Lokavt, işverenin kendi kararıyla ya da bağlı bulunduğu işveren kuruluşunun aldığı karara dayanarak işçileri topluca işten uzaklaştırmasıdır. Lokavt, işyerinde faaliyetin tamamen durmasına yol açar ve işverenin toplu iş uyuşmazlığını kendi lehine çözmek amacıyla başvurduğu bir yöntemdir. Peki lokavt nedir? Lokavt nasıl uygulanır?
Lokavt nasıl geçerli olur?
Toplu iş sözleşmesinde yer alan 26. Madde çerçevesine göre lokavt, işverenin işçi ile yaşamış olduğu anlaşmazlıklar ve uyumsuzluklar sonucu işçilerin süresiz olarak işten uzaklaştırılmasıdır. Fakat lokavtın geçerli olabilmesi için gerekli olan üç ana unsur vardır. O unsurlar şu şekilde:
- İşçilerin toplu bir şekilde işten uzaklaştırılması
- Mevcut işyerindeki faaliyetlerin tamamen durması
- İşverenin kendisi veya işveren sendikası kararına bağlı olarak harekete geçmesi
Lokavt çeşitleri nelerdir?
Lokavtın iki türü vardır. Kanuni lokavt, işveren ile işçiler arasında yaşanan anlaşmazlıkların, yasal çerçeveye uygun şekilde işveren tarafından lokavt yoluyla yürütülmesidir. Yani, lokavtın ilgili yasalara uygun biçimde uygulanması anlamına gelir. Buna karşılık, kanun dışı lokavt, işverenin yasal prosedürleri ihlal ederek işçileri işten uzaklaştırmasıdır. Kanunlara aykırı olarak yapılan bu tür lokavtlara, örneğin dayanışma lokavtı veya siyasal amaçlı lokavt gibi uygulamalar örnek gösterilebilir.
Lokavt nasıl uygulanır?
Arabuluculuk süreci sonunda anlaşma sağlanamazsa, arabulucu üç iş günü içinde uyuşmazlık tutanağı düzenleyip görevli makama iletir. Tebliğ tarihinden itibaren 60 gün içinde grev veya lokavt kararı alınabilir; bu kararlar, uygulanmadan en az 6 iş günü önce karşı tarafa bildirilmelidir. Kararların ilan edilip belirtilen tarihte başlatılmaması durumunda grev ya da lokavt hakkı düşer. Süresi içinde uygulanmayan kararlar, sendikanın toplu iş sözleşmesi yapma yetkisinin de düşmesine yol açar. Ayrıca, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı gerek görürse arabuluculuk yapabilir ya da bir arabulucu görevlendirebilir.
