Konak Meydanı’ndaki İzmir Hükûmet Konağı, Kemeraltı Çarşısı girişi, Konak Yalı Camii ve İzmir Büyükşehir Belediyesi binası arasındaki alanda yer alan kule, 25 metre yüksekliğinde ve dört katlı olarak inşa edildi. Sultan Abdülhamid’in isteğiyle Osmanlı vilayetlerinde aynı dönemde meydana getirilmiş birçok saat kulesinden biri olan İzmir Saat Kulesi, özgün mimarisi ve yapımında izlenen yöntem nedeniyle diğer saat kuleleri arasında özel bir yere sahip. Fransız mimar Raymond Charles Péré tarafından tasarlanan kulenin saatinin Alman İmparatoru II. Wilhelm tarafından hediye edildiğine dair de kayıtlar bulunuyor.
Mimar Raymond Charles Péré tasarladı
Sultan Abdülhamid’in tahta çıkışının 25. yıl dönümü olan 1900’de cülûs yıl dönümü için tüm İmparatorlukta büyük kutlamalar organize edildi. Bu süreçte devrin İzmir Valisi Kamil Paşa, 1 Ağustos 1900 tarihinde yerel yöneticiler, mülkî ve askerî idareciler, memurlar ve şehrin ileri gelenleriyle bir toplantı gerçekleştirdi; Sarı Kışla yakınında çeşmeli bir saat inşa edilmesi bu toplantıda kararlaştırıldı. İnşaatı gerçekleştirmek üzere oluşturulan inşaat komisyonu, Fransız mimar Raymond Charles Péré’nin Arap mimarisi üslubunda hazırladığı çeşmeli saat kulesinin tasarımını uygun buldu. Temel atma töreni 1 Eylül 1900’de Abdülhamid’in 24. cülus yıl dönümü kutlamaları sırasında yapıldı. Kulenin inşaatı 1901 yılı Ağustos ayı içinde genel hatlarıyla tamamlandı. Saatlerin tedarik edilmesi dahil diğer eksiklerin törenden sonra tamamlanmasına karar verildi ve açılış, Abdülhamid’in 25. cülus yıl dönümü olan 1 Eylül 1901’de yapıldı.
1974 depreminde zarar gördü
Kulenin üzerine II. Abdülhamid’in iktidarını yansıtmak amacıyla çeşitli semboller yerleştirildi. Saatlerin hemen altında iki tarafta tuğra, iki tarafta da Osmanlı arması vardı. Cumhuriyet devrine, Osmanlıları hatırlatan ve öven yazı, işaret ve sembollerin kaldırılmasına ait kanunun çıkmasından sonra arma ve tuğralar kazınıp, yerlerine ay-yıldız yapıldı. Kule, 5,2 şiddetindeki 1974 İzmir depremi sırasında hasar aldı. Bu depremde saat kadranları üzerindeki son kat yıkıldı ve saat depremin oluş saati olan 02:04’te durdu. İki yıl içerisinde kule onarıldı ve saat tekrar çalışır vaziyete getirildi.
Zarif ve estetik mimari
81 metrekare taban üzerine sekizgen şekilde ve dört basamaklı haç biçiminde mermer bir platform üzerine yapılan Saat Kulesi, 25 metre yüksekliğinde ve dört katlı. Kulenin platformu beyaz mermerden, diğer bölümleri ise kesme taştan yapıldı. Şadırvan anlayışında tasarlanmış dairesel esas etrafında dört çeşmesi bulunan kuledeki kolonlar Kuzey Afrika temasını taşıyacak biçimde tasarlandı. Gövdesinin dört tarafında, orta yerinde açılmış at nalı kemerli küçük nişli balkon görüntüsü veren unsurların görüldüğü kuleye, doğu ve batı yönlerinde birer Osmanlı arması, kuzey ve güney yönlerinde ise Sultan II. Abdülhamit’in tuğraları kabartma olarak yapıldı. İzmir’in belleği ve simgesi konumundaki kule, bugün de yurttaşların en önemli buluşma noktalarından biri olarak varlığını sürdürüyor.