İzmir Büyükşehir Belediyesi, İZKA ve Türk Kadınlar Birliği iş birliğiyle hayata geçirilen “Basmane’de Yeniden Basma Atölyesi” projesi, 94. İzmir Enternasyonal Fuarı’nda tanıtıldı.
Basmane'nin tarihi kimliği öne çıkıyor
İzmir Büyükşehir Belediyesi, Türk Kadınlar Birliği İzmir Şubesi ve İzmir Kalkınma Ajansı iş birliğiyle yürütülen proje, Basmane’nin tarihi kimliğini yeniden öne çıkarıyor. Kentin adıyla özdeşleşen basma üretim geleneği, bilimsel araştırmalar ve yenilikçi üretim modelleriyle geleceğe taşınıyor.
Üretim kültürü yaşatılıyor
Proje kapsamında Pazaryeri Mahallesi’nde bulunan Fatma–Mustafa Hasdemir Binası, basma deneyim atölyesine dönüştürülüyor. Bina, aynı zamanda kültür, eğitim ve paylaşım merkezi işlevi görecek. Burada ustalar, zanaatkârlar, sanatçılar, bilim insanları ve gençler bir araya gelerek üretim kültürünü yaşatacak. Atölye çalışmaları sayesinde kadınların ekonomik bağımsızlık kazanmaları hedefleniyor. Ayrıca Basmane’nin turizm potansiyeli artırılırken İzmir’in özgün desen ve tasarımları çağdaş yöntemlerle yeniden yorumlanıyor. Ekolojik üretim modelleri de teşvik ediliyor.
"İzmir’de tanınmasını sağlamak istiyoruz"
Kültürel Mirasın Yönetimi ve Tanıtımı Şube Müdürü Ayşegül Güngören, basma zanaatının tarihsel önemine dikkat çekerek, "Basmane’ye adını veren basma zanaatının İzmir’de tanınmasını sağlamak istiyoruz. Aynı zamanda bir deneyim atölyesiyle üretime yönelik adımlar atmak istiyoruz. İzmir Kalkınma Ajansı ve derneklerin desteğiyle yola çıktık. Atölyemizi kurmaya başladık. Basmanelileri bu anlamda bilgilendirmek, ilgi duyan kadınlarımıza eğitim verebilmek için başladığımız yeni bir yolculuk. İEF’de projenin müjdesini vermek istedik. Çok da ilgi görüyoruz ve memnunuz" diye konuştu.
"Bu önemli bir kültür"
Ayşegül Güngören, İzmir’de tarihi kent merkezinin çok önemli bir parçasını kaplayan Basmane’ye de adını veren basma üretim merkezine değinirken, “Osmanlı kaynaklarında kadınların başörtüsü olan çember tarzı örtülerin, yazmaların basıldığına dair bilgiler var. Ama bazı Avrupa kaynaklarında da Smyrna Kumaşı olarak ünlenmiş ve İzmir’de basıldığını düşündüğümüz top kumaşlar da var. Bu önemli bir kültür. Osmanlı’da locası da olan bir üretim biçimi. Daha sonra ihraç ürünü olmuş. Bu peşinde koşulması gereken bir konu. Bu tür bilgilerin derlenip toparlanıp İzmir mirasının öne çıkarılması için çalışıyoruz. Projeye bir umutla ve heyecanla başlıyoruz” diye aktardı.
Basma üretim tesisinin geçmişi
18. yüzyılda Basmane Garı’nın bulunduğu alanda kurulan basma üretim tesisleri, İzmir’in ticaret hayatında önemli bir yer tutmuştu. 1850’li yıllarda kapanan fabrika sonrası bölge, Cumhuriyet döneminde Sümerbank ve Nazilli Fabrikası ile farklı bir üretim hattına evrildi. Yeni proje, bu tarihsel mirası günümüze taşıyarak Basmane’yi yeniden “basma” ile anılan bir merkez haline getirmeyi amaçlıyor.