İzmir’in Bergama ilçesinde yer alan Pergamon Antik Kenti, Helenistik dönemden Roma’ya uzanan geçmişiyle Anadolu’nun en görkemli arkeolojik alanlarından biridir. Kale Dağı’nın zirvesindeki konumu, anıtsal yapıları ve çok katmanlı kültürel mirasıyla Pergamon, 2014 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne dahil edilmiştir.
Pergamon Antik Kenti'nin tarihi
Pergamon, MÖ 282-133 yılları arasında Pergamon Krallığı’nın başkenti olmuştur. Antik kent, Misya bölgesinin en önemli merkezlerinden biri olarak bilinir. Athena Tapınağı, Zeus Sunağı, Trajan Tapınağı, kütüphane ve Helenistik dönemin en dik tiyatrosu gibi yapılar bu dönemin izlerini günümüze taşır.
1-Pergamon adı nereden geliyor?
Kentin adının, efsane kahramanı Pergamos’tan geldiği aktarılır. Rivayetlere göre Pergamos, Teuthrania Kralı’nı öldürerek kenti ele geçirmiş ve kendi adını vermiştir. Başka bir anlatıya göre ise Pergamos’un yardımıyla zafer kazanan Kral Grynos, iki şehir kurdurarak birine Pergamon adını vermiştir.
2-Athena Tapınağı
Pergamon’un en önemli yapılarından biri Athena Tapınağı’dır. Dor düzeninde inşa edilen tapınak, tiyatro terasının üzerinde yer alır. Kazılarda ortaya çıkarılan parçaları Berlin’deki Pergamon Müzesi’nde sergilenmektedir.
3-Zeus Sunağı
Athena Tapınağı’nın güneyindeki terasta yer alan Zeus Sunağı, Helenistik dönemin en görkemli yapılarından biridir. Ancak günümüzde yalnızca temelleri Bergama’da kalmıştır. Yapının büyük bölümü Berlin’e götürülerek Pergamon Müzesi’nde sergilenmektedir.
4-Pergamon Kütüphanesi
Kentin kütüphanesi, Helenistik dönemin en büyüklerinden biri olmuştur. Yaklaşık 200 bin esere ev sahipliği yapan kütüphane, İskenderiye Kütüphanesi ile yarışacak düzeydeydi. Parşömen kâğıdı da burada geliştirilmiş ve dünyaya yayılmıştır.
5-Gymnasion
Üç teras üzerine kurulan Gymnasion, çocuklar, gençler ve yetişkinler için ayrı bölümlere sahipti. Sporun yanı sıra felsefe ve bilim derslerinin de verildiği alan, aynı zamanda bir eğitim kompleksi işlevi görmüştür.
6-Demeter Tapınağı
Orta Kent’te yer alan Demeter Tapınağı, bereket tanrıçası adına yapılmış kutsal bir alandı. Kadınların katıldığı Thesmophoria şenliklerinin düzenlendiği tapınak, Helenistik ve Roma dönemlerinde önemini korumuştur.
7-Pergamon kazıları devam ediyor
Antik kentin kalıntıları 19. yüzyılda Alman mühendis Carl Humann tarafından keşfedilmiş ve 1878’de ilk kazılar başlatılmıştır. Aradan geçen yıllarda çeşitli dönemlerde sürdürülen kazılar günümüzde hâlâ devam etmektedir. Kentten çıkarılan eserler Bergama Müzesi’nde sergilenmektedir.
