Şadan Gökovalı, Muğla'nın Gökova ilçesinde Muhsinoğlu Mehmet Bey ve Emine Hanım'ın yedi kızdan sonra ilk erkek çocuğu olarak doğdu. Babası Mehmet Bey, uzun yıllar Gökova'da muhtarlık yapmış, görevi sırasında bölgeye büyük hizmetlerde bulunmuş tanınmış biridir. Şadan Gökovalı'nın eğitim hayatı babası tarafından yaptırılmış olan Gökova İlkokulu'nda başlamıştır. Üç yıl burada okuyan Gökovalı, babasının isteğiyle daha iyi bir eğitim alabilmek için dördüncü ve beşinci sınıfı Ula İlkokulu'nda tamamlamıştır. Daha sonra Muğla Ortaokulu'na devam etmiş, lise eğitimini ise Aydın Ticaret Lisesi'nde tamamlamıştır. Aydın'da üniversite olmadığı için en yakın adrese İzmir'e gitmek durumunda kalan Gökovalı, Yüksek Ekonomi ve Ticaret Okulu'nda yüksek öğretime başlamıştır.
GAZETECİLİK SERÜVENİ
Üniversite eğitimi sırasında gazeteciliğe merak sarmış ve 1 Şubat 1959'da Ege Ekspres Gazetesi'nde muhabir olarak çalışmaya başlamıştır. Görevi vesilesiyle Halikarnas Balıkçısı ile tanışmış, 1961'de Sarı Basın Kartı alarak, İzmir Gazeteciler Cemiyeti Yönetim Kuruluna seçilmiştir. 1962'de üniversite eğitimini tamamlamış ve Mamak Muharebe Okulu'nda yedek subay olarak askerlik görevine başlamıştır. 1964 yılında terhis olan Gökovalı, bu tarihte ilk şiir kitaplarını da yayımlamaya başlamıştır. 1964 sonlarında çalıştığı gazetede tefrika edilen "İzmir'in Asırlıkları" konulu röportaj dizisiyle İzmir'de Yılın Gazetecisi seçilmiştir. Bu başarıyı TRT'nin İzmir'de açtığı, Turgut Özakman, Sevgi Soysal, Nurten Görün, Göksel Ziylan, Nihat Uytun, Doğan Kasaroğlu, Nizamettin Payzın gibi önemli isimlerin hocalık ettiği yapımcı kursunu birincilikle bitirmesi izlemiştir. Kurstaki başarısı TRT İzmir Radyosu'nun kapılarını açmış, Gökovalı burada 1965 yılında göreve başlamıştır. Radyodaki görevini de aynı sorumluluk duygusuyla devam ettirmiş kısa süre içinde Eğitim Yayınları Müdürü olmuş ve pek çok başarılı program ile belgeselin yapımcılığını üstlenmiştir. Bu alandaki eğitimini uluslararası platforma taşıyan Gökovalı, 1973'te, ABD'de düzenlenen Uluslararası Yayın Seminerine katılarak üniversite üstü yayıncı sertifikası almaya hak kazanmıştır. Yayıncılıktan başka lisans eğitimini aldığı turizm alanında da kendini geliştirmeye devam etmiş, Turizm ve Tanıtma Bakanlığının İzmir'de düzenlediği kursu birincilikle bitirerek Profesyonel Ülkesel Turist Rehberi unvanını ve kokartı almıştır.
AKADEMİK KARİYERİ
Bu yıllarda turizm alanındaki akademik çalışmalara da başlayan Şadan Gökovalı, 1975'te, Ege Bölgesinde Turizm Mevsiminin Uzatılması Sorunu başlıklı teziyle yüksek lisans eğitimini tamamlamıştır. Akademik kariyerine ara vermeden devam etmiş, 1979'da Muğla İlinde Turizmi Geliştirme Olanakları başlıklı teziyle doktor unvanını almaya hak kazanmıştır. 1994 yılında iletişim bilimleri dalında doçent olmuş, 2002'de ise profesör unvanını almıştır. Akademik kariyeri boyunca Ege Üniversitesi Basın Yayın Yüksekokulunda ve Çeşme Turizm Yüksekokulu öğretim görevlisi ve müdür yardımcısı olarak görev alan Gökovalı, Dokuz Eylül Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi ile Yaşar Üniversitesi'nde öğretim üyesi olarak çalışmıştır.
ÇOK SAYIDA ÖDÜL
İletişim ve turizm alanında kıymetli çalışmalarıyla önemli hizmetlerde bulunmuş olan Şadan Gökovalı bu alanlarda pek çok ödüle layık görülmüştür. TRT radyolarında yayınlanan Bahara Bakış, İzmir'in Batısında Bir Gezi ve Olmayaydı Dilimiz, Nice Olurdu Halimiz programlarıyla 1975 yılı Türk Dil Kurumu Radyo-TV Dil Ödülü'nü kazanmıştır. Kültür Bakanlığı tarafından İzmir'de Yılın Kültür Adamı seçilmiş, İzmir'i Sevenler Platformu ve ilgili sivil toplum kuruluşlarınca Son 10 yılda İzmir Kültürüne En Fazla Hizmet Eden Kişi, Antalya Rehberler Odası tarafından Rehberlerin Rehberi, Antalyalılar Derneği tarafından Onursal Hemşehri, Şirince Muhtarlığı tarafından Şirince Fahri Hemşehrisi, Akyaka'yı Sevenler Derneği tarafından Akyaka'ya Işık Tutanlar'dan biri uvanlarına layık görülmüştür. Ayrıca basıma hazırladığı kitaplarla Muğla Belediyesi Kültür Yayınlarına da destek olan Şadan Gökovalı için Konak Belediyesi tarafından Ustaya Saygı gecesi düzenlenmiş, Gökova ve Akyaka beldesinde adı sokak ve caddelere verilmiştir. Son olarak yaşamı, Ali Murat Günay'ın yönetmenliğinde Kültür Bakanlığı Sinema Müdürlüğünün desteğiyle 2017'de hazırlanan Ben Kitaplarımla Yaşadım adlı belgesel filme konu olmuştur.
