Avrupa’ya seyahat edecekler için yeni bir dönem resmen başladı. Avrupa Birliği’nin uzun süredir üzerinde çalıştığı dijital sınır kontrol uygulaması “Giriş-Çıkış Sistemi (EES)” bugün devreye girdi. Bu sistemle birlikte pasaportlara fiziksel damga basılması sona ererken, kimlik doğrulaması artık parmak izi ve yüz tanıma teknolojileriyle yapılacak. Yetkililer, sistemin ilk günlerinde havalimanı ve tren istasyonlarında yoğunluk yaşanabileceği uyarısında bulundu.12 Ekim itibarıyla AB ülkelerine giriş yapacak yolcular için yepyeni bir dönem başladı. Artık Avrupa’ya giriş yapan her ziyaretçinin biyometrik verileri parmak izi ve yüz fotoğrafı özel tarayıcılarla kaydedilecek.
Böylece sınır kapılarında pasaport damgalama işlemi tamamen sona eriyor.
Yeni sistem, AB’ye kısa süreli giriş yapan yolcuların ülkede ne kadar kaldığını otomatik olarak izleyecek. Vize süresini aşan veya izinsiz kalan yolcular anında tespit edilecek. Kısa süreli ziyaret tanımı ise 180 gün içinde en fazla 90 gün olarak belirlendi.
Türk vatandaşları da etkilenecek
Sistem, Türkiye dahil AB dışından gelen tüm yolcuları kapsıyor. Yani vizesi olan Türk vatandaşları da Avrupa’ya girişte parmak izi ve yüz tanıma işleminden geçecek. Ancak Kıbrıs Cumhuriyeti ve İrlanda, Schengen bölgesi dışında kaldıkları için uygulamanın dışında tutuldu.
Toplanan veriler, İzlanda, Norveç, İsviçre ve Lihtenştayn gibi Schengen üyesi ülkelerde de kullanılacak ve üç yıl boyunca saklanacak.
AB yetkililerine göre, biyometrik veri toplama işlemi ilk kayıt sırasında biraz zaman alacak; ancak sonraki seyahatlerde işlemler daha hızlı tamamlanacak.
Kuyruk endişesi: Havalimanları tedirgin
Sözcü'nün haberine göre, yeni sistemin en çok tartışılan yönü ise yoğunluk riski. Avrupa’nın en işlek havalimanlarında parmak izi ve yüz taraması sürecinin uzaması, uzun bekleme kuyruklarına yol açabilir.
Fransa ve Almanya gibi büyük ülkeler, başlangıçta yalnızca sınırlı sayıda kontrol yaparak sistemi kademeli olarak devreye sokacak.
Estonya ve Lüksemburg ise sistemi ilk günden itibaren tam kapasiteyle uygulayacak. Hırvatistan’da veri toplama süresi başlangıçta günde 4 saat olacak, Aralık ayından itibaren 12 saate çıkarılacak. Slovenya da bazı sınır kapılarında sistemi aşamalı olarak hayata geçirecek.
“Pasaportun gerçek sahibini doğrulayacak”
Avrupa Parlamentosu raportörü Assita Kanko, yeni sistemin sahte pasaport kullanımını önlemeyi hedeflediğini belirterek, “Bu sistem, pasaportu taşıyan kişinin gerçekten o kişi olduğunu doğrulama imkânı sağlayacak. Büyük sistemlerde başlangıçta bazı aksaklıklar olabilir ama kademeli geçiş planı bu riskleri azaltacak,” dedi. Kanko, “Yoğunluk ya da teknik sorun yaşanırsa, yerel sınır görevlileri sistemi geçici olarak devre dışı bırakabilecek,” açıklamasını yaptı.
Düzensiz göçe karşı yeni hamle
Avrupa Komisyonu, EES sisteminin düzensiz göç ve vize suistimallerini önlemeye yardımcı olacağını vurguluyor.
Fransa İçişleri Bakanlığı’na göre, sistem sayesinde kısa süreli turist vizesiyle girip sonradan oturma izni başvurusu yapan kişilerin hareketleri de izlenebilecek. Ayrıca, iltica başvurusu reddedilen kişilerin Schengen Bölgesi’ni terk edip etmediği de bu sistemle takip edilebilecek.
Sonraki adım: ETIAS geliyor
EES sistemi, Avrupa’nın bir sonraki dijital sınır planı olan ETIAS (Avrupa Seyahat Bilgileri ve Yetkilendirme Sistemi) için de zemin hazırlıyor. ABD’nin ESTA sistemine benzeyen bu uygulama, gelecek yıl devreye alınacak.
ETIAS kapsamında, vizesiz seyahat hakkı bulunan ülkelerin vatandaşları Avrupa’ya gitmeden önce çevrimiçi form dolduracak, 20 euro ücret ödeyecek ve onay bekleyecek. ETIAS izni bulunmayan yolcular, uçuşa alınmayacak veya Schengen sınırında geri çevrilecek.
10 yıllık bekleyiş son buldu
AB, EES’yi yaklaşık on yıldır planlıyordu ancak sistem, pandemi ve teknik sorunlar nedeniyle birkaç kez ertelendi. Yeni uygulamayla birlikte Avrupa Birliği, dijital sınır güvenliği konusunda tarihi bir dönüşüme adım atmış oldu.
Yetkililer, “Amaç, güvenliği artırmak; ama bekleme süreleri kısa vadede artabilir,” diyerek seyahat edecekleri sabırlı olmaya çağırıyor.