Küratörlüğünü Nihat Özdal’ın yaptığı “İktisat Sanatı” sergisi, para sanat ilişkisi üzerine düşündürüyor.

Sanatseverler için sergi Ayzeredant Sanat Galerisi'nde düzenlenecek. Sergi, 16 Mart 2023 ile 10 Mayıs 2023 tarihleri arasında gezilebilecek.

Sanatçılar:
Thomas Geiger,
Neda İsmail Atar,
Nur Aydın Evrensel,
Cemal Şamlı,
Hür Efe Antik
Küratör: Nihat Özdal
Galeri Ayzeradant
Kemeraltı Antikacılar Çarşısı, Konak, izmir

Paranın Sanat Alanına Girişi

Parayı konu alan sanat eserleri, feodalizmin sona ermesiyle birlikte kapitalist sınıfın doğması ve sanat eserleri için bir piyasanın oluşmasıyla ortaya çıkıyor. Kabaca 1400-1600 yılları arasına tarihlenebilecek bu dönem gerçekten de “sanatçının doğuşu”na tekabül ediyor: sanat ile zanaatın birbirinden ayrıldığı ve bazı sanatkârların yaratıcı dehalar olarak son derece saygın ve yüksek bir toplumsal konuma eriştikleri dönem.

Yaşlı Brueghel’in Para Çuvalları ile Sandıkların Savaşı (1570) başlıklı oymabaskısı, Hollanda ticaret imparatorluğunun doğduğu, ve bütün toplumsal normları altüst ederek canlı bir sanat piyasasını besleyen yeni servetlerin bu topraklara aktığı bir dönemde Antwerp’teki
hayatı alaya alan bir taşlamadır. Rembrandt da, Hollanda Altın Çağı’nda, sadece pahalı bir süs eşyası olduğu için değil, hırsız ve kumarbazdan öte eğitimli ve kültürlü insanlar olduklarını göstermek amacıyla sanat eseri sipariş eden sermayedarlarla bankacıların portrelerini boyayacaktır.

Atlantiğin diğer tarafında ise, [...] ilk modern kâğıt para kuşatma altındaki Quebec şehrinde ortaya çıkar: Şehrin Fransız valisi, madeni para arzı düşük olduğu için askerlere arkasını imzaladığı iskambil kâğıtlarıyla ödeme yapar. Sonradan, Amerikalı devrimciler eylemlerini finanse
etmek ve Britanya hâkimiyetindeki ekonomiden bağımsızlıklarını göstermek için, bazıları son derece yaratıcı ve sanatsal özellikler taşıyan banknotlar çıkarmaya başlarlar. Bu durum, devrimden sonra para ekonomisinin kontrolünü zorlaştıracaktır. Başkan Andrew Jackson’ın
para arzını federal düzeyde kontrol altına alma girişimlerine cevaben Amerikalı tüccarlar ve gazeteciler kendi madeni paralarını “basmaya” kalkarlar.

Kölelik karşıtları ve sufrajeler, mesajlarını yaymak için paradan yararlanırlar: banknotların üzerine yazılar yazar, madeni paralara oyma yaparlar. Bu yöntem yakın zamanlarda da sık sık kullanılmıştır. Örneğin, 1970’lerde Brezilya’da diktatörlük koşullarında çalışmalarını sürdüren Cildo Meireles, “İdeolojik Dolaşıma İlaveler” başlıklı dizisinde, sansüre uğrayan haberleri ve mesajları tedavüldeki banknotlar üzerine yazarak yayar.

Editör: Özlem Çimen Durmaz