Ülkemizde Noel ile yılbaşı çoğu zaman birbirine karıştırılıyor. Oysa yılbaşı, eski yılı uğurlayıp yeni bir yıla adım attığımız özel bir gündür. Peki Noel neden kutlanır?
Yılbaşı neden kutlanır?
31 Aralık'ı 1 Ocak'a bağlayan gece, Miladi takvimi kullanan ülkelerde yılbaşı olarak adlandırılır. Tarihi kökeni, Roma dönemine kadar uzanan yılbaşı, Ocak ayının isim babası olan geçiş ve başlangıç tanrısı Janus’a adanmış bir gündür. Hristiyanlık öncesi dönemde ortaya çıkan bu gelenek, Miladi takvimin kabul edilmesiyle dini ve kültürel bir boyut kazanmıştır. Günümüzde Anglikan ve Lutheran kiliselerinde, İsa'nın Adlandırma ve Sünnet Bayramı olarak dini törenlerle anılmaktadır.
Dünya genelinde Miladi takvimi benimseyen çoğu ülke için yılbaşı, resmi tatiller arasında yer alır ve coşkuyla kutlanır. Yeni yılın başlangıcı, genellikle gece yarısında düzenlenen havai fişek gösterileriyle taçlanır. Bunun yanı sıra, yılbaşı gelenekleri arasında yeni yıl kararları almak, aile ve arkadaşlarla iletişim kurmak gibi ritüeller de bulunur. Yılbaşı, hem kültürel hem de bireysel bir yenilenme zamanı olarak dünyanın dört bir yanında kutlanmaya devam etmektedir.
Noel neden kutlanır?
Her yıl 25 Aralık'ta, Hıristiyanlar tarafından İsa’nın doğumunun kutlandığı ve “Doğuş Bayramı” olarak adlandırılan Noel, dünyanın pek çok ülkesinde dini, sosyal ve ekonomik bir etkinlik olarak dikkat çekmektedir. 24 Aralık “Noel arifesi” olarak kabul edilirken, kutlamalar Kasım ayının son haftasından Ocak ayının ilk haftasına kadar devam etmektedir. Noel, Latince “doğum” anlamına gelen Natalis kelimesinden türemiştir. Türkçeye Fransızca “Noël” kelimesinden geçen bu isim, aynı zamanda Fransızca’daki Nouvelle (haber, yeni) kelimesiyle de bağlantılı olabilir. İngilizce’de Noel için kullanılan “Christmas” ifadesi ise Yunanca kökenlidir.
Bu iki özel gün arasındaki temel fark, Noel bir dini bayramdır. Yılbaşı ise bir yılın tamamlanmasıyla ilgilidir. Kültürel ve evrensel olarak yeni bir başlangıcı müjdeleyen bir kutlamadır.
Noel Baba kimdir?
Noel Baba, Noel döneminde çocukların dileklerine yanıt veren ve hediyeler getirdiğine inanılan hayali bir figür olarak tanınmaktadır. Geleneklere göre, Noel gecesi evlere girerek çocukların dileklerine uygun hediyeleri yılbaşı ağacının altına bırakır. Noel Baba’nın, Kuzey Kutbu'nda yaşadığı ve geyiklerin çektiği uçan bir kızakla seyahat ettiği düşünülmektedir. Bu masalsı figürün kökenleri ise Antalya'nın Demre ilçesinde yaşamış olan Aziz Nicholas’a dayanmaktadır. 4. yüzyılda yaşamış bir din adamı olan Aziz Nicholas, yoksullara gizlice yardım etmesi ve hediyeler dağıtmasıyla bilinmektedir. Modern Noel Baba’nın kırmızı kıyafetli, uzun beyaz sakallı ve yaşlı bir adam olarak bilinen imajı ise 1930'lu yıllarda bir içecek firmasının reklam kampanyasında şekillenmiştir. Reklamdan sonra bu görüntü, dünya genelinde tanınarak günümüzdeki Noel Baba figürüne ilham kaynağı olmuştur.
