Siyaset Bilimci Prof. Dr. Tanju Tosun, İz Televizyonu’nda yayınlanan Gizem Taban ile Z Raporu programının konuğu oldu. Prof. Dr. Tosun, siyasetteki son gelişmeler ve 28 Mayıs’ta gerçekleşecek Cumhurbaşkanlığı ikinci tur seçimi hakkında değerlendirmelerde bulundu.
Oğan seçmeni Erdoğan'a yönelir mi?
Cumhurbaşkanlığı birinci tur seçiminde Ata İttifakı’nın Cumhurbaşkanı Adayı olarak yüzde 5 civarında oy alan, ikinci turda ise Cumhur İttifakı Cumhurbaşkanı Adayı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı destekleme kararı alan Sinan Oğan hakkında değerlendirmelerde bulunan Siyaset Bilimci Prof. Dr. Tanju Tosun, Oğan’a oy veren kitlenin ikinci turda Erdoğan’a ne ölçüde yönelebileceğine dair de öngörülerini açıkladı. Prof. Dr. Tosun, şöyle konuştu: “Öncelikle kimin Sayın Oğan’a oy verdiğine ve bu kişilerin parti tercihlerine bakmak gerekiyor. Yapılan çalışmalara göre; Oğan, İYİ Parti, MHP, AKP, Memleket Partisi ve çok sınırlı düzeyde CHP seçmenin oy almış. Anlaşılan o ki her kesimden oy alan bir profile sahip. Eğer seçmen ile aday arasında bir ideolojik referans veya sadakat üzerinden bir ilişki kurulsa bu kadar geniş bir oy sosyolojisi havuzu olmaması gerekir. Dolayısıyla çok farklı dinamiklerle kendisine yönelmiş bir seçmen var. Bu dinamiklerin arasında; mevcut aktörlerden veya partilerden memnun olmayan, kendisi ile diğer parti ve adaylar arasında temsiliyet ilişkisi kuramayan bir seçmen var. Ayrıca bir değişim arayışı var. Dolayısıyla seçmen, bu değişimin öznesi olarak da Oğan’ı gördü. Fakat bu oy sosyolojisine; siyasal değerler ve ideolojik yakınlık-uzaklık anlamında baktığımızda, ortak bileşenin milliyetçilik ve ulusalcılık olduğunu görüyoruz. Aynı zamanda bütün bu milliyetçiliğin ve ulusalcılığın üzerine oturan Atatürkçülüğü ve sekülerliği görüyoruz. Bütün bu faktörleri bir araya koyduğumuzda, Oğan aday olmadığına göre bu seçmen kitlesi Sayın Erdoğan’a yönelebilir mi? Bir miktar olabilir ama yeni yayınlanan bir araştırmaya göre; Oğan’a oy veren seçmenler arasında Sayın Kılıçdaroğlu’na yönelimin daha fazla olacağı sonucu tespit edilmiş. Erdoğan’a da tabi ki yönelim olacaktır ancak iki adaydan Kemal Bey daha avantajlı… Eğer bu seçmen iki adayı da benimsemiyorsa bir kısmının sandığa gitmeme eğilimi de olacaktır. Değişim isteyen bir seçmen ama ‘Biz birinci turda Sayın Kılıçdaroğlu ile Sayın Erdoğan’ı cezalandırdık, onun için Oğan’a oy verdik, ikinci turda bu cezalandırmadan vazgeçip tekrar bu adaylara yöneliriz’ şeklinde bir mantık kurgusu olduğunu düşünmüyorum, böyle bir motivasyon yok. Daha sahici bir refleks var, değişim ve bir yeni arayışı var. Ama Oğan’ın ittifaklardan birinin adayını destekleme kararı, bu değişim isteğini tamamen göz ardı etmesi olarak okunabilir. Bir de Sayın Ümit Özdağ’ın Zafer Partisi devreye girdi. Burada da iki unsur önemli; birincisi Özdağ’ın Kemal Bey’i destekleme kararı alması, ikincisi Özdağ’ın göçmen karşıtlığı söylemi CHP tarafından birinci turda olmadığı kadar ikinci tur için çok daha fazla öne çıkarılması… Bu kitlenin en temel sorun olarak algıladığı konular arasında ekonomik kriz, sığınmacı karşıtlığı, gelecek endişesi gibi sorunlar olduğunu dikkate aldığımızda ve seküler, Atatürkçü değerler, bütün bunları birlikte düşündüğümüzde Sayın Oğan, kendisine oy veren 2 milyon 800 bin seçmenin içinde az bir seçmen kitlesini, dahil olduğu ittifaka ve adayına yönlendirebilir.”
