DUYGU KAYA/ İZ GAZETE- Türkiye’nin tek belediye hastanesi olarak anılan İzmir Büyükşehir Belediyesi Eşrefpaşa Hastanesi, 14 Mart 2021’de 12 yataklı ilk palyatif servisinin açılışını yaptı. Daha sonrasında gelen yüksek talep üzerine ikinci servisi açan ve yatak sayısını 20’ye çıkaran İBB Eşrefpaşa Hastanesi, hasta ve hasta yakınlarından tam not aldı. Peki, palyatif bakım nedir? Palyatif servisinde verilen hizmetler nelerdir? Hangi hastalar bu servisten yararlanabilir? İz Gazete olarak İBB Eşrefpaşa Hastanesi’ne gittik ve sizin için uzman doktorlarımızın yanıtlarını derledik.
PALYATİF BAKIM NEDİR?
Uzman doktor Hüseyin Kaan Karadibak, palyatif bakımı, “Yaygın olarak tedavi edici yaklaşımların yetersiz kaldığı ölümcül hastalarda, hasta ve yakınlarına verilen destekleyici bakım” diyerek tanımlıyor.
“Palyatif bakım aynı zamanda yaşam sonu bakımda, yaşam kalitesini arttırmaya yönelik yapılan girişimler olarak açıklanabilir” diye konuşan Karadibak, “Bu bakım, yaşamı tehdit eden hastalıklardan kaynaklanan problemlerle karşılaşan hastaların ve hasta yakınlarının yaşam kalitesini, başta ağrı olmak üzere tüm fiziksel, psikososyal ve ruhsal problemlerin erken saptanarak ve etkili değerlendirmeler yapılarak önlenmesi veya giderilmesi yoluyla artıran bir yaklaşımdır. Bir başka deyişle; Palyatif bakım ağrı ve sıkıntıların azaltılması üzerinde duran bakım anlamındadır. Hastaların, hastalığın ilerlemesi ile kısıtlanabilen fiziksel, emosyonel, manevi, mesleki ve sosyal potansiyellerin en üst düzeye çıkmasını sağlama çabaları, yani rehabilitasyon olarak özetlenebilir. Kısaca; Palyatif bakım, hastanın acı çekmesinin giderilmesi ve yaşam kalitesinin arttırılmasına odaklı bir bakım şeklidir” açıklamasında bulundu.
‘O HALDE GÖRMEMELİ’
İzmir Büyükşehir Belediyesi Eşrefpaşa Hastanesi Başhekimi Op. Dr. Kadir Devrim Demirel, “Bu hastaların durumunun iyi olmadığını biliyoruz. Birçoğu sorunlu hasta, birçoğu burada ölebilir, evine geri dönemeyebilir. Yakınları da bunu biliyor, biz de biliyoruz ama kimse annesini, babasını, eşini dostunu o halde görmemeli. O durumdayken onlara biz yardım etmeliyiz. Onları iyileştiremiyorsak bile biraz olsun rahat ve huzur verebiliriz. İzmir Büyükşehir Belediyesi bize bu konuda her zaman destek verdi ve sahip çıktı” diye konuştu.
‘MÜRACAATIMIZ 2 AYDIR ASKIDA BEKLİYOR’
“Bir hastane, yatak sayısının yüzde 20’sini palyatife ayırabilir” diye konuşan Demirel, “Bizim hastanemiz 150 yataklı, 30 yatağımızı ayırabiliriz ama hastanemiz depremden hasar gördüğü için potansiyel ve yatak kaybına uğradık. Keşke 10 yatak daha koyabilsek, ciddi ihtiyaç var. Hala kafamızdan ders çalışıyoruz. Bir 10 yataklık daha yer bulup ihtiyaçları karşılamaya çalışacağız. Bir diğer talep ise hastaları evde kontrol etmemiz. Bizim eve gidebilmemiz için Sağlık Bakanlığı’nın bizi yetkilendirmesi gerekiyor. Bu uygulamanın adı da ‘Evde Sağlık’. Eğer Bakanlık bize yetki verirse, burada yer bulamadığımız hastaların rahatını evde de temin edebiliriz. Ama Bakanlık bize yetki vermedi, müracaatımızı 2 aydır askıda bekletiyor” açıklamasında bulundu.
