Ege Bölgesi birbirinden güzel köyleri ile sakinlik arayanların uğrak noktası oluyor. Bu köylerden biri de muhteşem ormanları ile ünlü Kaz dağları eteklerinde yer alan Tahtakuşlar Köyü.
Tahtakuşlar Köyü, Türkmen Köyü olarak biliniyor. Turistik bir yapısı olmasa da bu köyün de dikkat çeken özellikleri var.
Köy, Oğuz Türkleri’nin Tahtacılar boyundan gelen grubun buraya yerleşmesi ve esas olarak ahşapla ilgilenmesi üzerine Tahtakuşlar adını alıyor.
Köyün en dikkat çekici yanı ise eski dönem Türkmen geleneklerini sürdürmeleri. Şaman köyü olarak da bahsedilen köy, bu özelliği ile dikkat çekiyor.
Köyün adı ise ünlü oyuncu Tuncel Kurtiz'in vasiyetinin ortaya çıkması ile duyuldu. Hayatını kaybeden usta oyuncu vasiyetinde bu köye gömülmek istediğini açıklamıştı. Kurtiz'in vasiyeti yerine getirilemese de köy bu sayede adını duyurdu.
Türkiye'nin ilk müzesi
Türkiye'nin ilk özel müzesi olarak bilinen Tahtakuşlar Etnografya Müzesi bu köyde bulunuyor. Müze 1991 yılında köyde doğan öğretmen Alibey Kudar tarafından kurulmuş. Müzenin kuruluş amacı ise Türkmen mirasını korumak ve yaşatmak olarak açıklanmış. Türkiye'nin ilk köy müzesi olan müze aynı zamanda UNESCO tarafından destek ödülüne layık görülmüş.
Tahtakuşlar Köyü'nde gezilecek yerler
Tahtakuşlar Köyü'nde görülecek ilk yerlerden biri Tahtakuşlar Meşesi. Köyün simgesi olan ağaç bir anıt ağaç niteliğinde. Köyde geçmişte Şamanizme inanılan dönemde köy halkı için dinî bir simge olan ağaç, zamanla dinî özelliğini yitirmiş.
Türkiye'nin ilk köy müzesi olan Tahtakuşlar Köyü Alibey Kudar Etnografya Galerisi de ziyaret edilmesi gereken yerlerden biri.
Sarıkız Türbesi, Sarıkız efsanesine göre Kaz Dağı'nda Sarıkız'ın öldüğüne inanılan yerdeki temsilî mezardır. 1726 metre yükseklikteki tepededir.
Köyün ilginç gelenek ve inançları
Köyde yaşayanlar Kurban Bayramı'na on gün kala ayı hilal şeklinde gördüklerinde havaya silahla ateş ediyorlar. Bunun amacı ise gürültülü bir ses çıkarmak ve ayın serbest kalmasını sağlamak.
Köyde ölen kişiler için ise 'ölü can' ifadesi kullanılır. Öldü yerine ise ya "hakk"a yürüdü" ya da "geçindi" kelimeleri tercih edilir. Çünkü inanışa göre ölen bedendir ve ruh yaşamaya devam edecektir. Ölen kişi giysileri ve yatağı yorganı ile gömülür.
Köyde yaşayanlar her yıl ağustos ayında Kaz Dağı'na çıkıp Sarıkız'ın avlusu denilen yerde çadır kurarlar ve burada on gün kalırlar. Her ailenin çadırını nereye kuracağı da bellidir. Dönüşte ise önce Sarıkız makamının bulunduğu yere çıkılır. Bu günde kadınlar, yerel kıyafetlerini giyerler. Makama girerken eşiğe basılmaz, gönülden bir dilek geçirilir. Baha Sait Bey'in araştırmalarında Sarıkız makamına çıkacakların zirveye kırk adım kala sağ taraflarına doğru yattıkları ve sürünerek çıktıkları, sürünerek indikleri aktarılır.
Daha sonra kurban kesilir, et pişirilir ve sofra kurulup hep birlikte yenir. Akşam, toplu ibadet için hazırlanan alanda semah dönülür. Bu törene dışarıdan birinin katılması mümkün değildir.
Sarıkız gününün ertesi günü Cılbak Baba mezarına gidilir. "Cılbak Günü" denilen o gün, Cılbak Baba adına kurban kesilir, meyve ve çerez dağıtılır. Sarıkız ziyaretleri bir hac olarak nitelendirilir ve yedi yılda bir mutlaka buraya gelerek kurban tığlamak (kesmek) gerekir. Günümüzde Sarıkız makamına çıkamayacak olanlar, daha kolay ulaşılabilecek bir noktada olanKapanca Mevkii'ne giderek ibadetlerini gerçekleştirir.
Türbe ve yatırlar ile ve bunların yakınlarındaki taşlar ya da ağaçlara çaput bağlama adeti vardır. Bağlanan bez parçası, Tanrıya ulaşmak için bir araç olarak düşünülür.
Kaz Dağı'ndaki Şah Taşları denilen taşların bardak büyüklüğündeki bezekli taşlara ilişkin farklı inanışlar vardır. Kimileri taşların Mekke'den geldiğine ve onları ziyaret etmenin hacca gitmek kadar sevap olduğuna inanır, kimisi ise taşların Taşların Şah İsmail'in bölgeyi ziyareti sırasında yapılan cem'den kaldığına inanır.
Tahtakuşlar Köyü nerede?
Tahtakuşlar Köyü, Balıkesir'in Edremit ilçesine bağlı köylerden biridir. Köy Kaz Dağları eteklerinde bulunur. İki dere ortasında dik bir yamaçta kurulu olan köy, Çanakkale-Edremit yolu üzerinde Güre'ye 2 km., Edremit‟e 17 km. uzaklıktadır.
Tahtakuşlar Köyü'nde kaç kişi yaşıyor?
Tahtakuşlar Köyü'nde 2024 yılı verilerine göre toplamda 1255 kişi yaşıyor.