BALIKÇI'NIN ETKİSİ
Şadan Gökovalı'nın edebiyatla ilk tanışıklığı okul yıllarında başlamış, özellikle Aydın Ticaret Lisesi'ndeki öğretmenleri ve bu yıllarda katıldığı şiir okuma yarışmaları edebiyata ilgi ve hevesini beslemiştir. 1959'dan sonra muhabirliğe başlaması ve bu sırada Ege Ekspres'te yönettiği "Gençlerle Başbaşa" sayfası ile birçok şair ve öykücünün tanınmasını sağlamıştır.
Bu dönemde tanıştığı Halikarnas Balıkçısı Gökovalı'nın hem özel yaşamı hem edebi yaşamında dönüm noktası olmuştur. "Şadan Gökovalı’ya arkadaşım, oğlum desem azdır. Çünkü mevcut insanlar arasında beni temadi (devam) ettirecek, daha doğrusu temadi ettirmeye en müsait insan odur. Ölsem ölüm bana galebe çalmamış olacak, çünkü Şadan var!" diyen Halikarnas Balıkçısı ile Azra Erhat'ın "manevi oğul" olarak kabul ettikleri Gökovalı, bu tanışıklıktan edebi ve manevi açıdan beslendiği gibi Halikarnas Balıkçısı'nın el yazısıyla kaleme aldığı eserlerini yayıma hazırlama görevini de üstlenmiştir.
Gazetecilik alanında ard arda kazandığı başarılarla adını duyuran Gökovalı, 1964-1965 yılları arasında ilk edebi çalışmalarını da yayımlamıştır. Tür olarak şiire yakın duran Şadan Gökovalı, kendi şiirlerinin yanında Gökovalı ve Muğlalı diğer şairlerin de şiirlerini derlemiş ve şiir antolojileri hazırlamıştır.
Gökovalı'nın edebiyata ve edebiyatseverlere bir başka hizmeti 1985-1994 yılları arasında dönemin Salihli Belediye Başkanı Muzaffer Keskiner'le düzenlendikleri "Salihli Şiir İkindileri" etkinliğidir. İlkbahar ve sonbaharda yılda iki kez düzenlenen bu etkinliğe Fazıl Hüsnü Dağlarca, Cahit Külebi, Attila İlhan, Melih Cevdet Anday, Cemal Süreya, Edip Cansever, Can Yücel, Aziz Nesin gibi önemli isimler katılımcı olarak yer almıştır.
"Ben, Gökova’nın toprağından oldum, gün gelecek yine Gökova’nın toprağı olacağım" diyen Şadan Gökovalı, yöresine mitoloji ve turizm konulu kitaplarla hizmet ettiği gibi şiirlerinin de esin kaynağı memleketine duyduğu derin sevgi bağı ve engin mitoloji bilgisi olmuştur.
Anadolu'nun zengin kültürünü onlarca kitabıyla gün yüzüne çıkaran modern Homeros Şadan Gökovalı, Türk edebiyatında da "mitolojiyi şiire çeviren bilge" olarak kendine özgü bir yer edinmiş, pek çok kültür adamının yetişmesine hizmet etmiştir.
2002 yılında profesör olan ve Ege Üniversitesi’nden sonra Yaşar Üniversitesi’nde de öğretim üyeliği yapan Gökovalı'nın üniversitelerde okuttuğu derslerle ilgili notların yanı sıra, ülkemizin başlıca turistik yöreleri konusunda çeşitli dillerde yayınlanmış 40 kitabı vardır.
Prof. Dr. Şadan Gökovalı, 31 Ocak 2021 günü, İzmir’de tedavi gördüğü hastanede hayatını kaybetti. Gökovalı'nın cenazesi Muğla'nın Ula ilçesine bağlı Akyaka Mahallesi'nde toprağa verildi. Prof. Dr. Şadan Gökovalı, İzmir Gazeteciler Cemiyeti üyesiydi.
Muğla Açık Hava Tiyatrosu’na, Doğduğu Gökova’da bir caddeye, Muğla’nın Akyaka beldesinde ve Konak Alsancak’ta yaşadığı sokağa adı verilmiştir. Ayrıca Akyaka'da Şadan Gökovalı Anı Evi ve kütüphanesi vardır.
KAYNAK:
Ahmet Yesevi Üniversitesi, Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü
Hazırlayan: DR. ÖĞR. ÜYESİ SİBEL BULUT
