Dünya genelinde etkisini artıran sıcak hava dalgaları, yaşam kalitesini düşürmekle kalmıyor; ciddi sağlık sorunlarını da beraberinde getiriyor. Uzmanlar, yalnızca güneş çarpması değil, zihinsel performansta düşüş, kalp damar sorunları ve uyku bozuklukları gibi birçok riskin sıcak havalarda arttığına dikkat çekiyor.
1. Beyin fonksiyonlarında yavaşlama ve duygu durum bozuklukları
Sıcak havanın beyin işlevlerini yavaşlattığını, bu durumun tepki süresi, dikkat ve hafızada azalmaya neden olduğunu belirtiliyor. Bu durum özellikle öğrenciler ve çalışanlar için performans kaybı anlamına geliyor. Ayrıca araştırmalar, sıcak havalarda öfke nöbetleri ve şiddet eğiliminde artış yaşandığını gösteriyor.
2. Serin kalmak için planlı hareket edin
Washington Üniversitesi’nden iklim epidemiyoloğu Dr. Kristie Ebi, klima olmayan evlerde dahi serin kalmanın yolları olduğunu vurguluyor: Perdeleri kapatmak, soğuk suyla ayakları serinletmek, buzlu havlu kullanmak ve gölgede kalmak alınabilecek önlemler arasında yer alıyor. Ayrıca dışarı çıkarken şemsiye, buzlu su ve sprey şişesi taşımanız öneriliyor.
3. Risk altındaki gruplar: Çocuklar ve yaşlılar
Yaşlı bireyler ve kronik hastalığı bulunanlar, sıcak havalara karşı daha hassas. Aşırı sıcaklar kalp krizi, kalp durması ve felç riskini artırabiliyor. Aynı şekilde çocuklar da daha hızlı ısınıp daha zor soğuyabildikleri için yüksek risk grubunda yer alıyor. Uzmanlar bu grupların özel olarak korunması gerektiğinin altını çiziyor.
4. Kullandığınız ilaçlar risk yaratıyor olabilir
Alerji, tansiyon, diyabet ve depresyon gibi hastalıklar için kullanılan bazı ilaçlar, vücudun kendini soğutma mekanizmasını bozabiliyor. Dr. Raukar, özellikle diüretikler, antidepresanlar ve antihistaminiklerin sıcak havalarda dikkatli kullanılmasını, ancak hiçbir ilacın doktora danışmadan bırakılmaması gerektiğini ifade ediyor.
5. Su oranı yüksek besinleri tercih edin
Susuzlukla mücadelede yalnızca su içmek değil, su oranı yüksek yiyecekler tüketmek de önemli. Salatalık, marul, domates, çilek ve kavun gibi çiğ sebze-meyveler bu ihtiyacı karşılıyor. Uzmanlar sıcak hava dalgalarında fırın ve ocak kullanımını azaltmayı, bunun yerine salata ve soğuk çorba gibi yemekleri tercih etmeyi öneriyor. Ayrıca alkol ve aşırı kafein tüketiminden kaçınılmalı.
6. Egzersiz rutinine dikkat
Sıcak hava dalgasında egzersiz yapmak vücuda zarar verebilir. Özellikle yüksek nem oranı, terin buharlaşmasını engelleyerek vücudu daha fazla ısıtabilir. Açık hava egzersizlerinde sabah erken saatler tercih edilmeli, açık renkli ve nefes alabilen giysiler giyilmeli, gölgeli alanlarda spor yapılmalı. Vücudun verdiği sinyalleri dikkate almak büyük önem taşıyor.
7. Uykudan önce serinlemek uyku kalitesini artırıyor
İdeal uyku sıcaklığı 18–20°C arası olarak belirtiliyor. Sıcak hava, uykusuzluk ve sabah yorgunluğuna neden olabiliyor. Klima ve vantilatör dışında, soğuk duş almak, yastık kılıfını dondurucuda bekletmek veya serinletici çarşaflar kullanmak gibi doğal yöntemlerle gece serinliği sağlanabiliyor.