Maviyle yeşilin el ele verdiği, tarihle doğanın iç içe geçtiği bir sahil kasabası düşünün… Marmara Denizi’nin incisi Balıkesir Erdek, sadece deniziyle değil; huzurlu atmosferi, zeytin ağaçlarıyla bezeli tepeleri, tarihi zenginliği ve samimi insanlarıyla da ziyaretçilerini adeta büyülüyor. Türkiye’nin ilk tatil beldelerinden biri olan Erdek, “hem nostalji olsun hem de sakin olsun” diyenlere unutulmaz bir deneyim sunuyor. Eğer siz de kalabalıklardan uzaklaşıp gerçek bir sahil kasabasının tadını çıkarmak istiyorsanız, Erdek tüm güzellikleriyle sizi bekliyor.
Erdek’in tarihçesi
Balıkesir’in Marmara kıyısındaki incisi Erdek, tarih sahnesine Artake adıyla çıkmıştır. Bu eski ad, bölgenin antik Sitler tarafından kurulduğunu düşündürmektedir. Erdek'in tarihi ise oldukça eskilere, M.Ö. 5400’lü yıllara kadar uzanır. Artake, Sitler’in efsanevi krallarından biri olarak bilinir. Günümüzde Zeytinlik olarak anılan ada, geçmişte Artake adıyla tanınırken, karşısındaki tepe üzerindeki antik kente de aynı isim verilmiştir.
"Artake" kelimesi, M.Ö. 2000’lerde yaygın olarak konuşulan Luwi dilinden gelmektedir, ancak anlamı günümüzde bilinmemektedir. Kentin kimler tarafından ve tam olarak ne zaman kurulduğu da kesin olarak bilinmemektedir. M.Ö. 8. yüzyılda ise Miletoslu göçmenler bölgeyi ele geçirerek hellenleştirmiştir.
Erdek'in Osmanlı dönemine ait en ayrıntılı bilgiler, ünlü seyyah Evliya Çelebi’nin Seyahatname adlı eserinde yer alır. 1639 yılında iki kez Erdek’e gelen Evliya Çelebi, ilçeyi ahşap ve iki katlı evleri, hanları, hamamları ve dört mihraplı camileriyle betimler. Ayrıca 25 bin dönümlük üzüm bağlarında yetişen misket üzümlerinden yapılan dokuz çeşit şaraptan söz eder. Onun anlatımında, günümüzde Erdek Limanı’nda yer alan Zeytinli Ada ile ilgili ilginç bir anıya da rastlanır. 1891 yılı Osmanlı nüfus sayımına göre Erdek’in nüfusu 33.007 kişiydi. Bu nüfusun büyük çoğunluğu (%89) Rumlardan oluşuyordu (29.165 kişi). Türk nüfusu ise 3.070 kişiydi (%9). O dönemlerde Erdek merkezinde yaşayanların %91’i Hristiyan’dı. 1807 yılında Erdek, Karesi Sancağı'na bağlandı. 19. yüzyılın sonlarına dek bu sancağa bağlı bir kaza olan Erdek'e, o dönem Bandırma bir bucak olarak bağlıydı. Ancak zamanla idari yapı değişti; 1930’lu yıllarda Erdek, Bandırma’ya bağlı bir bucak haline geldi. Bu yapı 1930'larda değişerek Erdek, bağımsız bir ilçe statüsü kazandı. 1980’de 10.000 olan nüfus, 2000 yılında 20.000’e ulaştı. 1924’teki nüfus mübadelesiyle Rumların boşalttığı Erdek merkezine ve köylerine, Selanik’e bağlı Karacaova (Karacaabat) ve Kavala’dan gelen Pomaklar, Giritli göçmenler ve Boşnaklar yerleştirilmiştir. Bu nüfus değişimi, ilçenin demografik yapısını tamamen değiştirmiştir.
Erdek’te nerede denize girilir?
Bu sorunuzun cevabı için Erdek’in en güzel plajlarını sizin için derledik.
İlk rotamız Ocaklar Halk Plajı : 200 metre uzunluğa ve 40 metre genişliğe sahip Ocaklar Halk Plajı’nda, yazın en yoğun günlerinde bile kalabalığı hissetmeyeceksiniz. İsterseniz mavi bayrağa sahip olan bu plaja, kamp sandalyenizle gelebilir veya plajda bulunan işletmeden şezlong ve şemsiye kiralayabilirsiniz. Denizin dalgasız ve sığ oluşu sayesinde çocuklu aileler ve yüzme bilmeyenler bu plajda rahatça yüzüp, keyifli anlar yaşayabilir
İkinci rotamız Turanköy Plajı: Bu plajda kendinizi akvaryumda hissedeceksiniz. Turkuaz renkli, berrak ve tertemiz sularda sığ denizi sayesinde çocuklu aileler ve yüzme bilmeyenler tarafından çokça tercih ediliyor. Plajda şezlong ve şemsiye kiralayabileceğiniz işletmeler bulunuyor. Kamp yapmak isteyenler için de ideal bir rota olan Turanköy plajı Erdek merkeze 16 km uzaklıkta bulunuyor. Plaja ulaşım için öncelikle Erdek’ e gitmeniz gerekiyor ardından Erdek’ten kalkan minibüslerle kolayca Turanköy Plajı’na ulaşabilirsiniz.
