Antalya 13. Asliye Hukuk Mahkemesi, Türk Medeni Kanunu’nun cinsiyet değişikliğiyle ilgili 40. maddesinin iptali için Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu.
40. maddeye itiraz edildi
Antalya 13. Asliye Hukuk Mahkemesi, cinsiyet değişikliği talebiyle açılan bir davada, uygulanan yasal düzenlemenin anayasaya uygunluğunu sorgulayarak, Türk Medeni Kanunu’nun 40. maddesinin birinci fıkrasının iptalini istedi. Talep, Anayasa Mahkemesi'ne itiraz yoluyla sunuldu.
Cinsiyet değişikliği ameliyatı talebi
Alınan bilgiye göre, Antalya'da bir kadın, "transseksüel yapıda olduğunu, cinsiyet değişikliğinin ruh sağlığı açısından elzem olduğunu, atanmış cinsiyeti kadın olmasına rağmen cinsel kimliğinin erkek olduğunu, görüşünün de erkek cinsiyetine ait olduğunu, sosyal ve iş hayatında bunun sonuçları ile karşılaştığını" belirterek, cinsiyet değişikliği ameliyatına izin verilmesini yönünde başvuruda bulundu.
Kadının açtığı dava görüldü
Kadının açtığı davaya bakan Antalya 13. Asliye Hukuk Mahkemesi, talebi değerlendirmeden önce ara karar kurarak, davada uygulama konusu olan "cinsiyet değişikliği" maddesini düzenleyen Türk Medeni Kanunu’nun 40. maddesinin iptali istemiyle Anayasa Mahkemesi'ne başvuru yaptı.
Anayasa Mahkemesi'ne taşındı
Mahkemenin başvurusunda, "Kanun maddesinin, bu yönüyle kadın ve erkek arasındaki farklılığın temelini oluşturan (Y) kromozomunu ve onun cinsiyete dayalı etkilerini ihmal ettiği, kendisinde Y kromozomu bulunmayan bir kişinin erkeklerden sayılabileceği, Y kromozomu bulunan bir kişinin de kadınlardan sayılabileceği gibi bir sonucun meydana geleceği" belirtilerek, bu durumun toplumsal düzen içinde sorun teşkil edeceği ileri sürüldü.
Başvuruda, 40. maddenin bu haliyle Anayasa’nın 10. maddesinde yer alan “kanun önünde eşitlik” ilkesi ile 50. maddede yer alan “kadınların çalışma şartları bakımından özel olarak korunması” ilkesine aykırı olduğu iddia edildi. Anayasa’nın 50. maddesi, "Kimse, yaşına, cinsiyetine ve gücüne uymayan işlerde çalıştırılamaz. Küçükler ve kadınlar ile bedeni ve ruhi yetersizliği olanlar çalışma şartları bakımından özel olarak korunurlar" hükmüne bağlanıyor.
Yüksek Mahkeme, yapılan başvurunun ilk incelemesini tamamladı ve herhangi bir eksik tespit etmedi. Mahkeme, daha önce aynı maddenin ikinci fıkrasına ilişkin iptal istemini reddetmişti. Bu kez sadece birinci fıkra yönünden esastan inceleme yapılacak. Görüşme tarihi daha sonra belirlenecek.
40. madde nedir?
Türk Medeni Kanunu’nun 40. maddesinin birinci fıkrası, cinsiyet değişikliği talep eden bireyin mahkemeye şahsen başvurarak izin istemesini ve bunun için 18 yaşını doldurmuş, evli olmamış olması; ayrıca cinsiyet değişikliğinin ruh sağlığı açısından zorunlu olduğunu resmi sağlık kurulu raporuyla belgelemesini şart koşuyor.