Gizem TABAN/İZ GAZETE- İzmir Büyükşehir Belediyesi (İzBB) nisan ayı olağan üçüncü meclis oturumu gerçekleşiyor. İzBB Başkanvekili Cumhuriyet Halk Partili (CHP) Mustafa Özuslu idaresinde yapılan toplantıda İzBB ile ESHOT Genel Müdürlüğü’nün 2022 Yılı Faaliyet Raporları görüşülüyor.
Faaliyet Raporları ile ilgili söz alan CHP Grup Başkanvekili Murat Aydın, İzBB’nin çalışmalarını anlatırken merkezi hükümete de ‘yatırım’ eleştirisinde bulundu.
Cezaevi arazisi halkındı
CHP Grup Başkanvekili Murat Aydın, kent gündeminde tartışma konusu olan Buca Cezaevi arazisi ile ilgili değerlendirmelerde bulunarak, “Söylemeye, ısrarla anlatmaya devam edeceğiz. Çevre Bakanlığının yaptığı plan kamu yararına aykırıdır. Arazinin yüzde 85’ine bina yapan, yeşil alanı sadece yüzde 15’lik kısma sıkıştıran plan hukuka da aykırıdır. Bu planın iptali istemi ile CHP Meclis Grubu olarak dava açtık. Bizim dışımızda İzBB, İzmir Barosu, meslek odaları, STK’lar ve kişiler de devam açtı. Bu davalar halen görülmekte. Yapmış olduğumuz yürütmeyi durdurma talebinin reddine dair kararı geçtiğimiz günlerde İzmir Bölge İdare Mahkemesi kaldırdı ve yerinde keşif yapıldıktan sonra karar verilmesini istedi. Davayı gören İzmir 4. İdare Mahkemesi yakında keşif günü belirleyecek. Bucalıları, İzmirlileri, çevreye, kamu yararına önem veren herkesi keşif gününde cezaevi arazisinde olmaya çağırıyoruz. Buca Cezaevi arazisi halkındır ve halka, İzmirlilere ait araziyi İzmir’in kurtuluşunun 100 yılı kutlanırken 9 Eylül 2022’de satılmasını İzmir halkı hiç unutmayacak, bu arazinin kamunun kullanımına açık yeşil alan olması için mücadele etmeyi sürdürecektir” diye konuştu.
Raylı sistem yatırımları
Raylı sistem yatırımlarından bahseden CHP’li Aydın, “2022 yılında Buca Metrosunun inşaatına tüm engellemelere rağmen başladık ve hızla ilerliyoruz. Buca Metrosu 4 yıllık inşaat süresinin sonunda İzmir halkının hizmetinde olacak. 2022 yılında Narlıdere Metrosu ile Çiğli Tramvayı inşaatları önemli ölçüde ilerledi. 2023 yılında bu iki önemli demir ağ hizmete girecek ve İzmir’e demir ağlarla örme hedefine bir kez adım daha yaklaşacağız. Buca Metrosu 1 milyar avroya yaklaşan bedeli ile İzmir’de yapılan en büyük kamusal yatırım ve bu yatırımı hepimizden vergi alan milyarlarca dolarlık bütçeyi yöneten daha doğrusu çarçur eden merkezi hükümet değil İBB yapıyor. Ve İzBB 2022 yılında Karabağlar-Gaziemir Metrosu için de yola çıktı. Bu proje ile kendi yatırım rekorumuzu yine kendimiz kırıyoruz. Karabağlar – Gaziemir Metrosu toplam 2 milyar 105 milyon avroluk bütçesi ile İzmir’in en büyük yatırımı olacak” ifadelerini kullandı.
İzmir’de U harfi göremezsiniz
Merkezi hükümetin İzmir’de metro yatırımı yapmadığını hatırlatan CHP’li Aydın, “İzmir’de merkezi idarenin bütçesi ile yapılmış hiçbir metro hattı olmadığı için İzmir’de U harfi ile gösterilmiş metro istasyonu göremezsiniz. Ve merkezi hükumet yıllardır yapma sözü verdiği Otogar-Halkapınar Metrosunu yapmayacağını bir kez daha dile getirdi. 2014 yılından bu yana bu metro hattı için yatırım bütçesine para ayırmadı ve İzmir halkıyla alay edercesine bu yıl da 3 bin liralık iz bedel koymakla yetindi” dedi.
