Milyonlarca öğrencinin katılacağı 2025 Yükseköğretim Kurumları Sınavı (YKS) öncesinde uzmanlardan, öğrenci ve velilere hem zihinsel hem fiziksel hazırlık konusunda önemli uyarılar geldi.
Sınav öncesi yaşanan kaygı
Eğitim uzmanı Cahit Besler, öğrencilerin sınav döneminde mutlaka kaygı yaşayacaklarını ancak bu kaygının doğru yönetilmesi gerektiğini vurguladı. Besler, “Mutlaka bir sınav kaygısı yaşanacak. Önemli olan, bu sınavı yönetebilmek, bu kaygıyı kontrol altına alabilmek. Öğretmenleri olarak, aileleri olarak yanlarında olalım. Burada meselemiz sorunları çözmek. Kaygı olacaktır. Kaygıyı azaltmak velilerin görevi" diye konuştu.
Uzman Diyetisyen Sena Dilşad Akçakaya, sınav sürecinde öğrencilerin sağlıklı beslenmesinin dikkat ve motivasyon üzerinde doğrudan etkili olduğunu belirtti. Stresin öğrencileri şekerli ve dışarıdan tüketilen sağlıksız yiyeceklere yönelttiğini söyleyen Akçakaya, bu alışkanlıkların uzun vadede hem dikkat dağınıklığına hem de sağlık sorunlarına yol açabileceğini ifade etti.
Beslenme düzeninin sınava etkisi
Akçakaya, beslenme düzeninin nasıl olması gerektiği konusunda şu bilgileri verdi: Bizim sınav döneminde amacımız yeterli, dengeli beslenmek ve kan şekeri dengesini sağlamak. Çok karbonhidrat ağırlıklı beslenmeyeceğiz, kaliteli proteinlere ağırlık vereceğiz. Özellikle yumurta, peynir gibi protein kaynaklarını kahvaltılarımızda tercih edeceğiz. Sebzeler, meyveler lif açısından, vitamin minerali açısından bizim için çok önemli. Olabildiğince renkli ve çok çeşitli olarak hayatımıza dahil etmeye çalışacağız. Diğer bir açıdan da duygusal açlık yaşayabilirler çünkü çok stresliler. Bu stresi yönetmek için beslenmeden, yemek yemekten başka bir şey eklemek zorundayız. Evet, ders çalışıyorlar, bir şeylere vakit ayırmak bazen zaman kaybı gibi geliyor ama tam aksine sevdikleri küçük aktiviteleri de hayatlarına eklediklerinde, duygusal açlık yaşamaktansa en azından daha dengeli bir süreç ilerletmiş oluyorlar. Herhangi bir alerji ve hastalık durumu olmadığı sürece çok uzun süreli açlıklardan kaçınacağız, dışarıdan aşırı yağlı, baharatlı besinler tüketmeyeceğiz."
Duygusal açlığa dikkat
Diyetisyen Akçakaya, sınav dönemindeki duygusal stresin yemek yeme davranışlarını da etkilediğini belirterek, öğrencilerin beslenme dışı küçük keyifli aktivitelere zaman ayırmalarının duygusal açlığı dengelemede etkili olabileceğini söyledi. Ayrıca, kafein tüketiminde artış gözlemlendiğini belirten Akçakaya, aşırı kafein alımının uyku düzenini bozabileceğine dikkat çekti. Uyku düzeninin korunması, sınav öncesi zihinsel berraklık için hayati önemde.
Eğitim uzmanı Yılmaz Kılıçlı ise sınava az bir süre kala deneme sınavlarının öğrenciler için analiz aracı olarak kullanılması gerektiğini belirterek, "Bu konulardan sonra çözemediği soruları tekrar yapması gerekiyor. Bu süreç içerisinde yapılması gereken en doğru işlem, bu çözemediğimiz sorular, çözülemeyen soruların sebepleri ve sonuçlarını öğrenmek" diye aktardı.
Velilerin bu süreçteki görevleri
Velilere de önemli görevler düştüğünü belirten Kılıçlı, “Çocuklarının yaptıklarının ve yapamadıklarının her türlü arkasında bulunmaları gerekiyor. 'Sana şu kadar emek harcadık, olmazsa durumumuz ortada' tarzı ifadeler çocuklarımızın psikolojisini altüst ediyor. Öğrenme güçlüğü ortaya çıkartıyor. Kaygı arttıkça öğrenme de azalıyor. Çocuklar sınava girmeden önceki süreçte akıllarında şu var: 'Ya yapamazsam?' Bu ifade deneme sonuçlarına da yansıyor, sınava da yansıyor. Veliler çocuklarına şunu ifade etmeli: 'Yavrum, sen bizim evladımızsın. İyi de yapsan, kötü de yapsan biz sana güveniyoruz'. Bu şekilde olursa daha rahat olacağını düşünüyorum” uyarısında bulundu.
Üç önemli madde
Sınav öncesi üç önemli noktaya dikkat çeken Cahit Besler, “Deneme sınavlarına girmeden önce uyku, beslenme ve dikkat… Bu üçü önemli. Teknolojiye belli bir süreden sonra maruz kalmasınlar, kapatsınlar ve uykularını iyi alsınlar. Her deneme sınavında aynı sonucu alacaklar diye bir şey yok. Bazen zikzak olabilir. İllaki başarılı oluyorlar ama bir denemede kötü sonuç aldı diye bu çocuk kötü bir öğrenci olmuyor. O gün gününde olmayabilir. Sonuçta o bir deneme sınavı. Ama mutlaka sınava konsantre olacaklardır. Bir tane deneme sonucuna takılıp kendilerini, bütün denemeleri böyle analiz edip de 'Ben kötüyüm' demesinler. Genelleme yapmasınlar. Sakin olsunlar, kaliteli yayınlar tercih etsinler, çözsünler. Denemelerde de süre kaybetmesinler ama varsın soru kaybetsinler, önemli değil" açıklamasında bulundu.
