Daha önce de ''seçme yaşı 30'du, 18'e biz indirdik'' şeklinde açıklamalar yapan AKP'li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, dün Sakarya'da partisinin Gençlik Buluşması programında, "Biz göreve geldiğimizde oy kullanmanın yaşı kaçtı? 30. 30'un altındakiler oy kullanamıyordu. Peki bunu 25'e kim indirdi, 18'e kim indirdi? 25 yaşa indiren biziz. 18 yaşa indiren de biziz" söylemiyle gündeme oturdu.
Resmi verilerle birlikte Türkiye'de hangi yılda seçme yaşının kaç olduğuna bakarak, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın neyi kast ettiğini anlamaya çalışalım.
Seçme yaşı, bir vatandaşın kanunen seçimlerde oy kullanabilmesi için doldurmuş olması gereken asgarî yaştır. Dünya ülkelerinin birçoğunda seçme hakkı için asgari bir yaş belirlenmiştir.
Çoğu ülkede, belirlenen yaşın altındaki yurttaşlar, oy verme ehliyetine sahip değildirler. Seçme yaşı anayasal hükümlerle düzenlenecek kadar önemli kabul edilir.
DÜNYADAKİ REFORM HAREKETLERİ, SINIRI 21'DEN 18'E DÜŞÜRDÜ
Günümüzde "seçme yaşı" genellikle 18'dir. Demokrasilerde oy verme hakkı ilk verildiğinde seçme yaşı genelde 21, bazı durumlarda daha da yüksekti.
1970'lerdeki genel reform hareketiyle çok sayıda ülkede bu yaş 18'e düşürüldü.
TÜRKİYE'DE SEÇME YAŞI HİÇ 30 OLDU MU?
1876'da Kanûn-ı Esâsî ile Meclis-î Âyan ve Meclis-î Mebûsân olmak üzere iki meclisli bir parlamento oluşmuş ve 25 yaşını bitiren Osmanlı vatandaşları ilk kez seçme hakkına kavuştu. Aynı dönem seçilme yaşı ise 30’du.
Bu hak, 1923 yılına geçerli kaldı.
TÜRKİYE'DE HANGİ YILLARDA SEÇME YAŞI KAÇTI?
1924 Anayasası, 18 yaşını doldurmuş ve erkek her Türkiye Cumhuriyeti vatandaşına seçme hakkı tanıyarak "seçme yaşı"nı 18’e indirdi.
1934 yılında yapılan bir değişiklik ile 22 yaşını doldurmuş her Türk vatandaşına (Atatürk tarafından Türk kadınına seçme hakkı 1934 yılında verilmiştir) seçme hakkı verildi. 1961 Anayasası ile 21 yaşını dolduranlara seçme hakkı tanındı.
SEÇME YAŞI 18 OLDUĞUNDA 'AKP' YOKTU
1960 Darbesi’nin ardından Kurucu Meclis tarafından yapılan yasalara göre, seçmen yaşı ise 21 olarak belirlenmişti.
1987’de Anayasada yapılan değişiklikle seçmen yaşı 20’ye indirildi. 1995 seçimleri için yapılan Anayasa değişikliği ile seçmen yaşı 18’e indirildi.
Seçilme yaşının 30 olması 13 Ekim 2006 tarihine kadar devam etti. Bu tarihte yapılan değişiklik ile seçilme yaşı 25’e indirildi. 1 Şubat 2017 tarihinde Resmi Gazete'de yayınlanan değişiklik ile seçilme yaşı 18'e düşürüldü. Yerel yönetimlerde ise seçilme yaşı 2018 yılında 18 olarak belirlendi.
CUMHURBAŞKANI BAŞKA BİR ÜLKEDEN Mİ BAHSEDİYOR?
Türkiye'de tarihe bakıldığında seçme yaşı hiçbir dönem 30 olmamıştır. Seçme yaşının 20'den 18'e indirildiği yıl ise 1995'tir.
Türkiye'de devletin en üst makamında bulunan AKP'li Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın defalarca yinelediği iddianın Türkiye tarihinde yeri olmaması üzerine, 'Hangi ülkede seçme yaşı 30'dur' sorusunu araştırdık.
Dünyada seçme yaşının 30 olduğu hiçbir ülke bulunmuyor. Şu anda en yüksek seçmen yaşı sınırı ise '25' ile Birleşik Arap Emirlikleri'ne ait. (CUMHURİYET)
