Türk Kurtuluş Savaşı’nın simge isimlerinden Hasan Tahsin, 15 Mayıs 1919’da İzmir’de Yunan işgaline karşı ilk kurşunu sıkarak Türk milletinin direnişini başlatan gazeteci olarak tarihe geçti. Bugün ölümünün 106. yılında anılıyor.
Hasan Tahsin kimdir?
Gerçek adı Osman Nevres olan Hasan Tahsin, 1888 yılında Selanik’te doğdu. İlköğrenimini Şemsi Efendi Okulu’nda tamamladı. Selanik Feyziye Mektebi'nin ardından İttihat ve Terakki’nin bursuyla Paris Sorbonne Üniversitesi’nde siyasal bilimler eğitimi aldı.
Teşkilat-ı Mahsusa ile gizli görevler üstlendi
Paris’te İttihat ve Terakki Fırkası’na katılan Hasan Tahsin, daha sonra Osmanlı gizli teşkilatı olan Teşkilat-ı Mahsusa’da görev aldı. 1914 yılında Bükreş'te İngiliz istihbaratı adına çalışan Buxton kardeşlere suikast girişiminde bulundu. Yakalanarak 10 yıl hapse mahkûm edildi, 1916'da serbest bırakılarak İstanbul’a döndü.
“Hasan Tahsin” ismini görevi için aldı
İstanbul’a döndükten sonra, görevi gereği tanınmamak amacıyla pasaportuna "Hasan Tahsin" adını yazdırdı. Bu adı, hayatının sonuna kadar kullandı. Bu isim, Teşkilat-ı Mahsusa'dan Hasan Tahsin adlı başka bir gazeteciye duyduğu saygının da göstergesiydi.
İzmir’de gazetecilik yaptı
Hasan Tahsin, 1918 yılında İzmir’e yerleşerek "Hukuk-u Beşer" (İnsan Hakları) isimli gazeteyi yayımlamaya başladı. Bu gazete, Osmanlı Sulh ve Selamet Cemiyeti’nin sözcüsü konumundaydı. Yazılarında "Vatanperver Hasan Tahsin" imzasını kullandı.
Kadın ve işçi haklarını savundu
Hasan Tahsin, yazılarıyla kadın hakları ve işçi hakları gibi konularda Türkiye’de öncü gazetecilerden biri oldu. Emek vurgusu yapan haber ve köşe yazılarıyla dönemin ilerici fikirlerini savundu.
15 Mayıs 1919’da direnişin fitilini ateşledi
İzmir’in Yunanlılarca işgalini protesto eden Redd-i İlhak Cemiyeti'nin kurucuları arasında yer aldı. 15 Mayıs 1919 sabahı İzmir Kordonboyu’nda Yunan Efzon Alayı’na ilk kurşunu sıkarak işgale karşı direnişi başlattı. Olay yerinde vurularak şehit edildi.
Anıtı İzmir’de dikildi
Uzun yıllar adı anılmayan Hasan Tahsin için ilk anıt, İzmir Gazeteciler Cemiyeti'nin girişimiyle 1971 yılında gündeme geldi. Heykeltıraş Turgut Pura’nın bronzdan yaptığı İlk Kurşun Anıtı, 15 Mayıs 1974’te Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk'ün katılımıyla açıldı.
Anıt günümüzde Konak Meydanı’nda yer alıyor
2003 yılında Konak Meydanı Projesi kapsamında anıtın kaidesi yenilendi ve bugünkü konumuna yerleştirildi. Kaidesinde İzmir’in işgalini ve Türk süvarilerini simgeleyen rölyefler bulunuyor.
