Kamu kurumlarının mali faaliyetlerini inceleyen Sayıştay, İzmir’in köklü yükseköğretim kurumlarından Ege Eylül Üniversitesi’ne ilişkin 2024 yılı denetim raporunu kamuoyuna açıkladı.
Tahsis edilen bina atıl durumda
Sayıştay’ın hazırladığı raporda Ege Üniversitesi’nin TARİŞ’e tahsis edilen binanın atıl durulmasına dikkat çekildi.
TARİŞ ile Ege Üniversitesi arasında 1986 yılında yapılan protokolle TARİŞ AR-GE Müdürlüğünün kullanımı için yeni bina yapılması ve arazi tahsisi ile Ege Üniversitesine derslik ihtiyacı için 100 Milyar TL verilmesi öngörülmüştür. Taraflar Üniversite ile AR-GE çalışmalarını birlikte yürüteceklerdir. Söz konusu bina inşa edilmiş, 2000 yılında yenilenen protokolle 49 yıllığına TARİŞ’in kullanımına verilmiş, bu süre içerisinde TARİŞ’in binayı ofis hizmetleri dışında AR-GE çalışmaları için amacı doğrultusunda kullanmadığı görülmüştür. TARİŞ tarafından kampüs içinde yer alan bina üniversite ile işbirliği içerisinde protokol amacına uygun şekilde AR-GE çalışmaları için kullanılmayarak atıl olarak bekletilmektedir. Kamu idaresi cevabında, Üniversite ile TARİŞ arasında yapılan protokolde yer alan Üniversite ile araştırma geliştirme çalışmaları için TARİŞ'e verilen kampüs içinde yer alan binanın amacına uygun kullanımı ile ilgili olarak TARİŞ'e ihtar yazısı gönderildiğini belirtmiştir. Söz konusu ihtar yazısına cevaben TARİŞ, mevcut protokolün devam etmesinden yana olduklarını, AR-GE binasının tadilatının yapılarak üniversite ile işbirliği içinde yeni projeler yapmak istediklerini, Ziraat Fakültesi ile ortak çalışmalarının olduğunu iletmişlerdir. Sonuç olarak; bu aşmada protokol hükümleri tam olarak yerine getirilmediğinden İdarenin mevcut protokolde yer alan AR-GE amacına uygun proje ve faaliyetlere başlanılması için TARİŞ'in yükümlülüklerini yerine getirmesini gözetmesi gerektiği değerlendirilmektedir.
Öğrenci köyünün ruhsatı yok
Sayıştay denetçilerin hazırladığı raporda çok çarpıcı bir bulgu göze çarptı. Kent gündeminde zaman zaman gündeme gelen Ege Üniversitesi Öğrenci Köyü’nün işletme ruhsatının olmadığı vurgulandı. Raporda konuyla ilgili şu ifadeler kullanıldı:
“Sosyal Tesisler İşletmesi bünyesinde 2006 yılından bu yana yükseköğrenim kurumuna kayıtlı kız ve erkek öğrencilere barınma hizmeti sunan Ege Üniversitesi Öğrenci Köyünün, Yükseköğrenim Özel Barınma Hizmetleri Yönetmeliğinde 2024 yılında yapılan değişikliklere uygun şekilde eksikliklerin giderilerek işletme ruhsatı alınamadığı tespit edilmiştir.”
Raporda, Menemen Araştırma, Uygulama ve Üretim Çiftliği’nin üniversiteye tahsisli 4 bin 100 dekar alanda faaliyet gösteren çiftlikte sadece 1000-1500 dekarın kullanıldığı kaydedildi.
