Gizem TABAN ŞEBER/İZ GAZETE- İzmir Büyükşehir Belediyesi (İzBB), dünyanın en büyük açık hava çarşısı olarak bilinen Tarihi Kemeraltı Çarşısı’nın en büyük sorunu olan altyapı için kolları sıvadı. Büyükşehir Belediyesi, uzun süredir ihmal edilen ve çarşıdaki esnafı mağdur eden altyapı-üstyapı çalışmaları konusunda 2019’da göreve gelen İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer döneminde kapsamlı bir çalışma başlattı. Çalışmaların başladığı sokaklardaki esnafa; memnun olup olmadıklarını, beklenti ve ihtiyaçlarının karşılanıp karşılanmadığını ve önceki döneme göre nasıl bir fark oluştuğuna dair sorular yöneltirken çalışmaların henüz başlamadığı sokaklardaki esnafın da yaşadıkları sıkıntıları, mağduriyetleri ve taleplerini dinledik. Kemeraltı esnafının yanı sıra İzmir Tarihi Kemeraltı Esnaf Derneği Başkanı Semih Girgin de yapılanları ve yapılmayanları değerlendirirken İzBB’den de yapılan çalışmalar hakkında somut bilgiler aldık.
Siyasi risk aldı
Kemeraltı için uzun yıllardır beklenen başlangıcın yapılmasından dolayı mutlu ve umutlu olduğunu dile getiren İzmir Tarihi Kemeraltı Esnaf Derneği Başkanı Semih Girgin, şöyle konuştu:
“Öncelikli olan adım, Kemeraltı’nın bilinmeyen altyapısına girmekti. Bence en büyük adım buydu. Başkan, siyasi bir risk aldı. Dernek ve Belediye’nin birlikte hareket etmesi de çok büyük bir adımdı. Koşullar, krizler, seçimler, süreci tarihler açısından istediğimiz gibi yürütmedi ama sonuçta bir başlangıç esastır. Bizim için Kemeraltı’nın güncellenmesi açısından olmazsa olmazdı. Önce, Kemeraltı’nın küstürdüğü İzmirlileri Kemeraltı ile barıştıracağız, sonra yerli ve yabancı turistlerin gelmesini sağlayacağız. Altyapı ve üstyapı çalışmalarının henüz başlamadığı yerler de kademeli olarak yapılacak. Bu uzun vadeli bir proje… Esnafımızın da gerekli sabrı göstereceğini ümit ediyoruz.”
Soyer devam etmeli
İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer’in görevine devam etmesini Kemeraltı esnafı açısından çok önemli bulduğunu belirten Başkan Girgin, “Biz Tunç başkanın devam etmesinden yana olmak durumundayız. Çünkü Tunç başkan, hayali ve vizyonuyla Kemeraltı’na girdi ve bu işi bitirmenin sorumluluğunu aldı. Başka bir başkan gelirse Kemeraltı ile bu kadar ilgilenmeyebilir, bu kadar önemsemeyebilir, bizimle aynı diyaloğu kurmayabilir. Böyle bir risk olmasını istemeyiz. O yüzden devam etmesi Kemeraltı esnafı için çok önemli…” dedi.
Zor bir işe kalkıştı
Yaklaşık 40 yıldır Kemeraltı’nda esnaflık yapan ve bu dönemki altyapı çalışmalarının tamamlandığı sokakta dükkânı bulunan Özcan Akarsu, “Uzun yıllardır Kemeraltı’na olduğum için öncesini ve sonrasını mukayese edebiliyorum. Önceki dönem belediye başkanları da bu şehre hizmet ettiler ama ilk kez bu derece altyapıya önem veren Tunç Soyer oldu. Herkesin kolay kolay cesaret edemeyeceği çok zor bir işe kalkıştı. İnsanlar altyapıya yapılanı görmüyorlar ama bir şehir için en önemli şeyi altyapıdır. Altyapısı eksik olan bir şehrin üst yapısı ne kadar iyi olursa olsun başarı şansı yok. O yüzden altyapı alanında yapılan çalışmaları çok olumlu buluyorum” dedi.
