Ekonomist Şahin Fırat, Özgür Çoşkun’un sunduğu Ekopolit’İz programının konuğu oldu. Kısmi kapanma dönemini değerlendiren Fırat,”Sağlıklı tam bir kapanma olsaydı, devlette üzerine düşen gerek maddi gerekse manevi yükümlülükleri yerine getirseydi, coronavirüs salgınında durum bu noktaya gelmezdi” ifadelerini kullandı. Türkiye’nin vaka ve vefat sayılarının da dünyada ilk sırada olduğunu belirten Fırat,” Böyle bir hassasiyet varken, iktidar hala durumu seyrediyor” şeklinde konuştu.
‘AŞI CİDDİ SORUN’
Ekonomide ki son durumu değerlendiren Fırat, Rusya ve Ukrayna arasındaki gerilimlerin ekonomiyi çok ciddi şekilde etkilediğini söyledi. Fırat,” Rusya ve Ukrayna arasında bir silahın patlaması özellikle altın piyasasını önemli ölçüde etkileyecektir” dedi. Gerilim sürerken Türkiye’nin söylemleri sonrasında Rusya’nın, Türkiye’ye olan uçuşları iptal ettiğini hatırlatan Fırat, “Önümüzdeki süreçte tüm söylemler, eylemler, ülkelerin lehinde ya da aleyhinde yapılan tüm açıklamalar karşısında ekonomi şekillenecektir” şeklinde konuştu. Fırat, ülkelerin elindeki imkanları, bir sopa gibi kullanacaklarını söyleyerek bundan etkilenenin ekonomi olacağını belirtti. Rusya’nın iptal ettiği uçuşları hatırlatan Fırat,” Turist gelmediği zaman bu durumdan esnafımız, oteller ve döviz etkilenir. Ancak Ruslar bize hala gaz satmaya devam ediyor” ifadelerini kullandı. Diğer ülkelerdeki son duruma değinen Fırat,” Çin, ilk üç ayda yüzde 18,3 oranında bir büyüme gösterdi. Almanya bile küçülürken, Çin’in böyle bir büyüme göstermesi ileri ki dönemlerde ekonomi dahil birçok alanda gündeme geleceklerini gösteriyor” dedi. İngiltere’nin aşılamadaki başarısını dile getiren Fırat, “İngiltere normalleşme sürecine girdi. Aşılama yüzdelerinde ciddi yol kat ettiler. Ancak Türkiye’de aşı ciddi bir sorun. Aşı teminatı için hala ileri ayları gösteriyorlar” şeklinde konuştu. Fırat, aşılama yüzdesinin ekonomiyi, turizmi oldukça fazla etkileyeceğini belirtti.
‘İŞSİZLİĞİ HERKES GÖRÜYOR’
Açıklanan işsizlik rakamlarını değerlendiren Ekonomist Fırat, “Bu rakamlar, vatandaşın inanmadığını rakamlardır. Gerçek işsizliği herkes görüyor. Kısa çalışma ödeneklerini kaldırdılar. Bu ödemeler en azından vatandaşımızın yarasına bir miktar merhem oluyordu ancak artık yok” ifadelerini kullandı. Fırat, işten çıkarma yasağının birkaç kez uzatıldığını hatırlatarak,” İşten çıkarma yasasını tekrar uzatabilirler. Gerçek işsizlik rakamlarıyla karşı karşıya kalmamak için” dedi. Merkez Bankası’nın faiz kararını ‘koltuk korkusu’ olarak ifade eden Fırat, “Faizi yüzde 19 bandında yerinde saydırdılar. Muhtemelen önümüzdeki ayda da aynı şekilde tutabilirler. Yine stabil bir dönem yaşayacağız. Rusya ve Ukrayna arasındaki ateş harlanmadığını, Akdeniz’de anormal bir durum yaşanmadığı sürece stabil gidecektir” ifadelerini kullandı.
‘128 MİLYAR DOLAR NEREDE?’
CHP binalarına asılan ve gece yarısı vinçlerle indirilen 128 milyar dolar nerede? pankartlarında herhangi bir hakaret olmadığını söyleyen Fırat,” Bu kaynağın nasıl ihale edildiği, nasıl satıldığı kime kaç liradan verildiği gibi sorulara şeffaf bir şekilde cevap verilene kadar arayışın devam etmesi gerekir” şeklinde konuştu. AKP’li üst düzey yöneticileri Hamza Dağ ve Nurettin Canikli’nin açıklamalarını değerlendiren Fırat,” Az çok ekonomi kitabını açan biri bu açıklamalara güler. Açıklamaların zamanında ve şeffaf bir şekilde yapılması gerekirdi. Bu durumun sorgulanması niye zorlarına gidiyor. Halkın temsilcileri, vatandaşın parasının peşindeler. Millet adına bu kaynağa ne olduğunu soruyorlar “dedi.
‘PARA YOK, VERGİ KAYBI VAR’
Merkez Bankası’nın aldığı kararla birlikte ‘kripto para’ olarak bilinen Bitcoin gibi elektronik paralar artık ödemelerde kullanılamayacak. Kripto para yasağını değerlendiren Şahin Fırat, 7-8 milyar dolar hacim yaratılan bir piyasa olduğunu ve çoğunlukla Y ve Z kuşağı gençlerin yer aldığını söyledi. Dijital parayla ödemelerin yasaklanmasının nedeninin resmi, belgeli harcamalar olmadığı için devletin vergi kaybettiğini dile getiren Fırat, “Vergilendirilmediği için devlet adına sıkıntı oluşturuyor. Para yok, bir de vergi kaybediyorsun, yasağın amacının bu olduğunu düşünüyorum” dedi. Ekonomist Şahin Fırat, yasaklamayla ilgili hiçbir mevzuatın olmadığını ifade etti. Fırat, devletin önce tedbir alması gerektiğini, mevzuatı oluşturması gerektiğini daha sonra bir sıkıntıyla karşılaştığında bunun mağduriyetini giderebileceğini dile getirdi. Devletlerin para üzerinde otoritesi olmasın düşüncesiyle ile kripto paraların bir nevi ‘özgür para, bağımsız para’ olarak nitelendirildiğini dile getiren Fırat, “Türkiye ve Amerika dahil birçok ülke, para olarak değerlendirmiyor” dedi. Kripto paraların şifrelenmiş para olduğunu söyleyen Fırat, bu piyasanın taşıdığı belli riskler de olduğunu belirterek, gençlerin daha fazla para kazanmak için daha fazla yatırmalıyım düşüncesinin riskli olduğunu ifade etti. Kripto paraların, sanal ortamda üretildiğini ve elde tutulur olamadığını dile getiren Ekonomist Fırat, çıkan kripto paraların 21.yy’da çok fazla şeye gebe olacağını söyledi. Fırat,” Blok zincirlerden oluşan kripto paraların geri dönüşü yoktur, değiştirilmesi imkansızdır” ifadelerini kullandı. Kripto paraların çok büyük güvenlik zinciri içinde olduğunu belirten Fırat, interneti kesmedikleri sürece hiçbir devletlerin bu duruma müdahale edemeyeceklerini söyledi. Fırat,” Merkezi otoriteler, kripto paralara sesini çıkarmıyor ama ne kadarına müsaade edeceklerini belirleyebilir. Türkiye çıkardığı genelgeyle kripto paralarda daraltmaya gitti. Otoriter ülkeler hiçbir zaman kontrolü elden bırakmak istemeyecektir” şeklinde konuştu.
