Deprem anında en güvenli davranış biçiminin, bulunduğunuz yerde kalmak olduğu belirtildi. ABD Jeolojik Araştırma Merkezi (USGS) ve Türkiye Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD), hızla dışarıya çıkmaya çalışmanın yaralanma riskini artırdığını vurguluyor. Araştırmalar, çoğu yaralanmanın bina içinde hareket ederken veya dışarı çıkmaya çalışırken yaşandığını gösteriyor.
Deprem anında ne yapmalıyız?
Sarsıntı sırasında güvenliğinizi sağlamak için "Çök, Kapan, Tutun" talimatları veriliyor. USGS ve AFAD’ın internet sitesinde, deprem sırasında başınızı iki elinizle korumanız veya bir koruyucu malzeme (yastık, kitap vb.) ile başınızı korumanız öneriliyor. Ayrıca sarsıntı geçene kadar diz üstü çöküp, baş ve ensenizi koruyarak sabit bir yere tutunmanız gerektiği belirtiliyor. Sarsıntı sona erene kadar bulunduğunuz yerde kalmanız gerektiği de özellikle vurgulanıyor.
Kapılar güvenli değil, masa altları daha güvenli
Deprem anında ilk akla gelen sığınak genellikle kapılar oluyor. Ancak uzmanlar, eski binalarda kapıların yüke dayanıklı olmadığına dikkat çekiyor. AFAD tarafından alınan bilgilere göre deprem anında varsa sağlam sandalyelerle desteklenmiş masa altına veya dolgun ve hacimli koltuk, kanepe, içi dolu sandık gibi koruma sağlayabilecek eşya yanına çömelerek hayat üçgeni oluşturulmalıdır.
Camlar ve pencerelerden uzak durun
Deprem anında camlar ve pencereler, genellikle kırılan ilk öğeler arasında yer alıyor. Bu nedenle uzmanlar, bu bölgelerden uzak durulmasını tavsiye ediyor. Ayrıca, eşyaların savrulmasından kaynaklanabilecek yaralanmalara karşı da dikkatli olunması gerektiği belirtiliyor.
Depreme dışarıda yakalanırsanız ne yapmalısınız?
Dışarıda deprem anında yakalananlar için de uzmanlardan önemli uyarılar geliyor. "Neredeyseniz orada kalın" tavsiyesi verilerek, binalardan, elektrik kablolarından, obruklardan, yakıt ve gaz hatlarından uzak durulması gerektiği ifade ediliyor. Ayrıca açık alanlarda, ağaçlardan, telefon direklerinden ve binalardan uzak durmanın güvenli olacağı belirtiliyor.
Sabitlenmemiş eşyalar tehlike oluşturabilir
Yapılan bir başka açıklamada, çoğu ölüm ve yaralanmanın, sabitlenmemiş eşyaların sarsıntı sırasında yerinden fırlamasıyla meydana geldiği belirtiliyor. Uzmanlar; televizyonlar, lambalar ve kitaplıklar gibi eşyaların esnek kayışlarla duvara sabitlenmesini öneriyor. Bu, sarsıntı sırasında bu eşyaların devrilmesini ve yaralanmalara yol açmasını engelleyecektir.
Gaz sızıntıları tehlikeli
Depremler, aynı zamanda boru hatlarından gaz sızıntılarına yol açabilir. 1906’daki San Francisco depreminde en büyük kayıpların gaz boru hatlarının patlamasından kaynaklandığını hatırlatan uzmanlar, deprem sırasında kolayca tutuşabilecek maddelerden uzak durulması gerektiğini belirtiyor.
Enkaz altında kalanlar için kritik tavsiyeler
AFAD, enkaz altında kalanlar için de hayati uyarılarda bulunuyor. Kibrit ve çakmak kullanmaktan, hareket etmemekten ve toz kaldırmamaktan kaçınılması gerektiği belirtiliyor. Ayrıca, ağzınızı ve burnunuzu bir mendil veya kıyafetle kapamanız ve borulardan veya metal malzemelerden ses çıkararak kurtarma ekiplerine yerinizi bildirmeniz öneriliyor. Bağırmak, toz yutmanıza neden olabileceği için yalnızca son çare olarak kullanılmalı.
Deprem anında bu temel güvenlik önlemlerini almak, yaralanma ve can kaybını önlemek için kritik öneme sahip. Hem iç mekanda hem de dışarıda güvenli bir şekilde kalmayı öğrenmek, afetlere karşı hazırlıklı olmanın en önemli adımlarından biridir.
