İzmir’in Bergama ilçesine bağlı Tekke Köyü sınırlarında yer alan Sarı Dede Türbesi ve Mezarlığı, hem konumu hem de kimliği belirlenemeyen mezarlarıyla dikkat çekerken, yapının Bektaşi inancı ile ilişkili olabileceği değerlendiriliyor.
Sarı Dede Türbesi nerede?
Sarı Dede Türbesi, İzmir–Bergama karayolu üzerinde, Zeytindağ-Çandarlı kavşağından yaklaşık 2-3 kilometre sonra sağa kıvrılan bir yolun sonunda, tepelik alanda yer alıyor. Türbe, Tekke Köyü’ne ait bir mezarlığın içinde bulunuyor ve bu mezarlık günümüzde de köy halkı tarafından aktif şekilde kullanılıyor.
Sarı Dede Türbesi'nin yapısı
Türbenin giriş kısmı yuvarlak kemerli blok taşlarla inşa edilmiş olup, iç mekân iki bölümden oluşuyor. Malzeme olarak düzgün kesme taşlar ve aralarına yerleştirilmiş tuğlalar kullanılmış. Girişin sağında dikdörtgen formlu taş söveli pencere yer alırken, üzerinde yuvarlak formda bir çiçek rozeti bulunuyor. Girişin her iki yanında birer pencere daha mevcut. Türbe içindeki alanlarda ve çevresinde çeşitli mezarlar, eski mezar taşları ve yoğun seramik kalıntıları gözlemlenmiş durumda.
Sırlarla dolu türbe
Yapının herhangi bir kitabesi bulunmamakta. Türbe içerisinde kapının sağında ve solunda birer, karşısında üç ve sağ tarafta ayrı bir bölümde üç mezar daha yer alıyor. Ancak bu mezarların kimlere ait olduğu konusunda herhangi bir bilgi bulunmuyor.
Sarı Dede Türbesi’nin, Anadolu ve Balkanlar’da çok sayıda makam ve yatırla temsil edilen Sarı Saltık ya da Sarı İsmail Sultan kültüyle ilişkili olabileceği düşünülüyor. Her iki isim de Bektaşi inancı içinde önemli yer tutmakta. Sarı Saltık’ın 13. yüzyılda yaşamış bir Türkmen evliyası olduğu, Anadolu’dan Dobruca’ya göç ettiği ve Balkanlar’daki birçok kentte makamının bulunduğu biliniyor. Sarı İsmail Sultan ise özellikle Batı Anadolu’da saygı gören bir başka Bektaşi figürü olarak öne çıkıyor. Bergama’daki Sarı Dede Türbesi’nin de bu iki kültten birine ait makam türbelerinden biri olabileceği değerlendiriliyor.
Mimari olarak özgün plan şeması ve zengin mukarnas işçiliğiyle dikkat çeken türbe, günümüze kadar büyük ölçüde korunmuş olarak ulaşmış durumda.
Sarı Dede Türbesi'ne özel araç ile ulaşım
Sarı Dede Türbesi'ne İzmir merkezden özel araç ile gitmek isteyenler, Çandarlı Yolu üzerinden Namık Kemal Cd. boyunca arabayla gidin. Ardından, arabayla Çandarlı Yolu üzerinden Çandarlı hedefine gidin. Daha sonra, Kayalı Sk. hedefine gitmek için Bergama Cd. rotasını izlerseniz Zeytindağ Çandarlı'ya ulaşacaksınız. Zeytindağ Çandarlı kavşağından 2-3 km ilerledikten sonra yoldan sağa doğru giderseniz, içeride bir tepenin üzerinde yer alan Sarı Dede Türbesi'ni görebilirsiniz.
Sarı Dede Türbesi'ne ESHOT ile nasıl gidilir?
Sarı Dede Türbesi'ne İzmir merkezden toplu taşıma ile gitmek isterseniz, İZBAN ile Aliağa güzergahına giden trene binerek Aliağa'da inin. Buradan kalkan 835 Bergama-Aliağa Aktarma Merkezi ESHOT otobüsüne binip son durakta inmelisiniz. Duraktan kalkan 842 numaralı ESHOT hattını kullanarak Zeytndağ Giriş durağında inerseniz Zeytindağ Çandarlı'ya ulaşacaksınız. Buradan sonra şehir içinden kalkan minibüsler veya taksi ile Sarı Dede Türbesi'ne ulaşım sağlayabilirsiniz.
