Cengiz Aldemir/ANKARA
Türkiye’de mevsimlik tarım işçilerinin özgürlükleri göz ardı edildiği, sosyal güvence başta olmak üzere insana yakışır adil ve uygun işte çalışma, maaş, emeklilik, sigorta vb. işçilik haklarından, ekonomik sömürüden, eğitimden, ayrımcılıktan ve şiddetten korunma haklarının ihlal edildiğini belirten HDP İzmir Milletvekili Serpil Kemalbay, kayıt dışı ve tarımdaki ağır çalışma koşullarına dahil olmaları nedeniyle çocuk işgücünün “yoksullaştırılmış emekçiler” grubunu oluşturduğunu söyledi.
TARIM İŞÇİ SORUNLARI ÇÖZÜLMEDİ
Güvencesiz ve kayıt dışı çalışan tarım işçi sayısının, TÜİK Eylül/2020 verilerine göre 5 milyon 132 bin kişi olarak verildiğini anımsatan Kemalbay, tarım işçi sorunlarının çözülmediğini vurguladı.
2006 tarihinde yürürlüğe giren SGK yasası ile 2011 torba yasa kapsamında
5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve 01.03.2011 tarihinden itibaren Genel Sağlık Sigortası Kanununun torba yasayla sosyal güvenlik kapsamına alındığını anımsatan Kemalbay, "Başkasının hesabına süreksiz iş sözleşmesi ile çalışanlar (4/a) ve kendi hesabına çalışan tarım işçileri (4/b) isteğe bağlı olarak 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası (SSGSS) kapsamında ele alınmaktadır. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 88’inci maddesinin on ikinci fıkrası ile Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 3. maddesine göre; mevsimlik tarım işçilerinin yaptığı işin tarımsal faaliyet tanımına uygun düşse de İş kanunu sebebiyle sigorta hakkından faydalanamamaktadırlar" dedi.
SİGORTALI OLAN % 34,5 ORANINDA PRİM ÖDÜYOR
Kanunen sigortalı sayılanların yüzde 34,5 oranında prim ödediğini ve bu oranın yüzde 20’sinin malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları, yüzde 12,5’inin genel sağlık sigortası ve yüzde 2’sinin ise iş kazası/meslek hastalıkları sigorta primi olduğunu vurgulayan HDP'li Kemalbay, "Ancak bu kapsamda sigortalı sayılacaklar için 01/03/2011 tarihinden itibaren bu tür tarımsal faaliyetlerde çalıştıklarını belgelemeleri halinde her ay için günlük ücretin 18 katı başlanılarak (otuz katını geçmemek üzere) ve primleri birer puan artırmak suretiyle ödemeleri kaydıyla 30 günlük hizmet kazanmaları öngörülmüştür. 2018 yılı Ek-5 kapsamındaki sigortalıların ödemeleri gereken aylık prim tutarı; “4/1-b kapsamındaki tarım sigortalılarında olduğu gibi, prime esas günlük kazanç tutarının 25 katı üzerinden hesaplanmaktadır" bilgisini paylaştı.
TARIM İŞÇİSİNİN PRİM ÖDEYECEK GÜCÜ YOK
Prime esas kazancın hesaplanacağı gün sayısının her yıl bir puan artırılarak 2023 yılında 30 güne ulaştığında sabitleneceği bilgisini aktaran Kemalbay, tarım işçilerinin sigorta primini ödeyecek gücünün olmadığını ifade ederek, "Buna göre 2021 yılı için, asgari ücret üzerinden prime esas kazanç beyanında bulunan bir sigortalının ödemesi gereken aylık prim tutarı: 3.577,50 TL × %34,5 × 28 ÷ 30= 1.151,96 TL'dir. (SGK)”. Bu noktada, çok düşük ücretlerle çalıştırılan mevsimlik tarım işçileri yoksulluk ve açlık sınırının altında yaşamaları nedeniyle sosyal güvenlik primini ödemek için para ayıramayacağı ve sigortasız kalmaya devam edeceği aşikârdır" dedi.
SİGORTA ZORUNLU OLSUN PRİMİ DEVLET ÖDESİN
Sosyal devletin, hayatın getireceği risklere karşı vatandaşlarına güvence sunmak ve insan onurunu güvence altına almak zorunda olduğunu vurgulayan Kemalbay, sağlık, işsizlik ve emeklilik sigortalarının sosyal devletin ana hatlarını oluşturduğunu söyledi. Anayasada Sosyal Hukuk Devleti ifadesinin, sosyal devlet anlayışı temelinde oluşturulduğu, birçok maddesinde bu vurgunun yapıldığını belirten Kemalbay, "Tüm bu nedenlerden dolayı bu kanun teklifi ile; düşük ücretle çalıştırılan ve yüksek prim ödemeleri gerektiği için isteğe bağlı sigortalı olmayan mevsimlik tarım işçilerinin zorunlu sigortalı sayılmaları ve bunların primlerinin devlet tarafından ödenmesi amaçlanmaktadır."
