GİZEM TABAN/ İZ GAZETE- Dünyayı etkisi altına alan pandemi ile mücadel Türkiye’de de sürüyor. Süreçte ekonomik olarak çöküş yaşayan en büyük kesim esnaflar olurken, hükümetin açıkladığı ekonomik destek paketleri esnafın yaralarını sarmaya yetmiyor. Son zamanlarda vaka sayılarının yükselişe geçmesiyle yeniden hayata geçen kısıtlama ve yasaklar zaten ayakta kalmakta güçlük çeken esnafı iyice zora soktu.
İzmir Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği Başkanı Zekeriya Mutlu, geçtiğimiz hafta esnaflarla ilgili hükümete 4 maddelik talepte bulunmuştu. Mutlu, dükkanı kapalı olan esnafa nakdi kira desteği verilmesi, kapalı işyerinde su, elektrik, doğalgaz kullanılmadığı ve ortalama fatura yöntemi adil olmadığı için esnafa girdilerinden dolayı herhangi bir fatura ibraz edilmemesi, esnafın kendisine ait SGK/ Bağ-Kur priminden ve 2020 yılı gelir vergisinden muaf tutulması ile pandemi sürecinde esnaf bir gelire sahip olamayacağından, her ay evini geçindirebilecek kadar asgari ücret bedelinin karşılıksız nakdi yardım olarak verilmesi gerektiğini söylemişti.
Ancak gelinen noktada talepleri henüz karşılık bulamayan ve durumu günden güne kötüye giden esnaflar kırmızı alarm veriyor. İzmir’in Esnaf Odası Başkanları, yeni kısıtlama ve yasakların esnafa etkilerini değerlendirirken süreçte yaşadıkları sıkıntıları, esnafın son durumunu ve taleplerini İz Gazete’ye anlattı. İzmir Kahveciler Esnaf Odası Başkanı İsmail Hakkı Kırdı, Türkiye Lokantacılar, Kebapçılar, Pastacılar, Tatlıcılar Federasyonu Genel Başkanı ve İzmir Lokantacılar Esnaf Odası Başkanı Aykut Yenice, İzmir Kuaförler, Manikürcüler ve Güzellik Salonu İşletmecileri Esnaf Odası Başkanı Sezai Apaydın ile İzmir Kantinciler Esnaf Odası Başkanı Rasip Topçu konuya ilişkin açıklamalarda bulundu.
‘YARDIM DEĞİL DESTEK BEKLİYORUZ’
Kahveci esnafının sıkıntılarının git gide arttığını vurgulayan İzmir Kahveciler Esnaf Odası Başkanı İsmail Hakkı Kırdı, hükümetten beklentilerini dile getirdi. Kırdı, “Maalesef sıkıntılarımız günden güne artıyor. İnsanlar geçimini çok zor sağlıyor. Biz bugüne kadar kahveci esnafı olarak vergi verdik, muhtasar ve sigorta ödedik, istihdam yarattık. Şu durumda devletimizin bize sahip çıkmasını bekliyoruz. Biz yardım talep etmiyoruz, destek talep ediyoruz. Devletimizden bir an önce kira, vergi, sigorta ve muhtasarların yıl sonuna kadar devlet tarafından ödenmesini istiyoruz. 2021 yılının sonuna kadar devletin bizden vergi, sigorta ve muhtasar almamasını istiyoruz. Bunun bir an önce hayata geçirilmesini talep ediyoruz. Türkiye’de 1 ay komple sokağa çıkma yasağı uygulansın bu sorun zaten kökten hallolur. Devletin bunu bir an önce yapmasını istiyoruz. Çünkü önemli olan bunu kökten çözmek. Böyle geçici tedbirlerle herhangi bir çözüm olacağını sanmıyorum” diye konuştu.
‘UCUNDA IŞIK GÖRÜNMEYEN TÜNELİN İÇİNDEYİZ’
Türkiye Lokantacılar, Kebapçılar, Pastacılar, Tatlıcılar Federasyonu Genel Başkanı ve İzmir Lokantacılar Esnaf Odası Başkanı Aykut Yenice de esnafın durumu özetlerken devletten taleplerini açıkladı. Yenice, “İzmir Lokantacılar ve Gazinocular Esnaf Odası Başkanı Aykut Yenice, “Şu an süreçten en çok etkilenen yapılardan biri biziz. Dolayısıyla yeni baştan bir revize olmak istiyoruz, baştan aşağı tüm tedbirlerin gözden geçirilmesini istiyoruz. İnsan sağlığının söz konusu olduğu yerde alınan tedbirlere saygı duyuyoruz ancak tedbirler alınıp insanlar korunurken bizim esnafımızın da ruh halinin korunması lazım. Çünkü böyle giderse esnafın ruh halini yarın öbür gün psikolog tedavi edecek. Artık o noktaya geldik. Yüksek kiralar, işçi maliyetleri, yaşanan ekonomik sıkıntılar içinde ödenmeyen kredi ve vergiler, şu andaki paket servisin çözüm olmaması, ertelenmeyen sigorta, Bağkur primleri ve vergiler, bunların hepsi üzerimizde yük olarak her geçen gün ağırlığını artırıyor. Dolayısıyla devletin kapanma paketlerini açıklarken, tedbir paketlerini de açıklaması gerekirdi. Bu konuda beklentimiz büyük. Pansuman yapmak yeterli değil, kesin tedavi söz konusu. Bu salgın madem had safhada tedbirler daha kesin olarak alınmalı. Tam kapanma olacaksa 15 gün 1 ay olsun bizde yolumuzu görelim. Şu an ucunda ışık görünmeyen bir tünelin içerisindeyiz. Bu karabulutlar her geçen gün artıyor. Dolayısıyla tedbirlerin bir an önce net bir şekilde ortaya konması gerekiyor” açıklamalarında bulundu.
