EGEÇEP tarafından yapılan açıklamada, Sinop Nükleer Güç Santrali projesine ilişkin Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) süreci ve Japonya ile yapılan anlaşmanın iptal edilmesine rağmen davaya konu ÇED olumlu kararının yürürlükte kalmasının hukuka aykırı olduğu ifadeleri yer aldı.
Açıklamada, "10.04.2015 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 1 Nisan 2015 tarihli 6642 sayılı Kanunla "Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Japonya Hükümeti arasında akdedilen ‘Türkiye Cumhuriyeti’nde Nükleer Güç Santrallerinin ve Nükleer Güç Sanayisinin Geliştirilmesi Alanında İşbirliğine İlişkin Anlaşma’ ile ‘Türkiye Cumhuriyeti’nde Nükleer Güç Santrallerinin ve Nükleer Güç Sanayisinin Geliştirilmesine Dair İşbirliği Zaptı’nın onaylanması” uygun bulunmuştur" ifadeleri kulanıldı.
EGEÇEP tarafından yapılan basın açıklamasındaşu ifadeler yer aldı:
"Sinop Nükleer Santrali, evlere şenlik süreçler ve davalarla devam ediyor.
10.04.2015 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 1 Nisan 2015 tarihli 6642 sayılı Kanunla "Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Japonya Hükümeti arasında akdedilen ‘Türkiye Cumhuriyeti’nde Nükleer Güç Santrallerinin ve Nükleer Güç Sanayisinin Geliştirilmesi Alanında İşbirliğine İlişkin Anlaşma’ ile ‘Türkiye Cumhuriyeti’nde Nükleer Güç Santrallerinin ve Nükleer Güç Sanayisinin Geliştirilmesine Dair İşbirliği Zaptı’nın onaylanması” uygun bulunmuştur. Bu anlaşma ile Mitsubishi Heavy Industry ve AREVA firmalarının ortak yapımı olan ve bu şirketler adına tescilli olan ATMEA1 tasarımlı, basınçlı su reaktörü teknolojisiyle Sinop’ta nükleer santral yapılması planlanmıştı. Söz konusu Anlaşma 23.05.2015 tarihli ve 29364 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak 31.07.2015 tarihi itibariyle yürürlüğe girmişti. Bunun üzerine Sinop ili, Merkez, Abalı Köyü, İnceburun Mevkiinde yapımı planlanan "Sinop Nükleer Güç Santrali" için 11/09/2020 tarihli ve 6006 sayılı ÇED olumlu kararı verilmişti.
Japonya ile yapılan anlaşma 22 Haziran 2021 tarihinde gerçekleştirilen mektup teatisi ile feshedilmiştir.
Japonya ile anlaşmanın feshedilmesi üzerine ortada bir proje kalmadığından, dava konusu edilen 11.09.2020 tarihli ÇED olumlu kararı idari olarak iptal edilmesi gerekirken, şu ana kadar iptal edilmemiştir. Bunun yerine basınçlı su reaktörü kurulmasına yönelik teknoloji sahibi farklı ülkelerle görüşmeler devam etmektedir. Yani Japonya ile planlanan ancak iptal edilen nükleer santral projesini yapacak müşteri aranmaktadır.
Anlaşması iptal edilmiş, projesi olmayan Sinop NGS için verilen 11/09/2020 tarihli ÇED olumlu kararının iptali için açılan, EGEÇEP’in de içinde yer aldığı, Sinop NKP, meslek örgütleri, çevre ve ekoloji mücadelesi veren dernekler, yaşam savunucularının davaları Samsun İdare Mahkemelerinde devam ediyor.
