Cengiz Aldemir/ANKARA - Türkiye Atom Enerjisi Kurumu'nca (TAEK) 2007 yılında yapılan ölçümler sonrası İzmir’in Gaziemir ilçesi Emrez Mahallesi, Sakarya Mevkiinde bulunan 70 dönümlük eski akü fabrikasında radyoaktif ve tehlikeli atık miktarının yaklaşık 100 bin ton olduğu ve radyasyon miktarının, normal değerinin 219 kat üstünde olduğu tespit edildiğini belirten HDP İzmir Milletvekili Serpil Kemalbay, konuyla ilgili mevzuatının, firmaların, nükleer santralinin bile olmadığı bir dönemde ülkeye giriş yasağı olan radyoaktif ve tehlikeli atığın Türkiye’ye kimler tarafından ve nasıl girdiğini meclis gündemine taşıdı. Bu süreçte görevini ihmal eden kurum ve kuruluşlarla ile ilgili idari ve adli süreçlerin yürütülmesi, nükleer atıklarla iç içe yaşamak zorunda kalan halkın sağlığının korunması, çevre kirliliğinin engellenmesi, tehlikeli alanın daha güvenli hale getirilmesi ve sürdürülebilir çözümler üretmek için araştırma komisyonu kurulmasın istedi.
YASADIŞI YOLLARLA SÜRDÜRÜLEN ATIK TİCARETİ
Etrafı konut alanları, okul ve ticarethanelerle çevrili olan ve radyasyon saçan söz konusu atıkların içeriğinde nükleer reaksiyon sırasında kullanılan kontrol çubuklarının (EU152- 54-155) varlığı yine TAEK raporlarında yer aldığı bilgisini paylaşan Kemalbay, “Yapılan incelemelerde malzemelerin ve cürufların Europium-152 ve EU-154 ile bulaşmış olduğu ve bu maddenin nükleer reaktörlerde kullanıldığı anlaşılmıştır. Bu maddenin ülkemize nasıl girdiği ve radyoaktif malzeme bulaşmış atıkların külçe kurşun haline getirilerek nerelere satılmış olduğu belirsizdir. Ülkemize girişi yasak olan bu atığın İzmir’de bir akü fabrikasında ortaya çıkması ise kanun dışı yollarla yürütülen atık ticareti gerçeğini düşündürmektedir. Fabrikanın faaliyet gösterdiği alanda bulunan radyoaktif atıkların üzerinin 2013 yılında Türkiye Atom Enerjisi Kurumu’nun (TAEK) talimatıyla 10 bin 200 ton toprakla örtülmesi ve radyoaktif atığın çevreye karşı olumsuz etkilerine tedbir almak ve güvenlik amacıyla söz konusu alanın “tel çitle çevrilmesi ve güvenlik noktalarının oluşturulması uygulama ve açıklamaları ayrıca bir skandal oluşturmaktadır. Nitekim yine TAEK yetkililerince bu uygulamaların bir işe yaramayacağı da belirtilmiştir” dedi.
BÖLGEDE KANSER, KOAH, ASTIM ÇOK YÜKSEK
İzmir’in Çernobil’i olarak adlandırılan, TAEK ve İzmir Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından da durum tespiti yapılmasına rağmen radyasyonlu bölgenin temizlenmediği ve herhangi bir önlem alınmadığını vurgulayan Kemalbay, yapan bilirkişi heyetinin hazırladığı raporda, ağır kimyasal ve radyoaktif kirleticilerin doğayı ve insan sağlığını olumsuz etkilediği tespitlerinin yer aldığını söyledi. İzmir Çevre Mühendisleri Odasının, bölgede yaşayan insanların risk altında olduğu, vatandaşlarda KOAH, astım ve kanser vakaları sayısında ciddi artışların olduğu bilgisini de paylaşan Kemalbay, “İzmir’de, yerleşim yerlerinin bulunduğu bir alanda radyoaktif atıkların ortaya çıkması, raporlarla kanıtlanması ve süreçten bilgisi olan ilgili kurum ve kuruluşların bu gerçeği bilmelerine rağmen bugüne kadar hiç bir işlem yapmayarak gerekli sorumluluklarını yerine getirmemiş olmaları ülkemizdeki çevre politikalarının, atık sorununun yönetilemediği gerçeğini bir kez daha ortaya çıkarmıştır” sözleriyle tepkisini dile getirdi.
TEHLİKELİ ALAN ACİLEN TEMİZLENMELİ
Anayasa’nın, “Herkesin sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkını güvence altına alınması devletin sorumluluğundadır.” denilen 56. Maddesini anımsatan Kemalbay, halkın sağlığı ve ekolojinin korunması için tehlikeli alanın acilen temizlenerek güvenli hale getirilmesi uyarısında bulunan Kemalbay, “Ülkeye girişi yasak olan bu radyoaktif ve tehlikeli atığın nükleer santrali olmayan Türkiye’ye kimler tarafından ve nasıl girdiğinin araştırılması, kamuoyunun bilgilendirmesi ve bu süreçte görevini ihmal eden ilgili kurum ve kuruluşlara gerekli idari ve adli süreçlerin yürütülmesi, nükleer atıklarla iç içe yaşamak zorunda kalan halkın sağlığının korunması, çevre kirliliğinin engellenmesi ve sürdürülebilir çözümler üretilmesi amacıyla bir Araştırma Komisyonu kurulması elzemdir. “