Üçüncü rotamız Doğanlar Plajı: Eşsiz manzarası ve tertemiz suyuyla dikkat çeken plaj turistler tarafından sıklıkla tercih ediliyor. Plajda herhangi bir işletme yok. Bu yüzden hazırlıklı gitmeyi unutmayın!
Dördüncü rotamız Erdek Plajı: Bu plaj Erdek’in en çok tercih edilen plajı olma özelliğiyle öne çıkıyor. Hem yerli halk hem de turistler tarafından sıklıkla tercih edilen bu plaj kumsal yapısı ve temiz denizi sayesinde birçok tatilcinin favorisi. Şemsiye ve şezlong kiralayabileceğiniz bir işletme mevcut ayrıca plajın çevresinde bulunan market ve büfelerden ihtiyaçlarınızı karşılayabilirsiniz. Erdek’in merkezinde bulunan bu plaja yürüyerek kısa sürede ulaşabilirsiniz.
Beşinci rotamız Ballıpınar Plajı: Ballıpınar köyünde bulunan ve köyün adını alan bu plaj kalabalıktan uzaklaşarak kendini Erdek sularına bırakmak isteyenler için doğru yer.Aynı zamanda kamp severler tarafından da sıklıkla ziyaret ediliyor. Bu plajda yeme-içme ihtiyaçlarınızı karşılayabileceğiniz bir işletme de mevcut.
Altıncı rotamız Çuğra Plajı: Erdek Çuğra mevkiinde bulunan Çuğra Plajı, bölgenin ünlü plajlarından biri. Tertemiz deniziyle dikkat çeken plaj aynı zamanda mavi bayraklı. Altın rengi incecik kumsalı ve sığ deniziyle pek çok kişinin ilk tercihi olan plaj muhteşem Kapıdağ manzarası eşliğinde yüzme imkânı sunuyor.
Yedinci rotamız Büyükova Plajı: Bir giden bir daha gitmek istiyor! Burada akvaryumda yüzdüğünüzü düşüneceksiniz! Balıklarla yüzme keyfini derinden hissettiğiniz bu plaj turistlerin de gözdesi.Burada işletme yok on yüzden hazırlıklı gelmenizi öneririz. Erdek ilçe merkezine 21 km uzaklıkta bulunan plaja özel aracınız veya taksiyle ulaşım sağlayabilirsiniz. Buraya giriş ücretsiz
Sıradaki rotamız Düzler Halk Plajı: Buraya giriş ücretsiz! Yemyeşil doğası ve masmavi bir denizin birlikte olduğu mükemmel yer temiz denizi ve incecik kumsalı ile plaja gelen tüm ziyaretçilerini kendine hayran bırakıyor.
Ve sırada Ormanlı Plajı var bu plajda saklı kalmış cenneti keşfedeceksiniz. Ormanlı Köyü içinde yer alan Ormanlı Plajı, altın sarısı kumları ve masmavi denizi ile ziyaretçilerini büyülüyor. Keşfedilmemiş ve bakir bir bölgede, sessiz ve sakin bir ortamda yer alan plajda denize girmeye hazır olun. Buraya ulaşım sadece özel araçla sağlanabiliyor ve plajda herhangi bir tesis yok.
Onuncu rotamız Tatlısu Plajı: Bu plaj “hem denize gireyim hem de piknik yapayım” diye düşünenler için harika bir yer! Plajda ihtiyaçlarınızı karşılayabileceğiniz işetmeler de bulunuyor.
Günü de batırmak mı istiyorsun? O halde Tanaşa’ya uğramalısın. Bu plaj eşsiz günbatım manzarası ile sizi adeta büyüleyecek. Yüzme bilmeyen aileler tarafından da tercih ediliyor. Plajda kamp severler için çadır kiralama alternatifi de olduğunu bulunuyor. Erdek ilçe merkezi ile arasında 20 km mesafe bulunan plaja, özel aracınızla veya taksi ile ulaşabilirsiniz.
