Anayasa Mahkemesi (AYM) stajyer sürücü (veya aday sürücü) ehliyetlerinin yönetmelikle iptalini sağlayan kuralı iptal etti. Türkiye’de Ocak 2016’dan beri sınavları geçen adaylara ‘stajyer ehliyeti (aday sürücü ehliyeti’ veriliyor. İlk kez ehliyet alan herkes önce iki yıl aday sürücü kabul ediliyor. Kartın üzerinde ‘stajyer’ yazmasa da bu emniyet kayıtlarında böyle görülüyor.
Mardin 1’inci İdare Mahkemesi, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun ek 17’inci maddesindeki “Aday sürücülüğün süresi, aday sürücülerin sürücü belgelerinin iptal edilme ve yeniden sürücü belgesi alma şartları ile diğer usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir” hükmünün Anayasa’ya aykırı olduğunu iddia ederek iptalini istedi.
Mahkemenin başvurusunda, aday sürücü belgesinin iptaline dayanak alınabilecek eylemlerin çerçevesinin kanunla belirlenmesi gerektiği belirtildi.
Başvuruda ayrıca itiraz konusu kuralla, temel hak ve özgürlüklere ilişkin bir alanda idareye sınırları belli olmayan bir düzenleme yetkisinin tanındığı belirtildi.
AYM ilgili kuralı Anayasa’ya aykırı bularak iptal etti. Karar dokuz ay sonra yürürlüğe girecek.
Kararın gerekçesi şöyle sıralandı:
- Kural, bireylerin özel hayatlarının bir parçası haline gelen araç kullanabilme imkanını ortadan kaldırarak özel hayata saygı gösterilmesini isteme hakkına sınırlama getiriyor.
- Özel hayata saygı gösterilmesini isteme hakkına sınırlama getiren düzenlemelerin kanunla yapılması, Anayasa’da öngörülen sınırlama sebebine uygun ve ölçülü olması gerekir.
- Bu hakkı sınırlamaya yönelik kanuni düzenlemelerin temel esasları, ilkeleri ve çerçevesinin belirlenmesi gerekiyor.
- Kuralda hangi hallerde aday sürücülerin sürücü belgelerinin iptal edileceğine ilişkin bir düzenlemeye yer verilmeden bu konunun düzenlenmesinin tamamıyla yönetmelikle yapılması öngörülmektedir.
- Diğer bir ifadeyle kuralla aday sürücülerin sürücü belgelerinin iptal edilmesi yaptırımına bağlanan eylemlerin neler olduğuna ilişkin belirlemenin yapılmadığı, söz konusu belgenin iptaline neden olabilecek hallerin belirlenmesi yetkisinin ise tümüyle idareye bırakıldığı görülmektedir.
- Dolayısıyla kuralda yaptırıma konu olacak aday sürücü belgesi iptal şartlarına ilişkin olarak yasal çerçevenin çizilmediği ve ilkelerin oluşturulmadığı, bu suretle özel hayata saygı gösterilmesini isteme hakkına getirilen sınırlamanın kanunilik koşulunu sağlamadığı anlaşılmaktadır.
- Açıklanan nedenlerle kural, Anayasa’nın 13 ve 20’nci maddelerine aykırıdır. İptali gerekir.
