Tarihçesi 1508 yılına dayanan Çeşme Kalesi, Sultan II. Beyazıt döneminde Aydın Valisi Mir Haydar tarafından, Mimar Ahmet oğlu Mehmet’e yapıldı. Bazı kaynaklarda kalenin 14. yüzyılda Cenevizliler tarafından yapıldığı iddia edilse de, bu konuda kesin bir kanıt bulunmuyor. 17 yüzyılda yaşanan Çeşme Deniz Savaşı sırasında tahrip edilen kale, 18. yüzyılda restore edildi.
Mimari özellikler ve tarihi kitabe
Kesme taştan inşa edilen kale, dört burçlu ve iki sırt burcuna sahip bir yapıdır. H.914 (1508) tarihli kitabesi günümüze ulaşmıştır. Kitabede yer alan “hoş âbâd” ifadesi, ebced hesabıyla inşa tarihini göstermektedir. Evliya Çelebi’nin Seyahatnamesi’nde de detaylı olarak anlatılan kalenin, deniz ve kara savunması oldukça güçlüydü.
Kale içinde, denize bakan evlerin yanı sıra cami, hendekler ve iki büyük tabya bulunmaktadır. Tarih boyunca çeşitli saldırılara uğrayan kale, özellikle Osmanlı döneminde tamir edilerek yeniden muhafızlarla donatılmış ve savunma açısından güçlendirilmiştir.
Müze ve kültürel etkinlikler
Günümüzde Çeşme Kalesi, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından yönetilmekte olup 1965 yılında müze olarak ziyarete açılmıştır. Müzede, Topkapı Sarayı’ndan getirilen ateşli ve kesici silahlar sergilenmektedir. Ayrıca, Erythrai (Ildırı) antik kentinden getirilen buluntularla birlikte kale, Türkiye’nin ikinci sualtı arkeoloji müzesi unvanına sahiptir.
Her yıl düzenlenen Uluslararası Çeşme Müzik Yarışması, Çeşme Kalesi’nde gerçekleştiriliyor.. Tarihi dokusu, deniz manzarası ve kültürel etkinlikleri ile Çeşme Kalesi, hem tarih hem de turizm meraklılarının gözde destinasyonlarından biri olmaya devam ediyor.
Çeşme Kalesi’ni ziyaret etmek için ipuçları:
Liman alanı, büyük gemiler için güvenli demir yeri sağlar.
Batı, karayel ve yıldız rüzgârlarına karşı dikkatli olunmalıdır.
Ziyaret sırasında müze ve arkeoloji sergilerini gezebilirsiniz.
Çeşme Kalesi, hem tarihi hem de kültürel etkinlikleriyle Ege’nin en önemli turistik duraklarından biridir.