Altın rengi incecik kum, çarşaf gibi berrak bir deniz ile gelen misafirlerini kendine hayran bırakan plaj Manastır Koyu: Sığ ve dalgasız denizi sayesinde çocuklu ailelerin çokça tercih ettiği koy, karavan tatili yapmak isteyenler için de biçilmiş kaftan. Manastır Koyu’na toplu taşıma ile ulaşılamadığı için özel araç veya taksi gibi alternatif vasıtalar gerekiyor.
Sıradaki rotamız Kurbağalı Sahili: Yemyeşil doğasıyla görenleri büyüleyen bu plaj 1 km uzunluğunda incecik kumlu bir sahil şeridine sahip. Kurbağalı Sahili aynı zamanda Mavi Bayrak’a sahip. Plajın çevresinde ihtiyaçlarınızı karşılayabileceğiniz işletmeler de mevcut. Merkezi bir noktadan yürüyerek sahile ulaşabilirsiniz.
Erdek’te gezilecek yerler
Erdek’e gittiğinizde uğramadan dönmeyin dediğimiz yerleri sizin için hazırladık.
Edincik: Erdek’in hemen güneyinde, Marmara Denizi kıyısında yer alan Edincik beldesi; Osmanlı döneminden günümüze ulaşan taş ve ahşap mimarisiyle dikkat çekerken, çam ormanlarının eşlik ettiği büyüleyici sahiliyle de günübirlik geziler için ideal bir rotadır. Erdek merkezine sadece 17 kilometre uzaklıkta bulunan Edincik’e, her saat hareket eden minibüslerle yaklaşık 25 dakikada kolayca ulaşabilirsiniz. Tarih kokan sokaklarında yürürken, kendinizi adeta Osmanlı döneminde keyifli bir yolculuğa çıkmış gibi hissedeceksiniz.
Gönen Mozaik ve Açık Hava Müzesi: Burası Erdek’e bir saat uzaklıkta bulunuyor. Tarihin tozlu sayfalarında medeniyet kalıntılarını keşfetmek isteyenler için harika bir rota olacak.
Antandros Antik Kenti: Balıkesir'in en çok ziyaret edilen tarihi gezi alanlarından biri olan Antandros Antik Kenti’ni yılın her mevsimi bulabileceğiniz doğa ve tarih gezileriyle yakından keşfedebilirsiniz. Günümüze kadar sağlam kalmış kale surları, yaşam alanları, mabetler ve tapınakları gezerek etkileyici mozaikleri inceleyebilirsiniz.
Kuş Cenneti Milli Parkı: Bu park sadece Türkiye’nin değil turistlerin de gözdesi. Kartpostalları süsleyen Kuş Cenneti Milli Parkta pembe flamingoların ve 266 farklı kuş türünün harika fotoğraflarını çekebilirsiniz.
Erdek Anıt Ağaç: Akşam yürüyüşünüzde uğramayı unutmayın! Bu ağaç adeta bir doğa harikası desek yeridir. 1860 yılından beri yaşamına devam eden bir fıstık çamı olan ve Erdek sahilinde kartpostalları andıran etkileyici bir manzara sunan Anıt Ağaç, 114 santimetre çapı ve 19 metreyi bulan boyuyla görenleri büyülüyor. Günümüzde koruma altına alınan asırlık ağacın çevresindeki çay bahçelerinde hem denizin hem de Anıt Ağaç’ın etkileyici manzaraları eşliğinde dinlendirici bir mola verebilir, çayınızı yudumlayarak gezinizin yorgunluğunu atabilirsiniz.
Kyzikos Antik Kenti: Burası bir tarihi hazine! Kyzikos Antik Kenti, ilçe merkezine sadece 8 kilometre uzaklıkta yer aldığı için doğa yürüyüşleri ve tarih turlarıyla veya kendi başınıza kolayca keşfe çıkabileceğiniz güzel bir gezi alanı. M.Ö. 5000’li yıllarda kurulan ve Roma döneminde de aktif olarak kullanıldığı bilinen devasa antik kent, görenleri büyülüyor.
Kirazlı Manastırı: Bu yapı merkeze sadece 23 km uzaklıkta bulunuyor. Kaynaklarda Didumus Dağı olarak biliniyor. Tepelik alanda inşa edilen Kirazlı Manastırı ,devasa bir kompleksin bir parçası olarak 19. yüzyılda Rumlar tarafından inşa edilen etkileyici yapı, çevresini saran el değmemiş doğal güzellikler arasında günümüze kadar sağlam kalmayı başarmış.