Dava dosyasında iki kez verilen Danıştay bozma kararında; “...ÇED raporunda projenin teknolojisinden kaynaklanan çevresel etkilerinin ATMEA1 tipi reaktöre göre belirlendiği, başka bir teknoloji kullanılması durumunda ÇED raporunun geçerliliğini kaybedeceği anlaşıldığından, ÇED raporunda atıfta bulunulan Uluslararası Anlaşmanın halen yürürlükte olup olmadığının tespit edilmesi, anlaşmanın hükümsüz kaldığının ve proje şirketinin değişmesinin söz konusu olduğunun anlaşılması durumunda, ATMEA1 basınçlı su reaktörünün herhangi bir başka proje şirketi tarafından kullanılıp kullanılmayacağının öncelikle incelenip işin esasına girmeden bir karar verilmesi gerektiği...” belirtilmesine rağmen Mahkeme bu konuda karar vermeden milyonlara ulaşan masrafla keşif ve bilirkişi incelemesi yaptı.
Nükleer gibi hassas olunması gereken bir konu olmasından dolayı EGEÇEP olarak, dava dosyasına sunulan son bilirkişi raporuna yönelik itirazlarımız konusunda kamuoyunun bilgisine sunmak istiyoruz.
Hukuki ve Usule Aykırılıklar
Mahkeme tarafından alınan keşif-bilirkişi kararı doğrultusunda sunulan rapor, usule aykırı olarak hazırlanmış ve ortak bir bilirkişi raporu olmaktan uzaktır. Bilirkişiler, mahkemenin sorduğu 22 soruya ayrı ayrı yanıt vermiş, rapor parçalı bir metin haline getirilmiştir. Bu durum Danıştay içtihatlarına da aykırıdır. Dahası raporun taraflara geç tebliği adil yargılanma hakkımızı ihlal etmiştir
Geçersiz ÇED Raporunun Tekrarı
Bilirkişi raporu, hukuken geçersiz hale gelmiş olan ATMEA1 tipi reaktöre göre hazırlanmış ÇED raporunu tekrar etmektedir. Oysa bu reaktör tipi bugün dünyada hiçbir yerde inşa edilmemiştir. Rapor, projenin teknoloji ve şirket değişikliklerini yok sayarak, geçerliliğini yitirmiş bir ÇED raporuna dayanmakta, dolayısıyla hukuki ve bilimsel bir değer taşımamaktadır.
Bilimsel ve Teknik Eksiklikler
Raporda;
Radyoaktif atıkların bertarafı, deprem ve tsunami riskleri, su ve soğutma sistemlerinin deniz ekosistemine etkileri, flora-fauna ve ekosistem üzerindeki tahribat, iklim değişikliği etkileri, acil eylem planları ve kaza senaryoları gibi temel konular yüzeysel geçilmiş ya da hiç değerlendirilmemiştir. Örneğin, saatte 300.000 ton suyun Karadeniz’den çekileceği, bunun deniz ekosisteminde geri dönüşü olmayan tahribatlara yol açacağı gerçeği göz ardı edilmiştir.
Danıştay Kararlarına Aykırılık
Danıştay’ın önceki kararlarında, proje teknolojisindeki değişiklikler nedeniyle ÇED raporunun geçersiz olduğunun dikkate alınması gerektiği açıkça belirtilmişken, bilirkişi raporunda bu husus görmezden gelinmiştir. Yine önceki bilirkişi raporlarının ortaya koyduğu eksiklikler (etki alanı belirleme hataları, kümülatif etki değerlendirmelerinin yokluğu, orman ve doğal sit alanları üzerindeki etkiler, sağlık riskleri) bu raporda yok sayılmıştır.
Sinop Nükleer Santrali, yalnızca Sinop’u değil Karadeniz ekosistemini, halk sağlığını ve gelecek kuşakların yaşam hakkını tehdit etmektedir. Bilimsel olmayan, hukuken geçersiz ve eksiklerle dolu bilirkişi raporunun mahkemece hükme esas alınması mümkün değildir.
Talebimiz
Mahkemenin Danıştay kararları doğrultusunda hareket ederek, bu bilirkişi raporunu hükme esas almaması ve dava konusu ÇED Olumlu kararını iptal etmesidir. EGEÇEP olarak, nükleer maceraya hayır diyor; doğayı, bugünkü ve gelecek kuşakları savunmaya devam ediyoruz."