Yüzde 100 fark var
Altyapı çalışmasının tamamlanmasıyla birlikte önceki süreçlerde yaşanan su baskınlarının yaşanmadığını ve bölgedeki esnafın rahat ettiğini dile getiren Akarsu, “Önceki zamanlarda yağan şiddetli yağmurlarda esnaf inanılmaz zarar görüyordu. Kemeraltı’na girilmiyordu. Önceki dönemlere baktığımda şu an altyapı çalışmasının tamamlandığı bölgelerde yüzde 100 fark var. Önceden şiddetli yağmurlarda çok ciddi su baskınları oluyordu, tezgahlarımızı açamıyorduk, ürünümüz çok zarar görüyordu. Ama şimdi yağan yağmurlarda sokak hiçbir şekilde su tutmuyor. Bu bizim için çok büyük bir avantaj… O yüzden yapılan çalışmalardan çok memnunum. Emeği geçenlere çok teşekkür ediyorum” diye konuştu.
Bu aslında deli işi
Çalışmaların sürdüğü bölgelerdeki esnafın biraz sabırlı olması gerektiğini belirten ve her belediye başkanının bu kadar kapsamlı bir altyapı çalışmasına cesaret edemeyeceğini vurgulayan Akarsu, “Bu çalışmanın bir zaman çizelgesi, o da ister istemez esnafı mağdur ediyor. İnsanlar istiyor ki çalışmalar kısa sürede bitsin ama bunlar öyle hemen bitecek işler değil. Bu günlük, geçici bir hizmet değil, geleceğe miras bırakılacak bir hizmet... Bu aslında akıllı işi değil, deli işi! Her belediye başkanı buna cesaret etmez. Çünkü bugünden yarına bitecek bir iş değil. Kimsenin elinde sihirli değnek yok. Ama zahmetsiz zahmet olmaz, önce zahmetini çekeceğiz. Ben de ilk başta çok tepki gösterdim, eleştirdim ama sonradan anladım ki bu işler öyle kolay değil. Esnafımızın biraz sabırlı olması lazım” açıklamalarında bulundu.
O günümüz kayıptı
Kemeraltı’nda 5 yıldır esnaflık yapan ve dükkânı İzBB’nin çalışmalarının tamamlandığı sokakta yer alan Bahtiyar Demirci, “Buradaki altyapı çalışmaları yapılmadan önceki süreçle ilgili şunu söyleyebilirim; biz gece yağmur yağınca, endişe içinde kameradan dükkanı seyrediyorduk, acaba su bastı mı diye… Çünkü burada birkaç kez su baskını yaşadım, az bir yağmurda bile dükkanın içine su giriyordu, ürünler zarar görüyordu, müşteri gelemiyordu. Yani o günümüz kayıptı” dedi.
Dört dörtlük oldu
“Çalışmalar yapıldıktan sonra yağmur yağdığındaki yaşadığımız sıkıntıları artık yaşamıyoruz” diyen Demirci, şunları söyledi:
“Bizim sokağımız şu an gerçekten dört dörtlük oldu. İnsanların biraz sabretmesi lazım, onlar da çalışmalar tamamlanınca bu rahatlığı yaşayacaklar. Artık bizim sokakta su toplanmıyor. Böyle bir yatırıma cesaret etmek her baba yiğidin harcı değil. Çünkü çok büyük ve uzun vadede devam edecek bir iş… Ama bittiğinde herkes rahata kavuşacak ve esnaf da kendi işinde daha başarı elde edecek. Sadece altyapı da değil, elektrik direklerine kaldırımlara kadar her şeyi güzelleştirdiler. Esnafın da sabırlı olması lazım, çünkü bu uzun vadede sorunlarımıza çözüm olacak bir çalışma…”
Herkes el atamaz
Otuz yılı aşkın süredir Kemeraltı’nda esnaflık yapan ve dükkânı İzBB çalışmalarının tamamlandığı sokakta bulunan Ali Mete Savaş, “Uzun yıllardır buradayım, Kemeraltı’nı çok iyi bilen biriyim. Altyapı yapmak kolay bir iş değil, herkes elini taşın altına sokamaz. Çünkü altyapıyı yaparken bir ton laf yersin, bir sürü eleştiri gelir ama herkes o çalışmayı görmez. Hem zor hem meşakkatli bir iş… Bir de Kemeraltı’nın altyapısı en az 100 yıllık… Herkes kolay kolay el atamaz” diye konuştu.
