Bir Arada Yaşarız Eğitim ve Toplumsal Araştırma Vakfı’nın (BAYETAV) yayınladığı İzmir Barometresi Yaz 2025 Raporu, kentlinin ekonomik durumunun fecaatini gözler önüne serdi. Kişi başı gelir durumunu raporlayan araştırmaya göre, İzmir’de nüfusun yüzde 32,80’i 11 bin 53 TL ila asgari ücret olan 22 bin 104 TL arası gelire sahipken, yüzde 36,90’ı 11 bin TL’nin de altında gelir elde ettiğini belirtti. Verilere göre, kent nüfusunun yaklaşık yüzde 70’inin düşük gelir seviyesinde yaşadığı kaydedildi. En az 44 bin TL geliri olan orta-üst grup ile en az 66 bin TL geliri olan üst grup ise nüfusun sadece yüzde 6,8’ini oluşturdu. İşçi sendikalarının araştırmasına göre, dört kişilik bir ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapılması gereken aylık gıda harcaması tutarı olarak tarif edilen açlık sınırı, haziranda 26 bin TL’yi aştı.
Yüzde 45 geçinemiyor
Rapora göre, kent toplumunun yüzde 88’i finansal zorluklar yaşadığını belirtti. Araştırmaya katılanların yüzde 45’i kazandığı gelirle geçinemediğini söylerken, yüzde 43’ü de geçinebildiğini ancak birikim yapmadığını belirtti. Birikim yapabildiğini söyleyenlerin oranı yalnızca yüzde 12’de kaldı. Cinsiyet bazlı ekonomik eşitsizliğe de vurgu yapan raporda, geçinemediğini söyleyen kadınların oranı erkeklerden 15 puan daha fazla oldu. Rapora göre, eğitim seviyesi düştükçe geçinemediğini belirtenlerin oranında belirgin bir artış gözlemlendi.
En fazla harcama yapılan gider kalemlerinin de irdelendiği barometrede, İzmirlilerin gelirlerinin neredeyse yarısını (yüzde 48,6) gıda ihtiyaçlarına harcadığı görüldü. Bunu yüzde 27,2’yle barınma, yüzde 10,3’le kişisel harcama ve alışveriş, yüzde 5,2’yle eğitim, yüzde 5,1’le sağlık ve yüzde 3,6’yla sosyal yaşam takip etti.
Yüzde 65 gıda endişesi yaşıyor
BAYETAV’ın yaz raporu araştırmasında, gıdaya erişim endişesine de yer verildi. Buna göre, İzmirlilerin yüzde 65’i geçtiğimiz bir yıl içerisinde farklı düzeylerde gıdaya erişememe endişesi yaşadığını belirtti. Verilere göre, gıdaya erişememe sorununu en fazla yaşayan gruplar; BAĞ-KUR emeklileri, boşanmışlar, en alt gelir grubu, ev kadınları ve lise altı eğitim düzeyindeki İzmirliler oldu. Araştırmaya göre, konut sahipliği durumu gıda güvenliği üzerinde kritik rol oynadı. Ev sahiplerinin yüzde 54’ü gıda güvencesizliğini hiç yaşamadığını söylerken, kirada oturanların yüzde 61’i farklı düzeylerde gıda güvencesizliği yaşadığını belirtti.
İzmirlilere göre kentin gündemi
BAYETAV, İzmirlilerin gözünden kentin yerel gündemlerine ışık tuttu. Rapora göre, şehir planlamasıyla ilgili sorunlar, İzmirlilerin yakıcı gündemini oluşturdu. Araştırmaya katılanların yüzde 20’si ulaşımın ve yol çalışmalarının aksaklığından, yüzde 16’sı sokak ve kent temizliğinin yetersizliğinden, yüzde 13’ü altyapıdan, yüzde 8’i trafikten, yüzde 5’i şehir planlamasından, yüzde 4’ü de Körfez kokusundan şikayetini dile getirdi. Şehir planlamasının zayıflığından sonra en çok şikâyet edilen gündem başlıkları orman yangınları ve hayat pahalılığı olurken, bunu hukuk ve adalet, güvenlik, hükümet ve yolsuzluk konuları takip etti.
