İzTV’de yayınlanan Nil Kahramanoğlu ile Gündem Özel’in konuğu İzmir Afet Bilinci, Çevre ve İklim Farkındalığı Derneği (İZ-AFED) Başkanı Servet Ertaş oldu. Yaz aylarının gelmesiyle artan orman yangınlarının konuşulduğu programda Ertaş, İzmir’de afet bilincinin artırılması gerektiğini vurguladı.
İklim krizinin yangınlara davetiye çıkardığını ifade eden Ertaş, “Yangınların başlıca çıkış nedeni insan faktörü ancak tek neden bu değil. İklim değişikliği de ciddi bir etken. Çoklu meteorolojik afetleri tetikleyen bir süreç. Bunların başında aşırı sıcaklar geliyor. Bu da orman yangınların sebeplerinin başında geliyor. Ormanlara atılan cam, plastik, metal gibi maddeler güneşin karşısında tutuşturucu mercek görevi görüyor. Bunların haricinde insan kaynaklı, kasten, taksirle ya da tedbirsizlik sonucu orman yangınları çıkıyor. Bunlara karşı hâlâ tam tedbir alamamışız. Hazırlıklı değiliz. Toplum bu konuda yeterince bilinçli değil. Risk algısı da henüz oluşmamış toplumda. Biz buna afet yönetimi açısından diyoruz ki; olmadan önce önlem almak. Gerek diğer afet türleri gerekse yangınlarda neyin yangına sebep olacağını önceden öngörerek tüm riskleri azaltmak gerekiyor. Olduktan sonra o yangını söndürmek o kadar büyük bir masraf, emek ve zahmet ki çok büyük bir külfet yaratıyor. Yaz başlarken temizlik yapılması gerekiyor. Özellikle piknikçilerin ormanlara hiçbir yabancı madde atmaması gerekiyor. Bunlar insanların alabileceği kolay ve başlıca önlemler” diye konuştu.
‘Bilinç gelişmemiş’
İzmir’deki durumu da değerlendiren Ertaş, “İzmir’de de çevre bilince yeteri kadar gelişmemiş. Ağaçlık alanlara atılan yabancı maddelerin ya da orada yaratılan kirliliğin tüm canlıların çevre hakkına kast etmek olduğunu düşünmemiz gerekiyor. Çevre hakkı, temiz hava, su, toprak tüm canlıların yaşam hakkı. Bunu bilerek yaşamalıyız. Küçük bir sigara izmaritinin büyük bir felakete dönüşebileceğini düşünmemiz gerekiyor. Kara düzen işleyişinden yani ‘bir şey olmaz, bir şey çıkmaz’ düşüncesinden vazgeçilmeli” şeklinde konuştu.
Olaya bütüncül bakılması gerektiğinin altını çizen Ertaş, “Çevre, iklim, afet üçgeni birbirini etkileyen, tetikleyen süreçler. Bir ormanın yanması tüm ekosistemin tahrip olması, yok olması demek” dedi.
‘Denetim sıkılaşmalı’
Son yıllardaki orman yangını artışının nedenine dair de konuşan Ertaş, “İnsan kaynaklı nedenler yüzünden arttığını düşünüyorum. Özellikle arazi rantı odaklı, turizm ya da imar için alan açma gibi kasten sebeplerle artışlar oldu. Öte yandan ihmal, taksirle insanların yaktığı ormanlar var. Sıcaklar her geçen gün artıyor. Her sene sıcaklık rekorları kılıyor bu da bir etken. Süreç belki bundan sonra daha olumsuza doğru gidecek. O yüzden geçmişe nazaran daha tedbirli olmalıyız. Denetimler sıkılaşmalı. Ayrıca caydırıcı cezalar da gerekiyor. Başka çözümü yok, yoksa orman varlığımız kalmayacak” ifadelerini kullandı.
‘İş birliği şart’
Orman yangınlarıyla mücadelede asli sorumluluğun merkezi hükümete ait olduğunu ama yerel yönetimlere de görev düştüğünü belirten Ertaş, “Afetler iki başlığa ayrılıyor: Müdahale ve risk yönetimi. Müdahale anlamında İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin itfaiyesi, Orman Bölge Müdürlüğü ile birlikte söndürme çalışmalarında bulunuyorlar. Risk yönetimi dediğimiz çok önemli bölümü var. Olmadan önce önlem almak, riski azaltmak gibi görevi var. En azından ormanlardaki kirliliği giderme, denetim yapma, yangına sebep olacak unsurları ortadan kaldırma konusunda belediyelerin daha aktif çalışması gerekiyor. Toplumsal iş birliğine, mutabakata en çok ihtiyaç duyulan alanlardan biri” şeklinde konuştu.