Zorluğunu çekeceğiz
“Burada altyapı çalışmalarının yapıldığı süreçten önce azıcık bir yağmurda sokağı hep su basıyordu, dükkâna hep su giriyordu” sözleriyle açıklamalarını sürdüren Savaş, “Çalışmalar bittikten sonra, geçenlerde çok fazla yağmur yağdı. Ama bu kez dükkâna hiç su girmedi. Ben bunu övmek için anlatmıyorum. Gerçekten yapılan çok önemli bir iş… Bizi burada da çalışmalar sürerken biz de az konuşmadık, az bağırmadık ama sabır meselesi… Sonuçta bu sihirbazlık değil. Öyle hemen ‘bitsin’ deyince olmuyor. Bu meşakkatli bir iş… Zorluklarını çekeceğiz ki güzelliklerini yaşayacağız. Biz hemen hemen 2 seneye yakın zorluğunu çektik, artık bitti, güzelliğini yaşıyoruz” ifadelerini kullandı.
Yıllardır aynı sorun
Çocukluğundan bu yana Kemeraltı’nda esnaflık yapan ve şu an çalışmaların henüz gerçekleşmediği sokakta dükkânı olan Ali Numani de şunları söyledi:
“Kemeraltı’nın her sokağını çok iyi biliyorum. Kemeraltı bizim birinci evimiz… Yıllardır yağmurlarda çok ciddi sorun yaşıyoruz. Yağmurun yağış hızına göre biz de önlem alıyoruz, yağmur 15-20 dakikayı sağanak şekilde geçtiğinde biliyoruz ki Kemeraltı’nı su basacak. Bütün su, Kadifekale ve Ballıkuyu’dan, Kemeraltı’na geliyor. Kemeraltı çanak şeklinde bir yer olduğu için su burada toplanıyor. Senelerdir aynı sıkıntıyı yaşıyoruz, sürekli su baskınları oluyor. Uzun yıllardır hiçbir belediye başkanımız buna çözüm üretemedi. Çocukluğumdan bu yana gördüğüm Kemeraltı’na yapılan 3 yatırım var; birincisi elektrik kabloları yerin altına alındı, ikinci yağmur kanaletleri yapıldı onlar pek bir şey yaramadı, üçüncüsü de ana caddeye dış cephe düzenlemesi yapıldı. Ben 40 küsur senelik esnaflık hayatımda Kemeraltı’nda bunlardan başka ciddi yatırım görmedim.”
Sabırlı olmak lazım
İzBB’nin çalışmaları doğrultusunda Kemeraltı’nın en büyük sorununun çözüme kavuşacağını ve esnafın sabırlı olması gerektiğini söyleyen Numani, “2019’da Tunç Soyer, başkan seçildiğinde Kemeraltı esnafı olarak ziyarete gittik, bir sözü beni çok etkiledi, ‘Kemeraltı İzmir’in pırlantasıdır’ dedi. Bu beni çok umutlandırmıştı. Şimdi görüyorum yapılan çok ciddi çalışmalar var. Belki 100-150 senelik olan bir sorunu çözüyorlar. Bence Kemeraltı’nın en büyük sorunu altyapı sorunu… Burada esnaf olarak da bize düşen görevler var; öncelikle sabırlı olmamız lazım. Evinizde bile bir tadilat yaptığınızda bile 1-2 ay sürüyor, Kemeraltı çok büyük bir alan… Belediyenin yanı sıra Gediz Elektrik ve Telekom da çalışıyor, bunların koordinasyonunda birtakım aksaklıklar oluyor. Belediyenin canhıraş çalıştığını görüyorum ama bu koordinasyonun aksaklığının çözülmesi lazım. Yakın zamanda çalışmaların tamamlandığı yerleri gezdim, bir gram su yok. Yağmur suyu ile kanalizasyon sularını da ayırıyorlar, bu çok kıymetli bir çalışma… Takdir ediyorum. En büyük sorunumu çözülüyor, tabi ki bu zaman alacak. Bizim de sabretmemiz gerekiyor. Çalışmaların bittiği yerleri görüyorum ve umudumu hiç kaybetmiyorum.” ifadelerini kullandı.
