Geçtiğimiz günlerde İzmir’in Ödemiş, Çeşme, Seferihisar, Foça ve Aliağa ilçelerinde büyük çaplı yangınlar çıktı. İzmir Büyükşehir Belediyesi ve İzmir Orman Bölge Müdürlüğü ekipleri yangının söndürülmesi için seferber olurken, kuru hava ve şiddetli rüzgârın etkisiyle yüzlerce hektar alan kül oldu. Yangın, özellikle Ödemiş ve Seferihisar’da yerleşim bölgelerine kadar indi. Köy sakinleri yangın bölgesindeki durumu aktarmak için alanda görev yapan basın mensuplarına yaşadıklarını, “Üzerimizde elbiselerle kaldık, tam bir kaostu” ifadeleriyle anlattı.
İzmir’in ciğerleri yangın sebebiyle birer birer yok olurken, İzmir Valisi Süleyman Elban’ın “yangınların çıkış nedenlerine dair” açıklaması yurttaşlarda büyük bir üzüntü ve öfke yarattı. Elban, yangınların durumuna dair bilgi vermek için geçtiği kamera karşısında, Ödemiş, Çeşme, Seferihisar, Foça ve Aliağa’da yüzlerce hektar ormanlık alanın kül olmasına yol açan yangınların “tamamının” elektrik kaynaklı olduğunu söyledi. Vali Elban, açıklamasında, “Elektrik hatlarından çıkan kıvılcımlar, otları tutuşturdu ve ormana yayıldı” ifadelerini kullandı.
İzmirlilere cehennemi yaşatan yangınların elektrik hatlarından kaynaklı oluşmasına, Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) İzmir Milletvekili ve TBMM Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu Üyesi Ednan Arslan’dan tepki geldi.
Türkiye’de çıkan orman yangınlarının 4’te 1’inin “elektrik dağıtım şirketleri” kaynaklı olduğuna dikkat çeken Arslan, “Her çıkan 4 yangından 1’i elektrikten kaynaklanıyor. Peki bu neden oluyor? Bu, dağıtım şirketleri kendi bölgesinde yapması gereken bakım-onarım çalışmalarını ve temizliklerini yapmadığı için oluyor. Yani şöyle açıklayayım, mesela ark yapıyor ya da sehimden kaynaklı birbirine çarpıyor, kıvılcım üretiyor ve o kıvılcım da eğer altında ot varsa onu tutuşturuyor, ya da tel kopuyor ve o tutuşmaya sebep oluyor. Sonuç itibariyle bakım-onarımların periyodik olarak yapılması elzem ve buna ek olarak direk ve tellerin altındaki alanların temizlenmesi gerekiyor” ifadelerine yer verdi.
‘Bakımın faturasını vatandaşa kesiyor’
Elektrik dağıtım şirketlerinin bakım-onarım maliyetlerini yurttaşların elektrik faturalarından peşin tahsil ettiğini ancak görevini yerine getirmediğini ifade eden Arslan, “Elektrik dağıtım şirketleri bu bakım-onarım işlerini vatandaşlara kestikleri faturayla tahsil ediyorlar. Zaten vatandaş bu işin parasını ödüyor, yapılması gereken etkin bir denetimle ilgilisine, ‘şu sorunları çöz’ demek. Aslında burada mesele şu; bakım-onarım, dağıtım şirketi, perakende şirketlerinin sahiplik yapıları aynı. Biri elektriği tedarik ediyor, diğeri dağıtıyor, öbürü bakım-onarımını yapıyor. Sorun burada başlıyor. Kim, kimi nasıl denetleyecek? Bu sorunun düzeltilmesi ve devletin yaptırımlar uygulaması gerekiyor. Hele ki elektrik dağıtımından kaynaklı yangınların raporunda direkt ‘sorumlu’ yazılmalı. Eğer birileri cezalandırılır ve bu şirketlerin canı yanarsa kendilerine çeki düzen verecekler” diye konuştu.
‘Faili meçhul yazmamalı’
Kamu görevlilerince yazılan yangın raporlarında ‘faili meçhul’ yazmaması, sorumluların bu raporlarda açıkça belirtilmesi ve bu kişi ve kurumlara gerekli yaptırımların uygulanması gerektiğini söyleyen Arslan, “Elektrik dağıtımı özelleştirildikten sonra bu işler tamamen bu görevli tedarik şirketlerinin eline terk ettiler. Bu yangınların raporlarının hiçbirinde ‘faili meçhul’ yazmaması lazım. Çünkü faili meçhul yazmadığınız, sorumluluk çıkardığınız zaman bunun bir tazminatı olur. Eğer bu yangınlar elektrik arkından kaynaklıysa bunun o raporlarda yazması gerekiyor. Zaten sayın vali bu konuda çok güzel bir açıklama yaptı. Mesela Ödemiş’teki yangın için de aynı şeyler söyleniyor. Bizim bu konuya çok ciddi yaklaşmamız lazım. Eğer burada sorumluları tespit edip doğru cezalandırmaları yaparsak emin olun önümüzdeki dönemler için riskleri azaltmış oluruz. Ceza olursa gerekli tedbirler alınır” dedi.
Dağıtım şirketlerinin önceki marifetleri!
Elektrik dağıtım şirketlerinin kurduğu ve bakım-onarımını yapmadığı hatlar nedeniyle Türkiye’de her yıl birçok yangın çıktı. 2024 yılında Diyarbakır ve Mardin illeri arasında, 15 bin dönüm arazide çıkan yangının elektrik kaynaklı olabileceği o dönemde yetkililerce ifade edildi. Yangının çıkışı sebebi olarak sigortalı ayırıcı elektrik direğinde, sigorta yerine iletken tel sarılmış olduğu, iletken telin koparak, yerdeki otları tutuşturması gösterilirken, bu yangında 15 yurttaş hayatını kaybetti. Urla’nın Balıklıova Mahallesi yakınlarında ise 2024 yılında çıkan ve onlarca hektar makilik alanın yanmasıyla, 440 konutluk bir sitenin tahliye edilmesine yol açan yangının da kopan bir elektrik telinden kaynaklı çıktığını, İzmir Valisi Süleyman Elban duyurmuştu. 15 Ağustos 2024 tarihinde de Çanakkale’nin Eceabat ilçesi Büyükanafarta Köyü’nde çıkan yangının, yol kenarındaki elektrik direğinden çıkan kıvılcım nedeniyle başladığı yine yetkililerce ifade edilmişti. Bu yangında 700 hektar ormanlık alan kül olmuştu.
