CHP Bursa Milletvekili Kayıhan Pala, Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) ile Avrupa Birliği Fikri Mülkiyet Ofisi (EUIPO) tarafından yayımlanan "Küresel Ticarette Sahtecilik Raporu" hakkında Ticaret Bakanı Ömer Bolat'ın yanıtlaması istemiyle TBMM Başkanlığı'na soru önergesi verdi. Bakan Bolat, kendisine 30 Mayıs'ta iletilen önergeye, Anayasa'da öngörülen 15 günlük sürenin dolmasından yaklaşık iki ay sonra, 20 Ağustos'ta yanıt verdi.
Bakan Bolat, CHP’li Pala'nın soru önergesine verdiği yanıtta, 2023'te gümrüklerde durdurulan sahte ürünlerin yaklaşık yüzde 43'ünün ilaç, parfüm, kozmetik, gıda ve içeceklerden oluştuğunu; 2024'te 307 olayda 285,4 milyon TL, 2020-2025 yıllarının ilk altı aylarında ise toplam bin 253 olayda 782,4 milyon TL değerinde kaçak ürün ele geçirildiğini bildirdi.
“Ciddiyeti hala kavranmış değil”
Bakan Bolat'ın yanıtını değerlendiren Pala, "Paylaşılan veriler OECD ve EUIPO'nun raporundaki vahim tabloyu doğruluyor; ancak ayrıntılarda ciddi eksiklikler var. Yüzde 43'lük bu grubun ne kadarının ilaç ne kadarının vücut bakım ürünü ve ne kadarının diğer ürünlerden oluştuğu açıklanmıyor. Ayrıca verilerin yıllara göre değişimleri de kamuoyundan gizleniyor" dedi. Pala, özellikle sahte vücut bakım ürünlerine dikkat çekerek, şunları kaydetti: "Türkiye'de sahte ürün ticareti azalmıyor, yalnızca biçim değiştiriyor. Rapora göre Türkiye, sahte vücut bakım ürünlerinin kaynak ülkeleri arasında ilk sırada. Bazı kozmetikler, cilt bakım ürünleri, saç boyaları, deodorantlar, saç düzleştiriciler ve diğer kişisel bakım ürünleri paraben, formaldehit, kömür katranı boyaları ve daha başka kimyasallar içeriyor. İnsan bedenine doğrudan temas eden bu ürünlerin sahteleri alerjik reaksiyonlara, çeşitli enfeksiyonlara, zehirlenmelere, hatta kanserlere yol açabiliyor. Sorunun ciddiyeti hala kavranmış değil."
“Cezalar da açıklanmalı”
Sınır kapılarında ve limanlarda kullanılan tarama sistemlerinin hangi sıklıkla denetlendiğine dair herhangi bir bilginin paylaşılmadığını hatırlatan Pala, cezaların hangi düzeyde uygulandığının da kamuoyuna açıklanması gerektiğini vurguladı. Pala, "Etkili bir izleme ile denetim ve caydırıcı bir yaptırım sistemi oluşturulmadıkça ülkemizdeki sahte ürün ticareti sorunu ve buna bağlı olarak gelişen halk sağlığı tehdidi katlanarak artmaya devam edecektir. Ülkemizde şeffaf ve hesap verebilir bir kamu yönetimine ihtiyaç var" ifadelerini kullandı.