Gecenin geç saatlerinde gelen bidirimler kulağa masum gibi görünse de, bu küçük uyarı sesi vücutta savaş ya da kaç tepkisini tetikleyebilir. Hormon uzmanı Mike Kocsis’e göre, özellikle iş ya da acil bir mesaj beklentisiyle gelen bildirimler, beyin tarafından tehdit olarak algılanabiliyor.
Bildirim gelince vücutta ne oluyor?
1-Dopamin tuzağı
Bazı bildirimler beynin az miktarda dopamin salgılamasına yol açıyor. Her yeni uyarıdan sonra hızlıca cevap verme isteği, aslında bu haz veren nörotransmitteri tekrar elde etme dürtüsünden doğuyor.
Fakat bu kısır döngü devam ettikçe, kişi fark etmeden telefona bağımlı hale geliyor ve sonunda dijital yorgunlukla karşı karşıya kalabiliyor.
2-Oksitosin bozulması
Yakın birinden gelen mesajlar, beyinde bağ kurmayı destekleyen oksitosin hormonunu yükseltirken; iş odaklı ya da taleplerle dolu mesajlar ise tehdit unsuru olarak algılanabiliyor. Bu durum, kişinin o anda sosyal bağ kurma yetisini zayıflatırken, uzun vadede duygusal tükenmişliğe yol açabiliyor.
3-Kortizol patlaması
“Bir bildirim geldiğinde vücut anında ‘savaş ya da kaç’ tepkisi vererek kortizol salgılayabiliyor” diyen Kocsis, özellikle iş mesajları veya acil yanıt gerektiren bildirimlerin beyinde tehdit hissi oluşturduğunu vurguluyor.
Bu kortizol patlamaları sürekli tekrarladığında, zamanla kronik stres, tükenmişlik ve kaygı bozukluklarına davetiye çıkarabiliyor.
4-Adrenalişn yükselişi
Beklenmedik bir bildirim geldiğinde vücut, kortizolün yanı sıra adrenalin de salgılar. Bu durum ani bir enerji patlaması ve uyanıklık hissi yaratırken, sürekli tekrarlandığında gevşemeyi zorlaştırır. Özellikle akşam saatlerinde gelen mesajlar, uykuya geçişi geciktirebilir.
5-Melatonin baskılanması
Yatmadan hemen önce gelen bildirimleri kontrol etmek, uyku hormonu olan melatonin üretimini baskılayabilir. Zamanla bu durum, uyku kalitesini düşürerek bilişsel performansta bozulma, kilo artışı, uykusuzluk ve stres gibi sorunlara yol açabilir.
Uzmanlar ne öneriyor?
Akşam 7'den sonra telefon bildirimlerini kapatmak ya da yalnızca belirli saatlerde mesajlara bakmak,veya telefonunuzu “Do Not Disturb” (Rahatsız Etmeyin) moduna almak beynin dinlenme moduna geçmesini kolaylaştırır.
- Bidirim sınırları koyabilirsiniz
- Gerksiz uygulama bildirimlerini kapatabilirsiniz
- Gereksiz uygulamalardan gelen uyarıları kapatabilirsiniz
- Yüz yüze iletişimi öncelikli duruma getirebilirisiniz
- Mesaj geldiği anda cevaplamak yerine farkıdalık oluşturarak yanıt verebilirsiniz
- İş mesajları günün belli saatlerine yayabilirsiniz