Türkiye Psikiyatri Derneği'nden Dünya Çocuk Hakları Günü dolayısıyla yapılan açıklamada, çocuk işçiliği ve hak ihlallerine dikkat çekti. Dernek, Türkiye’de her yıl 60’tan fazla çocuğun tarım, sanayi, inşaat ve sokaklarda çalışırken yaşamını yitirdiğini, 2013’ten bu yana en az 770 çocuğun iş kazalarında hayatını kaybettiğini bildirdi.
Açıklamada, şu görüşlere yer verildi:
"MİLYONLARCA ÇOCUK TEMEL HAKLARINDAN MAHRUM YAŞIYOR"
"20 Kasım 1989’da Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda 193 ülkenin imzaladığı Çocuk Haklarına Dair Sözleşme ile her çocuğun eğitim, sağlık, güvenlik, yaşama ve her türlü istismardan korunma hakkı evrensel güvence altına alınmıştır. Geçen 35 yıla rağmen dünyada ve ülkemizde milyonlarca çocuk temel haklarından mahrum yaşamaktadır. Savaşlar, yoksulluk, afetler ve ekonomik krizler karşısında çocuklar hak ihlallerine ve sömürüye en açık, en kırılgan kesimi oluşturmaktadır.
Birleşmiş Milletler ve Uluslararası Çalışma Örgütü verileri, dünya genelinde neredeyse her 10 çocuktan birinin çalışmak zorunda kaldığını ortaya koymaktadır. Türkiye İstatistik Kurumu’nun 2019 yılı verilerine göre ise ülkemizde 5-17 yaş grubunda yaklaşık 720 bin çocuk ekonomik faaliyetlerde bulunmaktadır. Sokakta çalışan on binlerce çocuk ile çıraklık veya mevsimlik işçilik adı altında istihdam edilen çocukların önemli bir bölümü ise bu istatistiklere yansımamaktadır.
"TÜRKİYE'DE HER YIL 60’TAN FAZLA ÇOCUK ÇALIŞIRKEN HAYATINI KAYBEDİYOR"
Yoksulluk, göç, geleneksel bakış açıları, eğitim imkanlarının yetersizliği çocuk işçiliğinin başlıca nedenlerindendir. Birçok çocuk işçi çalışırken fiziksel şiddete uğramakta ve uzun çalışma saatlerinin getirdiği zorlanmalar ruh sağlığı açısından da risk oluşturmaktadır. Ağır yükler altında ezilen, tehlikeli şartlar nedeniyle sıklıkla yaralanan çocuklar enfeksiyonlar ve diğer kalıcı sağlık problemlerinin yanında ruh sağlığı sorunları ile de karşı karşıya kalmaktadır. İşçi Sağlığı ve Güvenliği Meclisi (İSİG) verilerine göre, Türkiye'de her yıl 60’tan fazla çocuk tarımda, sanayide, inşaatlarda ve sokaklarda çalışırken hayatını kaybetmektedir. 2013 yılından bu yana en az 770 çocuk çalışırken yaşamını yitirmiştir. Bu tablo, çocuk işçiliğinin bireysel boyutta bir trajedi olmanın ötesinde, toplumsal ve yapısal bir sorun olduğunu açıkça göstermektedir.
"SUÇA SÜRÜKLENEN ÇOCUKLARLA İLGİLİ KAPSAMLI ÇALIŞMALARIN YAPILMALI"
Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi taraf devletleri, çocukların eğitim, sağlık, sosyal güvenlik, istismar ve sömürüden korunma haklarını hayata geçirmek için somut adımlar atmakla yükümlü kılmıştır. Bu uluslararası yükümlülük gereğince devlet, her bir çocuğu her türlü istismar ve sömürüden korumak zorundadır. Yakın zamanda hazırlanan 2023-2028 Türkiye Çocuk Hakları Strateji Belgesi’nde de çocuk işçiliğinin ve çocuklara yönelik her türlü şiddetin önlenmesini öncelikli hedefler arasında tanımlamıştır. Bununla birlikte gerekli uygulamaların hayata geçirilmemesi ile sorun giderek artan şiddette devam etmektedir. Her geçen gün ayrı bir boyutu ile karşı karşıya kaldığımız suça sürüklenen çocuklarla ilgili kapsamlı çalışmaların yapılması, önleyici ve koruyucu sistemlerin geliştirilmesi ihtiyacı ortadadır.
"ÇOCUKLARIN HAK ETTİĞİ ONURLU YAŞAMI SAĞLAMAK ADINA SORUMLULUK ALMAYA HAZIRIZ"
Türkiye Psikiyatri Derneği olarak hak temelli bir çocuk politikası perspektifini savunuyoruz. Ruh sağlığını koruyucu, eşitlik temelli ve damgalamayı önleyici politikalar çocuk hakları mücadelesinin ayrılmaz bir parçasıdır. 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanunu ve iş mevzuatımız, çocuk işçiliğinin tamamen önlenmesi hedefiyle tavizsiz uygulanmalıdır. Çocuk haklarının korunması ve geliştirilmesi için tüm paydaşlar daha etkin adımlar atmalıdır. Çocuk işçiliğine ve çocukların herhangi bir surette sömürülmesine karşı sıfır tolerans gösterilmeli; yoksullukla mücadele, eğitimde fırsat eşitliği, ailelere yönelik sosyal destek programları ve çocukların suça sürüklenme nedenlerinin kapsamlı bir şekilde ele alındığı çalışmalar kararlılıkla uygulanmalıdır. Türkiye Psikiyatri Derneği olarak, çocukların hak ettiği onurlu yaşamı sağlamak adına ilgili tüm kurum ve kuruluşlarla birlikte sorumluluk almaya hazır olduğumuzu kamuoyuna saygıyla duyururuz."
