ABD Yüksek Mahkemesi (Supreme Court), Halkbank’ın hakkındaki dolandırıcılık, kara para aklama ve komplo suçlamalarından muaf tutulma talebini bir kez daha reddetti. Bu kararla birlikte, bankaya yönelik ceza davasının ABD’de görülmesinin önü yeniden açıldı.
Yüksek Mahkeme, Halkbank’ın alt mahkeme kararına yaptığı itirazı reddederek, Manhattan’daki federal savcılık tarafından 2019’da açılan davanın devam etmesine onay verdi.
Mahkeme daha önce, 2023 yılında da benzer bir temyiz başvurusunu değerlendirip bankanın “egemen dokunulmazlık” savunmasını reddetmişti.
Bu kez de Halkbank’ın “common law (teamül hukuku) kapsamında dokunulmazlık” iddiası geçerli bulunmadı.
Halkbank şuçlamaları reddediyor
ABD federal savcıları, Halkbank’ı İran’a yönelik yaptırımları delmek için para transfer sistemleri ve paravan şirketler kullanmakla suçluyor. Savcılara göre banka, İran, Türkiye ve Birleşik Arap Emirlikleri üzerinden yürütülen karmaşık bir ağla, yaklaşık 20 milyar dolarlık kısıtlı fonu gizlice transfer etti.
İddianamede, Halkbank’ın İran’ın petrol gelirlerini altın ve nakit paraya çevirerek İran lehine kullandığı, ayrıca bu işlemleri meşrulaştırmak için sahte gıda sevkiyatları düzenlediği belirtildi.
Banka ise tüm suçlamaları reddediyor
“Egemen dokunulmazlık” savunmasından sonuç çıkmadı
Halkbank, ABD mahkemelerinde yargılanamayacağını, çünkü bir Türk devlet kuruluşu olarak yabancı devlet dokunulmazlığı yasası (Foreign Sovereign Immunities Act) kapsamına girdiğini savunmuştu. Ancak 2023’te Yüksek Mahkeme, bu savunmayı reddederek davayı alt mahkemeye geri göndermiş, teamül hukukuna (common law) göre dokunulmazlık olup olmadığının yeniden değerlendirilmesini istemişti.
Alt mahkeme geçen yıl bu savunmayı da geçersiz saymıştı
Dava, uzun süredir ABD-Türkiye ilişkilerinde bir gerilim noktası olarak görülüyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan, daha önce Halkbank davasını “hukuksuz ve çirkin bir adım” olarak nitelendirmişti.
ABD Adalet Bakanlığı ise 6 Ağustos’ta Yüksek Mahkeme’ye sunduğu görüşte, “Teamül hukuku ilkeleri, yabancı devlet şirketlerini ceza davalarından korumaz” ifadeleri yer aldı..
Halkbank davası nedir?
Karar, Halkbank’ın yargı bağışıklığına dayalı tüm savunma yollarını tükettiği anlamına geliyor.
Bu gelişmeyle birlikte Manhattan’daki federal savcılar, bankaya yönelik ceza davasını yürütmeye devam edecek.
Davada suçlu bulunması hâlinde Halkbank, ağır para cezaları ve uluslararası finansal kısıtlamalarla karşı karşıya kalabilir.