Gönen Kaplıcaları: Ülkemizin en önemli sağlık turizmi merkezlerinden biri olan ve antik dönemlerden beri insanlara şifa dağıtan Gönen kaplıcalarına Erdek’te her saat bulabileceğiniz minibüslerle yaklaşık 1 saat içinde ulaşabilirsiniz. Mineraller bakımından çok zengin olan ve 81 derece sıcaklığı bulan kaplıca suları, pH değerleri 7,26 olmasıyla da ilgi görüyor. Sindirim sistemi rahatsızlıklarından dolaşım sistemi sorunlarına kadar onlarca rahatsızlığa iyi geldiği bilinen şifalı sulardan termal oteller, sağlık tesisleri, açık ve kapalı termal havuzlarda faydalanabilirsiniz. Burada binlerce yıllık hamamları yakından görme fırsatı elde edeceksiniz.
Erdek’te ne yenir?
Erdek’in meşhur lezzetlerini sizin için derledik.
Zeytin reçeli: Alışılmış tatların ötesinde bir lezzet yolculuğuna çıkmak isteyenler için zeytin reçeli, damakta iz bırakan benzersiz bir deneyim sunuyor. Ege'nin bereketli zeytinlerinden elde edilen bu reçelde tatlıyla tuzlu adeta dans ediyor.
Balıkesir Lokması: Geleneksel mutfağın simgelerinden biri olan Balıkesir Lokması, şerbetle buluşan çıtır hamurun ağızda dağılan lezzetidir. Sadece bir tatlı değil; aynı zamanda paylaşmanın, bereketin ve toplumsal dayanışmanın simgesidir.
Kirli Hanım Peyniri: Adını üretim sürecindeki doğal küf tabakasından alan Kirli Hanım Peyniri, Balıkesir’in özgün peynirlerinden biri. Yoğun aroması, yıllanmış yapısı ve damakta bıraktığı zengin tatla gerçek peynir severlerin gözdesi.
Havran Yağlı Pidesi: İncecik açılmış hamurun üzerine serpilen bol tereyağı ve yöresel peynirle taş fırında pişirilen Havran yağlı pidesi, her ısırıkta nostaljik bir Anadolu sofrasını hatırlatır. Dumanı üstünde gelen bu lezzet, sabah kahvaltılarına ayrı bir şölen.
Manda Kaymağı: Manda sütünden elde edilen bu kaymak, özellikle sıcak ekmek ve bal ile birleştiğinde kahvaltının başrolüne dönüşür. Balıkesir’in mandacılık geleneğinin gurur kaynağıdır.
Soka: Yoğurt, biber ve sarımsağın fermente edilmesiyle hazırlanan soka, Balıkesir sofralarının vazgeçilmez turşu benzeri mezelerinden.
Körfez Zeytinyağı: Ege’nin altın sıvısı olarak anılan Körfez Zeytinyağı, aromatik yapısı ve yüksek kalitesiyle sadece bir yağ değil, sağlık ve lezzet kaynağı.
Yeşil Zeytin: Dalından özenle toplanan, doğal salamura yöntemiyle olgunlaştırılan Balıkesir yeşil zeytini, kıtırlığı ve hafif acılığıyla kahvaltı sofralarının vazgeçilmezi.
Balıkesir Höşmerim Tatlısı: Taze lor, irmik ve şekerin mükemmel uyumuyla ortaya çıkan Höşmerim, Balıkesir’in en bilinen ve sevilen tatlısı.
Kapıdağ Mor Soğanı: Kendine has aroması ve göz alıcı mor rengiyle Kapıdağ mor soğanı, hem şifa deposu hem mutfakların gizli kahramanı. Salatalarda, közde ya da kavurmada farkını belli eden bu yerel ürün, Kapıdağ Yarımadası'nın mirası.
Balıkesir Kuzu Eti: Meraların özgür kuzularından gelen, yağ oranı düşük, lezzeti yüksek Balıkesir kuzu eti, Türkiye’nin en kaliteli etlerinden biri olarak kabul edilir. Özellikle tandır ve kuyu kebabında farkını gösteren bu et, gerçek et severlerin favorisi.
Manyas Kelle Peyniri: Uzun süreli olgunlaştırmayla karakter kazanan Manyas kelle peyniri, güçlü aroması ve yoğun kıvamıyla peynir tabaklarının yıldızı.
Keşkek: Düğünlerin, bayramların ve köy sofralarının vazgeçilmezi keşkeğin her kepçesi, imece ruhunu ve Anadolu’nun bereketini taşır. Buğday ve etin saatlerce kaynatılmasıyla elde edilen bu yöresel yemek, sabırla gelen lezzetin simgesi.
İzmir ile Erdek arası kaç kilometre?
İzmir ile Erdek arası aracınız ile 3 saat 13 dakika. Dilerseniz Balıkesir’e tren ile gidip oradan geçen minibüsler ile de Erdek’e ulaşabilirsiniz.
