İzmir’de yaşanan 6.6 büyüklüğündeki depremin ardından Jeoloji Mühendisleri Odası İzmir Şube Başkanı Alim Murathan’la görüştük. Deprem mastır planı olmasına karşın yapı denetimiyle ilgili etkin çalışmaların yürütülmediğini söyleyen Murathan, “İzmir bu nedenle depreme hiçbir zaman hazırlıklı olmayacak” dedi. Murathan, Manavkuyu bölgesindeki yıkımın nedeninin ise zemine uygun bina yapılmaması olduğunu söyledi.
Bu depremin diğer fay hatlarını tetikleyeceğini pek düşünmediklerini söyleyen Murathan, artçı depremlerin giderek azalacağını belirtti. Yaşanan 6.6’lık depremin çok büyük bir riski ortadan kaldırdığını iddia eden Murathan, “Bölgedeki diğer aktif faylar bu faydan bağımsız faylar. İzmir tektonik bir şehir, diğer fayların kayması hakkında şuan bir şey söylemem mümkün değil” dedi.
“DEPREM MASTIR PLANI GEREKTİĞİ ŞEKİLDE YÜRÜTÜLMÜYOR”
“İzmir depreme hiçbir zaman hazır olmadı. Bir deprem mastır planı olmasına karşın, bu mastır planının gereklerinden bir tanesi İzmir’de yapı denetimiyle ilgili etkin çalışmaların yürütülmesiydi. Ama mevcut yapı denetim sistemi etkin kamusal denetim sistemini içermiyor” diyen Murathan, İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin Deprem Daire Başkanlığı kurmasını ve bunu faaliyete geçirmesinin önemli olduğunu dile getirdi.
Depremde yıkıma uğrayan Bayraklı bölgesinin yaklaşık olarak deprem merkez üssünden 150 km uzaklıkta olmasına rağmen yıkıcı şekilde hasar aldığını hatırlatan Murathan, kentin içinden geçen diğer aktif fay hatlarından kaynaklı oluşacak bir depremin çok daha yıkıcı sonuçlara neden olacağını, bu yüzden depreme hızla hazırlanılmasının önemli olduğunu söyledi.
“YIKIM ZEMİN ÖZELLİĞİNE BAĞLI”
Yıkımın yaşandığı bölgenin fay hattıyla bir ilgisi olmadığını, tamamen zeminle ilgili bir durum olduğunu ifade eden Murathan, “Sığlaşma riskinden kaynaklanıyor. Tamamıyla zeminin zayıf özellikleri olması ve o zayıf özellikler üzerinde binalarında o standartta mühendislik özelliğine uygun yapılmaması. Bornova ve Bayraklı bölgesinde kalın bir alüvyon var. Bornova’daki yıkımın önemli bir kısmının zeminden kaynaklandığını düşünüyoruz. Zemine uygun bina yapılmamasından kaynaklanıyor. Neden Alsancak’ta Karşıyaka’da daha zayıf zeminler olmasına rağmen Bayraklı ve Bornova’da yıkım oluyor? Biz Bayraklı bölgesinde yıkımlar olacağını ön görmüş ve ifade etmiştik” diye konuştu.
“ŞU AN TÜRKİYE’DE ETKİN BİR YAPI DENETİM SİSTEMİ YOK”
Zemine uygun olmayan binalara verilen ruhsatları da eleştiren Murathan, “Oturma ruhsatı mevcut mevzuata göre mevcut yasalara göre yapılıyor. Zaten sorunda yürürlükteki mevcut mevzuattan kaynaklı. Şu anda uzun bir süredir Türkiye’de yapı denetim sistemi mütekaitlerin yapı denetiminin kuruluşuna. Kendi binasını denetlemek istiyorsa o denetletiyor. Son bir yönetmelik değişikliği biraz değişti. Şuanda Türkiye’de etkin bir yapı denetim sistemi yok” dedi.
Son çıkan Deprem Yönetmelikleri ile birtakım değişikliklerin söz konusu olduğunu fakat yerinde denetimlerin yapılmadığını söyleyen Murathan, “Bu ruhsattan ziyade var olan mevzuatın önüne geçiyor. Standartlarda birtakım değişiklikler söz konusu oldu. Var olan mevzuata göre denetimi yapan kuruluşlar yapı denetim şirketleri. Yapı Denetim kurumlarının yasasında sorun var. Yeniden ele alınması gerekiyor. Bornova’da, Bayraklı’da zeminde sondajlar yapılıyor. Fakat onu inceleyen olur veren kuruluşta bir jeoloji mühendisi yok. Mevzuata baktığınızda böyle bir uygulama yok. Böyle bir skandal olamaz. Ama maalesef böyle bir skandal var” diyerek mevzuatlarda yapılacak değişikliklerin insanların can güvenliğini düşünerek olması gerektiğini belirtti.
RAMİS SAĞLAM/ EVRENSEL
