Sinema icat edildiği gün politikanın içine doğdu. Devletler onun propaganda gücünden, aşağıdakiler ise sesinin her yere ulaşmasından etkilendiler. Günümüzde büyük bir hikaye krizi yaşayan sinema, yine de kadrajını genel olarak ayrıcalıklı sınıfların hayatına yöneltiyor; devlet ve yöneten eksenli bir ideolojik yönelimi besliyor. Ancak bu durumun muhteşem istisnaları da var elbette. Sinema tarihine damga vurmuş politik filmler içinden güncel bir seçkiyi İz Gazete okurları için derledik.
1- Das Leben Der Anderen / Başkalarının Hayatı (2006)
Doğu Almanya’da, 1984 yılında bir yazarı takip etmekle görevlendirilen bir istihbarat ajanı, takip ettiği yazarın tiyatro oyununda rejime aykırı herhangi bir mesaj bulunmadığını ve soruşturmanın farklı bir amaçla açıldığını fark eder. Yazarın ve sevgilisinin hayatına kapılmaktan geri duramaz ve adama üstü kapalı yardımlarda bulunmaya başlar.
Faşizan bir rejimin sıradan insana neler yapabileceğiyle ilgili karanlık bir başyapıt. Yalnızca söz söylemenin yahut düşünmenin yasaklanmadığı, belli sözleri söylemenin de bir mecburiyete dönüştüğü tüm totaliter sistemlere ayna tutan etkileyici bir drama.
2- Z / Ölümsüz (1969)
Liberal bir politikacı, suikaste uğrayarak öldürülür. Devletin tüm kurumları bu cinayeti örtbas etmek için seferber olur. Göstermelik bir dava açılır, bu davada görevli olan savcı ise olayı inceledikçe gelişmelerin etkisine kapılır ve devletin derinliklerini keşfetmeye başlar.
Yunan asıllı Fransız yönetmen Costa Gavras’tan bu topraklar için fazlasıyla tanıdık bir hikâye. Devletin işlediği suçların cezasız ve yaptırımsız kalışının, hukukun ve temel hakların derin devlet elinde oyuncağa dönüştüğü zor zamanların hikayesi. İsimler ve coğrafya farklı ama anlatılan belki en çok bizim hikayemiz.
3- All The President’s Men / Başkanın Bütün Adamları (1976)
Washington Post gazetesi muhabirleri Bob Woodward ile Carl Bernstein, Richard Nixon’ın da üyeleri arasında bulunduğu Cumhuriyetçi Parti’nin mensuplarının Demokrat Parti’nin merkez binasına sızarak dinleme cihazları yerleştirdiğini keşfeder.
Demokrasi ve özgürlüklerin beşiği batıda bu değerlerin sınırlarına ilişkin cesurca konuşan bir bir yazılı basın hikayesi. İyi niyetli gazetecileri dahi ‘kullanışlı aptal’lara dönüştüren sistemin çürümeye yüz tutmuş dişlileri hakkında eskimeyen bir başkaldırı. Yine memleketten izler bulabileceğimiz, tanıdık bir düzeneğin cesur eleştirisi.
4- Missing / Kayıp (1982)
1973 yılında Şili’deki meydana gelen darbe esnasında ülkede kalan ve izini kaybettiren Amerikalı bir yazar, eşi ve kızı tarafından aranmaya başlar.
Costa Gavras’tan bir başka unutulmaz hikâye. ABD eliyle düzenlenen kanlı darbelerin, özgürlük arayışındaki toplumlara reva gördüğü muamele ve devlet denen mekanizmanın vahşetine ilişkin hala güncel saptamalarıyla öne çıkan yapım, 1982’de Altın Palmiye’yi Şerif Gören / Yılmaz Güney ortaklığının ürünü Yol ile paylaşmıştı.
5- The Death of Stalin / Stalin’in Ölümü (2017)
1953 yılında, Moskova’da otuz yıllık görevinin sonunda hayatını kaybeden Joseph Vissarionovich Stalin, arkasında ne yapacağını bilemez haldeki Bakanlar Kurulu’nu bırakır.
Özgürlük ve eşitlik idealleriyle yola çıkmış bir rejimin çürümüş, hantal ve totaliter bir maskaralığa dönüşmesinin yürek burkan hikayesi. Kalabalık oyuncu kadrosuyla dikkat çeken yapım, mutlaka izlenmesi gereken zekice bir taşlama.
6- The Crying Game / Ağlatan Oyun (1992)
İngiliz ordusunda görevli olan asker Jody, IRA militanları tarafından kaçırılır. Jody’nin yanında durup ondan bazı bilgileri almak için görevlendirilen Fergus adlı militan, Jody’e verdiği sözü unutmadan Londra’da yeni bir hayat kurmaya karar verir.
Devlet şiddetine gücü yettiğince ve benzer yöntemlerle karşılık vermeyi seçenlerin karşı karşıya kaldığı açmazların hikayesi. Şiddettin er geç düşmana benzettiği sıradan insanlara mesafeli bir kadrajdan bakan unutulmaz bir drama.