‘NE ÖLÜMÜ HIZLANDIRMAKTIR, NE DE YAŞAMI UZATMAK’
Uzman doktor Hakan Özsel ise bu servisin amacını şu ifadelerle anlattı:
“Son döneminde bulunan hastanın rahatlığının sağlanması ve yaşam kalitesinin korunması, yaşam sonu bakımın temel hedefini oluşturur. Servisin amacı ne ölümü hızlandırmak, ne de yaşamı uzatmaktır. Amaç, yaşamı ve kabullenilen ölümü normal sürecinde götürmek ve yaşam kalitesini arttırmaktır.
Son yıllarda; kanserlerin artması, yapılan tedavilerle yaşam süresinin uzaması ve kronik hastalıkların çoğalmasıyla palyatif bakım merkezlerine ihtiyaç̧ duyulmakta ve gittikçe önemi artmaktadır.”
‘PALYATİF BAKIM BİR EKİP İŞİDİR’
Doktor Ayşen Lenger, palyatif bakımın bir ekip işi olduğunu vurgulayarak, “Bu serviste genel olarak; algolog, onkolog, nörolog, cerrah, palyatif bakım hemşiresi, din adamı, sosyal gönüllülerin yanı sıra psikolog, sivil gönüllüler de bulunmaktadır” dedi.
İzmir Büyükşehir Belediyesi Eşrefpaşa Hastanesi’nde iki adet palyatif bakım servisinin olduğunu ifade eden Lenger, bu servislerde, 2 tane uzman doktor, 1 pratisyen hekim, 1 fizyoterapist, 1 psikolog, 1 diyetisyen, 20 hemşire ve 12 personelin hizmet verdiğini söyledi.
HANGİ HASTALAR BU SERVİSTEN YARARLANABİLİR?
Uzman doktor Hakan Özsel, palyatif bakım gerektiren hastalıkları şöyle sıraladı:
1. Yatırarak bakım verilmesinin, kişiye ve ailesine yararlı olacağına karar verilen hastalar
2. Tıbbi tedaviye rağmen ağrısı geçmeyen hastalar,
3. İlerleyici hastalıklar,
4. Alzheimer, demans gibi kronik nörolojik hastalar,
5. Beslenme problemi yaşayan hastalar,
6. Bası yarası (yatak yarası) olan hastalar,
7. Kalp, akciğer, böbrek vb. ileri dönem organ yetmezlikleri,
8. Çeşitli nedenlerle yatalak ve hareket kısıtlılığı olan, evde bakımda zorluk yaşanan hastalar.
SERVİSTE VERİLEN HİZMETLER NELERDİR?
Doktor Ayşen Lenger, palyatif servisinde verilen hizmetlere yönelik, “Bu serviste tedaviye dirençli ağrıları olan hastaların ağrılarının dindirilmesi için çalışıyoruz. Hastanın kişisel hijyen gereksinimlerinin (banyo, ağız bakımı, tuvalet, yara bakımı) karşılanmasına, hareketsiz hastalarda yatak yarasının gelişiminin engellenmesi için aralıklı pozisyon verilmesine, hastalara gerekli psikolojik desteğin verilmesine yardımcı oluyoruz. Ayrıca hareket kısıtlılığı olan hastalara fizyoterapi veriyor, solunum tedavisi için gerekli düzenlemelerin yapılmasını sağlıyor, yandaş hastalıkların tedavisi ve düzenlenmesine, bozuk uyku ve beslenme problemlerinin düzenlenmesine ve barsak alışkanlıklarının düzenlenmesine yardımcı oluyoruz” açıklamasında bulundu.
PALYATİF BAKIMDA YATIŞ İÇİN İSTENENLER NELERDİR?
Uzman doktor Hüseyin Kaan Karadibak, “Palyatif bakımlarda hasta refakatçileri ekibin önemli parçalarından biridir. Çünkü; palyatif bakım servislerinde bir diğer amaç da; genel durumları düzeltilen hastaların bakımlarının kendi evlerinde yapılabilmesi için; hasta refakatçilerinin bu bakımları doğru bir şekilde yapabilmeleri için bilgi ve eğitimin yatış süresince verilmesidir. Bu yüzden palyatif bakım servislerinde yatacak hastaların ailelerinden mümkün olduğunca sabit refakatçi olması istenir. Ayrıca yatış için hastanın kendi kullandığı ilaçları, hasta ve refakatçinin kişisel giysi, kişisel bakım ürünleri, varsa hastanın ilaç -malzeme raporları- epikrizleri- her türlü sağlık durumlarını gösteren evraklar da gereklidir” diye konuştu.