‘EVİMİZE EKMEK GÖTÜREMİYORUZ’
İzmir Kuaförler, Manikürcüler ve Güzellik Salonu İşletmecileri Esnaf Odası Başkanı Sezai Apaydın, esnafın evine ekmek götüremediğini belirterek devlete destek çağrısı yaptı. Apaydın şunları söyledi: “Daha önce de salonlarımız kapatıldı, tam toparlayacağız derken pandemi tekrar tavan yaptı. Zaten müşteri gelmiyor. Esnafımız çok ciddi sıkıntı içerisinde… İnsanlar iş yapamıyor, evine ekmek götüremiyor. Kapattığımız zaman sorun bitecekse kapatalım ama bitmeyecek ki. Bir de şu var; daha önce dükkanlarımızı kapattılar ama yine elektrik, su faturası ödedik. Bunları otomatik olarak esnafın sırtından çekmeleri lazım. Örnek verecek olursak; kredi yine herkese vermezler. Zamanında alanlar zaten ödeme yapamıyor. Tekrar uzatılacağı söylendi ama her seferinde tekrar tekrar faiz biniyor. Kiramız devam ediyor, hiç kira desteği görmedik. Peki nasıl olacak, evimize nasıl ekmek götüreceğiz? Bağkurlu olanlar ödeyemiyor, yanında sigortalı çalışanı var ödeyemiyor. En azından bu pandemi bitene kadar esnaf faturalardan, vergilerden muaf tutulmalı. Kira desteği verilmeli.”
‘EŞİMİZ DOSTUMUZ BİLE ARTIK BİZE BORÇ VERMEK İSTEMİYOR’
İzmir Kantinciler ve Büfeciler Esnaf Odası Başkanı Rasim Topçu, devletin sosyal devlet olduğunu göstermesi ve esnafa olan görevini yerine getirmesi gerektiğini belirtti. Topçu, “Pandemiden en olumsuz yönde etkilenen meslek grubundan biri kantinciler. Çünkü yaklaşık 10 aydır hiçbir gün işyerimizi açamadık. Vergi, Bağkur, SSK primleri devam ediyor. Vergi ödemeye devam ediyoruz. Devletin hibe ya da dolaylı yardımlarından hiçbir şekilde faydalanamadık. Bizim aylardır talebimiz; pandeminin kısa sürede bitmeyeceği bariz, en çok olumsuz etkilenen kantinci esnafı olduğu net. Kantinciler hiç çalışamıyor. Biz iyi vatandaştık, vergimizi verdik kiramızı verdik, istihdam yarattık, Bağkur primlerimizi ödedik, katma değer ödedik. Devletin sırtında kambur olmadık, devletten iş aş beklemedik. Bu meslek grubu bugüne kadar devlete olan her görevini yerini getirmiştir. Şimdi de benden kaynaklanamayan nedenlerden dolayı işyerlerim kapalı, ne zaman açılacağı da belli değil. Ama hayat devam ediyor. Yani kantincinin ve istihdam ettiği personelin hayatını bir şekilde devam ettirmesi lazım. Bugüne kadar tüm ödevlerini yerine getiren kantinci şimdi devletin bana karşı görevi var; sosyal devlet ilkesiyle benim hayatımı geçindirebileceğim kadar yardım yapması… Bana bir ödenek tahsis etmesi lazım. Bu esnaf grubuna ayda bir asgari ücret kadar hibe yardımı verilse yahut da geri ödemeli veya faizsiz işyerlerimiz açıldığında ödenmek üzere bizi borçlandırsanız biz yine mağdur olmadan, eşe dosta el açmadan geçinebiliriz. Zorunlu ihtiyaçlarımızı karşılarız. Artık bize ne eşimiz ne dostumuz borç vermek istemiyor, çünkü ne zaman ödeyeceğimizi onlar da bilemiyor. O yüzden bizi devlet koruyup kollamalı” ifadelerini kullandı.
