İzmir'in doğal güzelliklerinden biri de Kozak Yaylası. Bergama ile Ayvalık ilçesi arasında yer alan yayla, aynı zamanda bölgenin en temiz havasına sahip olan yerlerden biri.
Bergama'ya 20 kilometre uzaklıkta bulunan yayla, çok sayıda köyü de içinde barındırıyor. Çam fıstığı ve dokumaları ile ünlü olan bölge, aynı zamanda yayla turizmi olarak da çok gelişmiş. Yemyeşil bir doğa içinde keyifli bir gün geçirmek isteyenlerin yolunu tuttuğu yayla, birbirinden güzel köyleri ile de ziyaretçilerini ağırlıyor.
Deniz seviyesinden yüksekliği 500 ile 1000 metre arasında değişen yayla, Ege Denizi ve çevresindeki yeryüzü oluşumlarının başkalaşım geçirmesiyle oluşmuş. Bergama’nın kuzeybatısında, Ayvalık’ın güneydoğusunda yer alan Kozak Yaylasının doğusundaki Madra Dağının 1334 metrelik yükseltisinden Ege Denizi ve Midilli Adası görünüyor.
Bergama ile Ayvalık sınırlarında yer alan ve dünyanın en önemli çam fıstığı üretim merkezlerinden biri olan Kozak Yaylası, temiz havası, kendine has gelenek ve göreneklerin yaşatıldığı dağ köyleri, yemyeşil bir denizi andıran fıstık çamı ağaçlarıyla Ege Bölgesi’nin en huzurlu doğayla buluşma noktalarından biri.
Her şey Bergama kralı ile başlamış
Doğal bitki örtüsünün fıstık çamı olduğu ve 5 milyon civarında fıstık çamı ağacının bulunduğu Kozak Yaylasının, tarih boyunca Bergama Krallığından beri fıstık çamı ormanları ile kaplı olduğu biliniyor. Bergama Krallarından II. Attalos, Kozak Yaylasına on binlerce çam fıstığı dikmiş. Bugünkü kozalak yaylasının çam fıstığı ağaçları antik çağlardan günümüze kalmış.
Deniz seviyesinden 700 metreye kadar yetişen çam ormanları ile kaplı yayladan yılda 800 tondan fazla çam fıstığı elde ediliyor. Tabiatın güçlü ağaçlarından fıstık çamından elde edilen çamfıstığı yapısında baharatlı ve çamın nefis kokusunu barındıran reçinesiyle sofralar lezzet sunuyor. Türk mutfağında helva, iç pilav gibi yemeklerde kullanılıyor.
Kozak Yaylası üzerinde Okçular, Bağyüzü, Yukarıbey, Karaveliler, Kıranlı, Çamavlu, Güneşli (Tekke), Göbeller, Terzihaliller, Kaplan, Hacıhamzalar, Aşağıcuma, Aşağıbey, Hisarköy, Ayvalar, Yukarıcuma ve Demircidere olmak üzere Kozak Köyleri adı ile bilinen 16 yayla köyü yer alıyor.
Türkiye’de oksijen oranının en yüksek olduğu bölgeler arasında yer alan Kozak Yaylası’ndaki köylerde ortalama yaşam süresi de Türkiye ortalamasının üzerinde. Köylüler uzun yaşamın sırrını doğal beslenme, temiz hava ve stressiz yaşam olarak paylaşıyor.