Hızlı tren yılan hikâyesi oldu
Hükümetin vaat ettiği Ankara- İzmir Hızlı Tren Hattı’nın halen hayata geçirilmediğine dikkat çeken Aydın, süreci tüm detaylarıyla anlattı. Aydın, şunları söyledi: “Yılan hikayesine dönmüş bir konuyu konuşmak isterim. Ankara – İzmir hızlı tren hattı nerede? En son Salihli civarlarında olduğu söylenmişti. Nerede ve ne zaman hizmete açılacak? Tıpkı Bayraklı Şehir Hastanesinde olduğu gibi hızlı trende de açılış tarihi konusunda rivayet muhtelif. Kendisi de halen İzmir Milletvekili olan Sayın Binali Yıldırım 21 Eylül 2013 tarihinde temeli atılan bu hattın 1080 günde yani 3 yılda biteceğini söylemişti. Bu açıklamaya göre hattın Eylül 2016 yılında açılmış olması ve biz İzmirlilerin ve Ege Bölgesinde yaşayanların tam altı buçuk yıldır bu hattı kullanıyor olması gerekirdi. Oysa ortada ne hat var ne tren… Tam 10 yıl geçti. Beş ayrı ulaştırma bakanı gördük ama hızlı tren bir türlü İzmir’e varamadı. Peki, bu hat ne zaman hizmete açılacak? 16 Kasım 2018 tarihinde açıklama yapan dönemin Ulaştırma Bakanı Cahit Turan’a göre hat 2020 sonunda ya da en geç 2021 başında İzmir’e ulaşmış ve hizmete açılmış olacaktı. 31.08.2022 tarihinde açıklama yapan Bakan Adil Karaismailoğlu’na göre hattın açılışı 2025 yılında. Fakat aynı bakan 16.10.2021 tarihinde, hattın Eşme ilçesinde tünelle ilgili törende, hattın 2022 yılının sonunda tamamlanacağını söylemişti. CHP İzmir Milletvekili Bedri Serter’in soru önergesi üzerine TBMM’ne verdiği cevapta hattın 2024 yılında biteceğine dair Bakanlık öngörüsünün olduğu söylenmiş. Yani tahmin yani hayırlısı inşallah cevabı verilmiş. Sonunda Sayın Bakan verdiği her tarih boş çıkınca tarih vermeyi bırakmış ve 22.03.2022 tarihli açıklamasında Ankara – İzmir Hızlı Tren Hattının bittiğinde kaç yolcu taşıyacağını, yolun ne kadar kısalacağını söylemiş ama bitiş tarihini vermekten özenle kaçınmış. Ancak Sayın Bakanın bilmediğini bilen, söylemediğini söyleyenler var. Mesela Ocak 2023’te açıklama yapan Ak Parti Manisa Milletvekili Murat Baybatur’a göre hızlı tren 2024 yılında açılacak. Peki, bir soru daha: Ankara- İzmir hızlı tren projesi kaça mal olacak? 2013 yılında ilk ihale yapıldığında projenin bedeli 4 milyar 500 milyon lira yani temel atma tarihindeki dolar kuruna göre (1 dolar = 1,96 TL) yaklaşık olarak 2 milyar 300 milyon dolar. Ama bu parayla iş bitmedi. İşi üstlenen firma 19 Mart 2022 tarihinde bir müjde verdi. Hızlı tren için 17 Mart 2022 tarihinde 2,3 milyar dolarlık kredi bulunmuş. Ne demek bu? Hızlı tren için temel atıldığı tarihte bu projenin finansmanı yokmuş, varsa da gerçekçi olmadığı için ya da paralar ‘attaya’ gittiği için para yetmemiş ve 9 yıl sonra para arayışına girilmiş, neredeyse projenin ilk ihale bedeli kadar bir miktar dış finansman bulunmuş. Gözlerindeki ışıltı gözlerimizi kamaştıran sayın bakan kredi bulduklarını müjdeliyor ama hat bir türlü bitmiyor, belirlenen hiçbir maliyet hesabı tutmuyor. CHP Sivas Milletvekili Ulaş Karasu’nun Kasım 2022’de açıkladığına göre; temeli atıldığında 4 milyar 500 milyon liraya mal olacağı söylenen projenin maliyeti ona katlanarak 47 milyar liranın üzerine çıktı. Dünyada bu standarttaki tren hatları için kilometre başına 1 milyon 500 bin dolar harcanırken, Ankara-İzmir Hızlı Tren hattının kilometre başına maliyeti 5 milyon doları buldu ve daha da nereye çıkacağı belli değil.”