Göz boyama değil
Yapılan yatırımlar sayesinde esnafın şu anki kaybının ileriki yıllarda fazlasıyla telafisi olacağını kaydeden Numani, “Kemeraltı’ndaki aydınlatma direkleri otoban aydınlatma direkleriydi ama şimdi belediyenin yaptığı aydınlatma çalışmalarında led ışık kullanılıyor. Aydınlatma da bizim için çok önemli… Çünkü sabah erken saatlerde ve gece geç saatlerde zifiri karanlık oluyor. Ancak şimdi çok güzel aydınlatmalar var. Kemeraltı’ndaki bu çalışmaların hem esnaf hem açısından çok faydalı olacağını düşünüyorum. Yapmamız gereken sabretmek ve görmek… Bir süre işimizden, kazancımızdan feragat edeceğiz ama daha sonraki yıllarda bu kaybettiğimiz oran bize fazlasıyla geri dönecek. Çünkü yapılan işler büyük işler ve göz boyama değil. Şimdiye kadar hep yüzeysel, görsel çözümler üretildi ama şu an çok büyük bir yatırım yapılıyor. Su baskınlarımız kalkacak, su kaçaklarımız yok olacak, aydınlatma sorunumuz çözülecek, görsel olarak çok güzel bir çevremiz olacak” açıklamalarında bulundu.
Caddeyi su basıyor
Dükkanının yer aldığı sokakta henüz çalışmaların gerçekleşmediği 25 yıllık Kemeraltı esnafı Rasim Çağlar, özellikle yağışlı günlerde yaşadıkları sıkıntı ve mağduriyeti şöyle anlattı:
“Yağmurlar yağdığı zaman hep sıkıntı çekiyoruz. Kemeraltı çanak gibi bir yer… Bizim dükkanımız da tam, yükseltinin düzlüğe ulaştığı zeminde… İkiçeşmelik, Agora, Kadifekale gibi yerlerden, yağan yağmurlar geliyor ve Havra Sokağı’ndan buraya toplanıyor. Yıllarca İZSU’ya başvurup bunun yapılması gerektiğini söyledik ama yapılmadı. 2019-2020 yılları arasında İZSU, sokağın komple kazılıp yenisinin yapılacağını söyledi, 1-1.5 metre derinliğinde kazdılar, içindeki künk değiştirilip sıfırdan yapıldı ve bu künk Havra Sokağı’nın Anafartalar Caddesi ile birleştiği noktaya bağlandı. Suyun gidişi şu an çok iyi… Ancak balıkçıların bulunduğu sokakta bulunan ızgaralarda hep balık artıkları, pislikleri biriktiği ve tüm bu su burada toplandığı için burada ağır bir kokuya neden oluyor. Son yağan yağmurlarda, altyapı çalışması yapılmayan yerler tamamen su altında kaldı. İkiçeşmelik’ten gelen yağmur suyunun kesilmesi gerekiyor. Havra Sokağı’nın girişindeki su akıntısı başarılı ama Agora lambalarının olduğu yerden giren su, Anafartalar Caddesi’nin içine giriyor. Logarların içlerinden sular fışkırıyor, caddeyi su basıyor.”
Esnafın talebi ne?
Taleplerini sıralayan Çağlar, “Yapılan yerlerde her taraf tertemiz, görsel açıdan da gayet güzel… Burada da altyapı çalışmasının bir an önce yapılması, yağmur kanallarının daha sık daha büyük şekilde yapılması gerekiyor. Sokaktaki taşların değişmesi lazım. Aydınlatma konusunda biz hala 1980’li yıllarda otobanların aydınlatıldığı direklerle ışık alıyoruz. Onun da kimisi yanıyor, kimisi yanmıyor. Görsel olarak daha güzel daha kapsamlı bir aydınlatma yapılması gerekiyor. Uzun yıllardır Kemeraltı’na gereken yatırımlar yapılmadı. Sadece Kemeraltı’nın altyapısını yapmakla da bitmiyor. Buradaki çalışmalar ne kadar güzel olsa da İkiçeşmelik’ten gelen yağmurlar konusunda çözüm üretilmeli, İkiçeşmelik’te de çalışma yapılması gerekiyor. Otopark ihtiyacı da var, bunun bir an önce karşılanması gerekiyor. Tüm bunlar yapıldığında bizim sıkıntılarımız çözülür” dedi.