'Özdağ, Oğan'a göre daha etkili olabilir'
İlk turda Ata İttifakı içinde yer alan daha sonra ittifakın dağılmasıyla birlikte ikinci tur için Millet İttifakı Cumhurbaşkanı Adayı ve CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nu destekleme kararı alan Zafer Partisi Genel Başkanı Ümit Özdağ’ın, seçmen tabanını Kılıçdaroğlu’na oy vermesi için ne ölçüde konsolide edebileceğini değerlendiren Prof. Dr. Tosun, ‘Sayın Özdağ, Sayın Oğan’a göre ilk turda Ata İttifakı’na oy veren seçmen üzerinde daha etkili olur mu?’ sorusunu da yanıtladı. Prof. Dr. Tosun, şunları söyledi: “Bir siyasal partinin genel başkanının kendi seçmen tabanına seslenmesi halinde üreteceği etki ile bir adayın, hele hele kendi pozisyonundan başka bir pozisyona geçen bir adayın kendisine oy veren seçmene seslenme ve bunun karşılığında etki yaratması ciddi anlamda farklılaşır. Daha fazla etki üretebilecek olan Sayın Özdağ’dır. Çünkü Millet İttifakı ile yaptıkları bir protokol var ve bu protokoldeki hususlara Millet İttifakı’nın onay vermesi durumu söz konusu… Bütün bunlar dikkate alındığında, kurumsallaşmış bir siyasal varlık olarak bir parti liderinin, seçmeni istediği yöne doğru yönlendirme olasılığı çok çok daha yüksek…”
HDP seçmeni sandığa gitmeyebilir mi?
HDP’nin Emek ve Özgürlük İttifakı kapsamında seçimlere çatısı altında girdiği Yeşil Sol Parti’nin seçmen tabanının ikinci turda ne yönde tavır alacağı ve muhalefetin milliyetçi söylemler üzerinden hareket etmesinin Yeşil Sol Parti seçmeninde sandığa gitmeme iradesini oluşturup oluşturmayacağı hakkında da görüşlerini açıklayan Prof. Dr. Tosun, “HDP seçmeni politik bilinci çok yüksek bir seçmen, aynı zamanda kemikleşmiş seçmene sahip bir parti… Bir önceki seçimle karşılaştırıldığında partisine oy verme eğilimi yüzde 90’ın üzerinde olan bir parti, ki AKP de CHP de böyledir, oy geçişkenliğinin çok düşük düzeyde kaldığı bir seçmen profiline sahip… Bu açıdan bakıldığında HDP seçmeni için şöyle bir husus önemli; siyaset biliminde ‘uyarılmış oy’ dediğimiz bir oy tipi var, bu uyarılmış oy özellikle ekonomik ve toplumsal nedenlerle kendi başına oy vermeye değil de birtakım toplumsal grupların etkisiyle oy kullanmadır. HDP seçmeni örneğinde bu uyarılmış oy, parti ile işliyor. Yani partinin işaret ettiği yönde oy kullanma eğilimi Türkiye’de en güçlü olan seçmenlerde biri HDP seçmeni… Bu açıdan HDP’nin yaptığı açıklamanın, kitlesinin sandığa gidip gitmemesi konusunda belirleyici olacağı kanaatindeyim” diye konuştu.
'Bertaraf edildiğini düşünüyorum'
Prof. Dr. Tosun, Cumhur İttifakı’nın Millet İttifakı’nı terörize den söylem ve eylemlerinin ikinci turda seçmen üzerinde etkisi olup olmayacağına yönelik, “İlk turda işleyen Cumhur İttifakı’nın kampanya stratejisinin, ikinci turda Millet İttifakı’nın hem vatanseverlik söylemleri hem de Sayın Özdağ’ın Kemal Bey’e desteğini açıklaması ile bertaraf edildiğini düşünüyorum. Birtakım illegal yapılar ile Millet İttifakı adayını aynı yere koymaya kalkma karşısında Millet İttifakı’nda Ümit Özdağ’ın bulunması herhalde böyle bir soru işaretini önemli ölçüde ortadan kaldırır diye düşünüyorum” açıklamalarında bulundu.
İkinci turda nasıl bir tablo oluşacak?
İkinci tur seçimi konusundan olasılıklardan söz eden Prof. Dr. Tosun, “Sandığa katılım artıp bu katılım içinde önemli ölçüde Kemal Bey’e destek artarsa ve Oğan seçmeni önemli ölçüde Kemal Bey’e yönelirse ikinci turun galibi Kemal Bey olabilir. Ama katılım artmaz ise, katılım bir önceki tur civarında kalır ve aynı oranda adaylara yönelirse, Oğan seçmeni de adaylar arasında dengeli bir biçimde adaylar dağılırsa birinci turdaki tabloya benzer bir tablo ortaya çıkabilir” dedi. Prof. Dr. Tosun ayrıca, başkanlık ya da yarı başkanlık sisteminde yönetilen ülkelerde iki turlu başkanlık seçimlerinde ilk turda daha fazla oy alan adayın ikinci turda daha az oy alabildiği, ilk turda daha az oy alan adayın ikinci turda daha fazla oy alabildiği dünya örneklerinden bahsetti.
Gizem TABAN
Muhabir/Politika haberleri/izgazete.net