10 yıl geçti tren hala yok
CHP’li Aydın, konuyla ilgili açıklamalarını şöyle sürdürdü: “Buca Metrosunu neden en düşük teklif verene değil bir sonraki şirkete verdiniz diye soran arkadaşlar, Ankara – İzmir Hızlı Tren hattı hangi firmaya ve hangi ihale usulü ile verildi biliyor musunuz? Bu hattın yapımı açık ihaleyle değil, pazarlık usulüyle bir firmaya verildi. Üstelik temeli 2013 yılında atılan projenin yeni ihalesi 6 Ekim 2020 tarihinde yapılmasına rağmen bakanlık işi pazarlık usulüyle ve 2 milyar 162 milyon 600 bin avro sözleşme bedeliyle bir firmaya verdiğine dair sonuç ilanını 2 yılı aşkın süre sonra, 22 Aralık 2022 tarihinde yayınladı. Tren hattı ihalelerinin TL ile yapıldığına dair 2020 yılında yapılan bakanlık açıklamasının gerçeği yansıtmadığı da bu şekilde anlaşılmış oldu. Hattın ne zaman hizmete açılacağına dair az önce söylediğim tarihlere bir yenisinin daha eklendiğini finansmanın bulunduğuna dair resmi açıklamadan öğreniyoruz. Finansmanın bulunduğuna dair 19 Mart 2022 tarihli açıklamada hattın yapımının 42 ayda biteceği söylenmiş. Hadi para hemen geldi ve işe hemen başladınız diyelim ve 42 aylık süreyi Mart 2022 tarihinden başlatalım. Bu tarihe 42 ay eklersek hattın bitiş tarihi Haziran 2025’e geliyor. Ne oldu şimdi? Hani hat 2024’te bitiyordu? Bu durumda hızlı tren hattının açılışı en erken 2025’e kalmış oldu. 2013 yılında temeli atılan hat, bu tarihten 12 yıl sonra açılmış olacak. Tabi mevcut siyasi iktidar değişirse. Değişmez ise İzmirlinin daha ne kadar bekleyeceği meçhul. Yani demem o ki; 10 yıl geçmesine rağmen ortada tren yok ve maliyeti hızlı tren standardından vazgeçilmesine rağmen yola çıkıldığı zamana göre on kattan fazla arttı. Ama İzmir merak etmesin, nasıl İzmir’e demir ağlarla örüyorsak, Mayıs sonrasında halkın iktidarını kurduğumuz da İzmir’e, İzmirlilere layık görülen bu duruma da son vereceğiz.”
Yüksek yatırım oranı
İzBB’nin mali yapısıyla ilgili bilgilendirmeler yapan CHP’li Aydın, “İstikrarlı mali ve finansal yapımız sayesinde uluslararası kredi derecelendirme kuruluşlarından yüksek kredi derecelendirme notları alıyoruz. Yatırım yapılabilir seviyesindeki kredi derecelendirme notumuz sayesinde birçok farklı yabancı finans kuruluşundan kredi kullanabilme imkânı sağlayan nadir belediyelerden biriyiz. Aldığı uluslararası krediler ve üst derece notlar bunun en büyük kanıtıdır. Güçlü finansal yapımızı ve dinamik ekonomimiz sayesinde Fitch Ratings, İBB’nin kredi notunu dördüncü kez en yüksek kredi notu olan AAA olarak belirledi. İzBB kullandığı kredilerin önemli bir kısmını yatırıma özellikle de metro gibi büyük ulaşım yatırımlarına harcıyor. İzBB harcamalarında yüksek yatırım oranını 2022 yılında da korudu” açıklamalarında bulundu.
Boyun eğmedi ve eğmeyecek
İzmir’in hükümete verdiği vergiye oranla hak ettiği yatırımı almadığının da altını çizen Aydın, “2022 yılı harcamalarımızın yüzde 32’si yani yaklaşık 5 milyar lirası yatırıma harcandı. Bu rakam halen İzmir’de yapılan tüm kamu harcamalarının üçte ikisini oluşturmaya devam ediyor. Oysa İzmir halkının da ödediği vergilerden oluşan merkezi hükümet bütçesinden İzmir’in hakkı olanı alması halinde belediyenin yaptığı harcamaların tüm kamu harcamalarına olan oranı daha düşük olmalıydı. Hep söyledik yine söyleyeceğiz. İstediğiniz kadar, rakam ve kelime oyunları yapın, ödenen destek ve maaşları yatırım diye önümüze getirin gerçeği saklayamazsınız. İzmir vergi ödemede üçüncü şehir olduğu halde kamu yatırımlarında 70 ile 73 sıralar arasında gidip gelmesini nedenini size hep soracak. Bu partizan tutumu, merkezi yönetimin, siyasi tercihleri nedeniyle İzmir’e olan bakışını hep dile getirecek. Bu şehir, bütçe tercihleriyle kendisine yönelik olarak uygulanan cezalandırma politikalarına boyun eğmedi ve eğmeyecek. İzmir, vergilerinin hakkı olan yatırımı talep etmeyi sürdürecek. Ve çok değil 1 ay sonra kısa çöp, uzundan hakkını alacak” ifadelerini kullandı.