Çözüm bulunmadı
Yaklaşık 35 senedir Kemeraltı’nda esnaflık yapan ve dükkânı çalışmaların henüz yapılmadığı sokakta bulunan Ahmet Öz de şunları söyledi:
“Eskiden beri Kemeraltı’nda su baskınları sıkıntısını yaşıyoruz. Özellikle yağışlı dönemlerde İkiçeşmelik, Ballıkuyu bölgesinden gelen tüm sular, burada, Anafartalar Caddesi’nde toplanıyor. Bizim dükkanımız yüksekte kalmasına rağmen yine de her yağmurda dükkanımıza su giriyor. Dükkânı düzlükte olan esnafın ise dükkanını hep su basıyor. Biz uzun süredir bu sorunu yaşıyoruz ve bir çözüm bulunmadı. Defalarca İZSU’ya şikâyette bulunduk, gerekli mercilere ilettik ama hiçbir çözüm görmedik. Akşamları Kemeraltı çok karanlık oluyor, aydınlatma konusunda ciddi sorun var. Ne altyapı ne üstyapı ile ilgili şimdiye kadar hiçbir çalışma yapılmadı.”
İvedilikle yapılmalı
Taleplerini anlatan Öz, “Bizim şikâyetimiz belli… Altyapı sorunumuzun çözülmesi, yollarımızın düzeltilmesi, elektrik ve aydınlatmalarımızın yenilenmesi, bir de üst kapama sisteminin yapılması. Yapılacağı söylenen çalışmalar bizim burada ne zaman başlayacak ne kadar sürede tamamlanacak? Biz bu sorunların bir an önce, esnafın ticaretini sekteye uğratmadan çözülmesini istiyoruz. Esnafın artık sabrı kalmadı. Çünkü çok uzun yıllardır aynı sıkıntıları yaşıyoruz. Yapılan çalışmalar da çok gecikiyor. Esnafı mağdur etmeden ivedilikle bu işlemlerin bitmesini istiyoruz” dedi.
İzBB neler yapıyor?
24 Kasım'da İzmir Büyükşehir Belediyesi’nden aldığımız bilgilere göre Kemeraltı’nda yapılan ve yapılması hedeflenen çalışmalar şöyle:
“İzmir Büyükşehir Belediyesi, Kemeraltı çarşısının altyapısını güçlendirerek, yağışların neden olduğu su baskınlarını önleyecek ‘Kemeraltı Yağmursuyu Kuşaklama Projesi’ çalışmalarını sürdürüyor. Proje Kemeraltı’nı şiddetli yağışlarda yaşanan su baskınlarından kurtarmayı hedefliyor. Şehit Fethi Bey Caddesi ve Halit Ziya Bulvarı’nda yapılan yağmur suyu hatları Fevzi Paşa Caddesi’ne bakslarla bağlanarak yağmur sularının denize deşarjı sağlanacak. Tarihi çarşıda altyapı ve üstyapı çalışmaları beraber ilerliyor. Kemeraltı'nda atık su, yağmur suyu ve içme suyu hatları ile aydınlatma, gerilim hatları yenileniyor, yollar beton ile kaplanıyor ve granit döşeniyor. Bugüne kadar yapılar çalışmalar kapsamında; 3924 metre atık su kanal hattı, 2958 metre yağmur suyu hattı, 6005 metre içme suyu ana hattı, 295 adet yağmur suyu ızgarası, 24095 metre elektrik ve Telekom altyapısı, 14.495 metrekare zemin betonu, 13695 metrekare granit kaplama imalatı tamamlandı. Mevcut durumda 24 sokak içerisinde çalışmalara başlandı. Toplamda 16 sokağın imalatları tamamlandı. Anafartalar Caddesi Kanal ve Yağmursuyu imalatları tamamlandı. Kestelli Caddesi kesişiminden yaklaşık 800 metrekare alanda beton dökümü gerçekleştirildi, aydınlatma direk temel kazıları, donatı montajı, beton dökümü devam ediyor. 853 Sokak 846 Sokak arasında kalan kısımda elektrik ve Telekom altyapı ve içme suyu ana hattı tamamlandı. Bina içme suyu branşman imalatı çalışmaları sürdürülüyor. 21.11.2023 tarihi itibari ile taş kaplama imalatına başlandı. 852 sokak kesişiminden 853 sokak kesişimine kadar beton dökülmesi planlanıyor. 852 sokak içerisinde beton dökümüne başlandı. 24.11.2023 tarihinde GDZ EDAŞ trafo enerji kesimini gerçekleştirmesi durumunda altyapıya çekilen kabloların bağlantıları gerçekleştirilecek. 846 Sokak içerisinde yağmursuyu, kanal hattı çalışmaları devam ediyor. Milli Kütüphane Caddesi yağmursuyu ızgara imalatları sürüyor. 916 sokak granit kaplama imalatları tamamlandı. Bu bölgede eksiklikler gideriliyor.”
