İzmir’in Karşıyaka ilçesinde bulunan Anıt ve Demokrasi Meydanı, tarihi dokusu, mimari yapısı ve simge haline gelen anıtıyla dikkat çekmektedir. Karşıyaka’nın merkezinde yer alan bu meydan, Atatürk'e, Atatürk'ün annesi Zübeyde Hanım'a ve Kadın Hakları Anıtı'na ev sahipliği yapmaktadır. Hem toplumsal etkinliklerin merkezi hem de kültürel bir simge olarak yerli yabancı ziyaretçilerin uğrak noktalarından biridir.
54 yıllık anıt
Karşıyaka Atatürk Anıtı Yaptırma ve İlkelerini Yaşatma Derneği, 1971 yılında açtığı proje yarışmasıyla anıtın ilk adımını attı. 10 Kasım 1971'de sonuçlanan yarışmayı heykeltıraş Tamer Başoğlu ve mimar Erkal Güngören kazandı. Cumhuriyetin 50. yılı anısına yapılmasına karar verilen anıt, halktan toplanan bağışlarla 1972’de inşa edilmeye başlandı ve 26 Ekim 1973’te hizmete açıldı.
Anıtın altındaki gizli müze
2015’te yapılan teknik incelemeler sonucunda yapının güvenlik riski oluşturduğu belirlendi. 2017’de yıkımı yapılan anıtın yerine, 6,8 milyon TL bedelle yeni bir anıt inşa edildi ve yenilenen anıt 12 Mayıs 2018’de tekrar açıldı. Yedi beton dikmeden oluşan yapı, bronz bir kuşakla birleşmektedir. Bu kuşakta Atatürk’ün kabartması, Zübeyde Hanım ve farklı kadın figürleri yer almaktadır. Kadın haklarının gelişimini simgeleyen dikmelerden en kısası 35,5 m, en uzunu ise 41,7 m yüksekliğindedir. Yeni anıtın alt kısmında 110 m² alana kurulan Kadına Saygı Müzesi, 3 Kasım 2018 tarihinde ziyaretlere açıldı. Müzede, Cumhuriyet tarihinde yer edinmiş yüz kadının hayat hikâyesi yer almaktadır. 2018 yılında düzenlenen Uluslararası Gayrimenkul Ödülleri'nde anıt, Çok Amaçlı Kullanım Mekânları ve Kamu Kullanım Alanları kategorilerinde hem Avrupa hem Dünya Ödülü kazanarak adını duyurdu.