Üniversitenin Ziraat Fakültesine ait Menemen Araştırma, Uygulama ve Üretim Çiftliğinin Menemen'de 1963 yılında kamulaştırılan 3400 dekar, 1976 yılında hazine tarafından 49 yıllığına çiftliğe tahsis edilen 700 dekar olmak üzere toplam 4100 dekar alanı bulunmaktadır. Çiftliğin arazisi, Gediz Nehrinden kanallar aracılığıyla sulama imkânına sahip verimli topraklardır. Ayrıca arazide 6 adet derin kuyu mevcut olup, 2'si içme suyu amaçlı, 4'ü de sulama amaçlı kullanılmaktadır. Bu arazide, hububat, yazlık ve kışlık sebze, tıbbi aromatik bitkiler ve meyve çeşitleri ile fıstık çamından fıstık üretimi, bunun yanı sıra Çiftlikte bulunan mandırada süt ürünleri üretimi gerçekleştirilmektedir. Denetimlerde, Çiftlikte bulunan büyükbaş hayvan süt sağım ünitesinde üretim yapılmadığı, mandırada üretilen süt ürünleri için ihtiyaç duyulan sütün özel çiftliklerden satın alındığı, Çiftlik arazisinin 2023 yılında 1515 dekarında, 2024 yılında ise 1090 dekarında üretim gerçekleştirildiği, döner sermaye kapsamında üretilen bu ürünlerden 2023 yılında 12.377.725,68 TL, 2024 yılında 14.591.358,99 TL gelir elde edildiği görülmüş olup arazinin yaklaşık 2500-3000 dekarının âtıl durumda olması nedeniyle daha fazla gelirden mahrum kalındığı düşünülmektedir” denildi.
300 TL yerine 3 bin TL bedel alınmış
“Uzaktan hasta değerlendirmeye yönelik sağlık hizmetleri” sisteminde fahiş rakamların alınması da raporda dikkat çekti. Konuyla ilgili şu açıklama yapıldı:
“Uzaktan hasta değerlendirmeye yönelik sağlık hizmetleri kapsamında sunulan sağlık hizmetlerinin “tıbbi danışmanlık” adı altında fiyatlandırıldığı ve bu kapsamda sunulan hizmetler için hastalardan Sağlık Bakanlığının belirlediği fiyat tarifesinin üzerinde ücret talep edildiği görülmüştür. Söz konusu tarifede, dijital çağın da gereği olarak sunulan “Uzaktan hasta değerlendirmeye yönelik sağlık hizmetleri” nin fiyatı güncellenmiş ve söz konusu sağlık hizmetinin fiyatı 300,00 TL olarak belirlenmiştir. Hal böyle iken, Üniversite Tıp Fakültesi Hastanesi Yönetim Kurulu Kararı ile 2024 yılında Uzaktan Sağlık Hizmeti ücreti Profesörler için 3.000,00 TL, Doçent ve Doktor Öğretim Üyesi için 2.500,00 TL olarak belirlenmiştir. Söz konusu durum mevzuata aykırılık teşkil etmektedir. Yukarıda da belirtildiği üzere 3359 sayılı Kanun ve 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile ülke sathında sağlık hizmetlerinin sunumunu ve fiyat tarifesini belirleme yetkisi Sağlık Bakanlığına ait olduğundan hasta sağlığının korunması, sağlık hizmetlerinin verilmesi ve ücretinin belirlenmesinde düzenleyici otorite Sağlık Bakanlığıdır. Bu nedenle, diğer kurum ve kuruluşların yetkisi olmadığı halde kararlar alarak “Uzaktan Sağlık Hizmeti” adı altında sağlık hizmeti sunması ve bu kapsamda fiyat tarifesi belirleyerek hastalardan Sağlık Bakanlığının belirlemiş olduğu fiyatın üzerinden mümkün değildir”
Bütçeyi aşan alımlar yapılmış
Raporda diğer dikkat çeken bulgu ise, parasal limitler dahilinde yapılan mal ve hizmet alımlarında yüzde 10 sınırının Kamu İhale Kurulundan uygun görüş alınmaması ifade edildi.
