaret Bakanlığımız tarafından hayata geçirilen “Responsible – Sorumlu Üretim ve İhracat Programı” ve devlet destekleri hakkında bilgilendirmeler yaptık. 2017’den bu yana yaklaşık 5.000 yeşil pasaport tahsis ettik. 2025 yılının ilk yarısında 16 farklı kalemde ihracatçılarımıza toplam 1 milyar TL destek sağladık. Böylece destekler geçen yıla göre yüzde 81 artarak 551 milyon dolardan bu seviyeye ulaştı. Her yıl ortalama 13 milli katılım fuarı, 20 ticaret heyeti, 10 alım heyeti organizasyonu düzenliyoruz. İzmir Ticaret Borsası ve TOBB İzmir Kadın Girişimciler Kurulu ile birlikte yürüttüğümüz “İhracatta Kadın Gücü” programı ile kadın girişimcilerimizi ihracat mevzuatı, finansman, e-ihracat ve pazar araştırması konularında destekledik. Firmaların gelişimine katkı sağlamak amacıyla EGEKOBİDER iş birliği ile finansal okuryazarlık eğitim programı başlatıyoruz. Unutmayalım ki ihracat, Türkiye’nin büyümesinde kaldıraç işlevi gören en stratejik güçtür. Bu kaldıraç zayıflarsa, tüm ekonomik denge sarsılır.”
“Tütünde 493 milyon dolar ihracat”
Eskinazi, tütün ve mobilyada ihracatı anlattı. Tütünde 2025 yılının ilk yarısında yüzde 1 azalışa rağmen 493 milyon dolar ihracat yapıldığına değinerek, “Tütün ve tütün mamulleri sektöründe 2025 yılının ilk yarısında miktar bazında yüzde 1 azalışa rağmen, değer bazında %10 artış ile 493 milyon dolarlık ihracat kaydedildi. Yılın ikinci yarısında da artış beklentisinin devam edeceğini ve yıl sonunda uzun bir aradan sonra sektör ihracatının 1 milyar doların üzerine çıkacağını düşünüyoruz. Tütün sektöründe özellikle firmaların Ege Tütün İhracatçıları Birliğimiz koordinasyonunda gerçekleştirdikleri sürdürülebilirlik faaliyetleri birçok tarım sektörüne örnek teşkil ediyor ve olumlu etkisi her geçen yıl daha kuvvetli hissediliyor. Ege Mobilya, Kağıt ve Orman Ürünleri İhracatçıları Birliğimizin hedefi, 2025 yılı sonunda 1 milyar dolarlık ihracat barajını aşmak. Üç ana sektörde 150’den fazla ülkeye ihracat yapıyoruz. Özellikle kekik, defne, adaçayı gibi ürünlerde dünya ticaretinde lider konumdayız. Bu başarımızı sürdürülebilirlik ilkeleriyle güçlendirmeyi amaçlıyoruz. Yılın ilk altı aylık döneminde, yüzde 1,47’lik sınırlı bir düşüşle 456 milyon doların üzerinde ihracat gerçekleştirdik. 2025 yılı ilk 6 ayı boyunca mobilya birliğinin gerçekleştirdiği sektörel ticaret heyetleri ile Irak, Suudi Arabistan/ Riyad ve Cidde ve zor bir pazar olan Şikago/ A.B.D. gibi pazarlarda firmalarımızı potansiyel müşterilerle doğrudan buluşturduk. Yılın ikinci yarısında Bulgaristan, Romanya ve Kazakistan gibi daha yakın pazarlara da sektörel ticaret heyetleri düzenleyerek yeni hedef ülkelerle ihracatımızı derinleştirmeyi planlıyoruz” dedi.
