Foçalı denizciler, antik çağın en önemli deniz yolculuklarına imza attı. Kendi yaptıkları gemilerle Phokaia’dan (bugünkü Foça) denize açılan Foçalılar, Karadeniz, Ege ve Akdeniz kıyılarını aşarak İtalya, Fransa ve İspanya’ya kadar ulaştı. Bu yolculuklarda koloniler kurarak ticaret ağlarını genişlettiler. Kurdukları şehirler arasında en dikkat çekeni ise Fransa’daki Marsilya kenti oldu.
Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Arkeoloji Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Hayat Erkanal’ın onursal başkanlığında, Arkeolog Osman Erkurt öncülüğünde başlatılan proje ile bu tarihi seferin bir benzeri günümüzde canlandırıldı. Kybele Antik Gemisi, 360 Derece Tarih Araştırmaları Grubu tarafından Urla’da, antik döneme uygun şekilde inşa edildi.
7 Haziran 2009’da Foça’dan yola çıkan Kybele, Osman Erkurt ve eşi Mualla Erkurt’un da aralarında bulunduğu 6 kişilik ekiple kürek ve yelken gücüyle ilerledi. Antik çağ rotalarını izleyen gemi, Yunanistan ve İtalya limanlarına uğrayarak 54 günün ardından Marsilya Limanı’na ulaştı.
Herodotos’un anlatımına göre Foçalı gemileri
Antik tarihçi Herodotos, uzun deniz yolculuklarını ilk gerçekleştirenlerin Phokaialılar olduğunu aktarır. Onların kullandığı gemiler, “Pentekonter” adı verilen elli kürekli teknelerdi. Yaklaşık 65 feet uzunluğunda olan bu gemilerde her iki yanda 25’er kürekçi yer alıyordu.
Çam ağacından yapılan tekneler, yelken ve direk donanımı sayesinde uzun seferlere dayanıklıydı. Gemilerin en önemli silahı, pruvasında yer alan “mahmuz”du. Bu güçlü yapı, düşman gemilerini delerek batırmak amacıyla kullanılıyordu. Pentekonterler saatte 9,5 deniz mili hıza ulaşabiliyordu ve Arkaik dönem boyunca Ege’nin en önemli savaş ve ticaret gemilerinden biri oldu.