İlgili madde şu şekilde:
“Parasal Limitler Dahilinde Yapılan Hizmet Alımlarında Bütçeye Konulan Ödeneğin %10'unun Kamu İhale Kurulunun Uygun Görüşü Alınmadan Aşılması Üniversite tarafından yapılan mal ve hizmet alımlarında, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 22/d maddesindeki parasal limitler dahilinde yapılan harcamaların 2024 yılı toplamı Üniversitenin bütçesine bu amaçla konulan ödeneklerin %10’unu aşmasına karşın Kamu İhale Kurulundan uygun görüş alınmadığı halde alımlara devam edildiği tespit edilmiştir. 4734 sayılı Kanun’un “İdarelerce uyulması gereken diğer kurallar” başlıklı 62'nci maddesinin (ı) bendinde; Kanun’un 21 ve 22’nci maddelerindeki parasal limitler dâhilinde yapılacak harcamaların yıllık toplamının, idarelerin bütçelerine bu amaçla konulacak ödeneklerin %10’unu Kamu İhale Kurulunun uygun görüşü olmadıkça aşamayacağı hükmüne yer verilmiştir. Üniversitenin 2024 yılı bütçesine mal ve hizmet alımları için toplam 155.127.900,00 TL ödenek konulmuş olup yıl içerisinde 4734 sayılı Kanun’un 22/d maddesi çerçevesinde parasal limitlere tabi toplam 134.913.986,04 TL harcama yapılmıştır. Ancak yapılan alım tutarının bütçeye konulan ödeneğin %10’unu aştığı ve aşan tutarlar için alımlar yapıldıktan sonra yazı yazıldığı ancak Kamu İhale Kurulunun izin vermediği görülmüştür”
2024 yılında 3 milyar TL zarar edilmiş
Yapılan denetimde Ege üniversitenin 3 Milyar TL’lik zarar ettiği de tespit edildi. Konuyla ilgili şu ifadeler kullanıldı:
2024 yılı bütçesine göre tahmin edilen bütçe geliri 8.734.206.000,00 TL olan Üniversitenin, yılsonunda gerçekleşen net bütçe geliri 9.211.330.142,58 TL’dir. Dönem faaliyet geliri 11.639.598.215,52 TL, gelirlerden indirim, iade ve iskonto toplamı 3.081.315,34 TL, enflasyon düzeltmesi toplamı 14.459.479.542,02 TL ve faaliyet T.C. Sayıştay Başkanlığı Ege Üniversitesi 2024 Yılı Sayıştay Düzenlilik Denetim Raporu 4 gideri 11.712.608.063,57 TL olan Üniversite, 2024 yılını 76.091.163,39 TL olumsuz faaliyet sonucu ile tamamlamıştır. Üniversite özel bütçesi dışında bulunan; -Döner Sermaye İşletmesinin 2024 yılı gelir toplamı 6.024.652.550,63 TL, gider toplamı 9.123.920.713,82 TL olarak gerçekleşmiş ve dönem 3.099.268.163,19 TL zarar ile tamamlanmıştır. -Sosyal Tesisin 2024 yılı gelir toplamı 66.189.618,77 TL, gider toplamı 83.557.070,56 TL olarak gerçekleşmiş ve dönem sonu 17.367.451,79 TL zarar ile tamamlanmıştır. Ayrıca Üniversitenin, 10.08.2014 tarih ve 29084 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 16.06.2014 ve 2014/6500 sayılı kararı ile kurulan Ege Teknopark Teknoloji Geliştirme Bölgesi AŞ’nin ortağıdır. Adı geçen AŞ’nin kuruluş sermayesi 33.000.000,00 TL olup Üniversitenin %100 oranında ortaklığı bulunmaktadır. Diğer taraftan Üniversitenin, İzmir Bilim ve Teknoloji Park AŞ’nin toplam 10.000.000,00 TL nominal sermayesinin (B) grubunda; 25 pay ve 25.000,00 TL nominal değerli sermayesine ortaklığı bulunmaktadır
