İZ GAZETE- HDP İzmir Milletvekilleri Serpil Kemalbay ve Murat Çepni birlikte verdikleri soru önergesiyle, işten atılmaların yasak olduğu pandemi sürecinde, bir çok işletmenin sendikaya üye olan, işçi sağlığı iş güvenliği başta olmak üzere insana yakışır çalışma koşullarını talep eden, hak arayan emekçileri işten çıkartmak için yüz kızartıcı nedenler olarak bilinen Kod-29’a dayandırılarak işten atılmasını meclis gündemine taşıdılar.
Kod-29’a dayandırılarak işten atılan çalışan sayısında ki artışa dikkat çeken HDP’li Kemalbay ve Çepni, çalışanların lekelendiğini, Kod-29’u sendikasızlaşma için kullanıldığını belirterek, “İşten atılan işçilerde kıdem, ihbar ve işsizlik maaşı alamadıkları için ağır hak ihlalleri görülmektedir. Anayasa sendikayı hak olarak tanır. Buna rağmen sendikalaşmayı açık şekilde ihlal eden işletme yetkilileri hiç bir yaptırım ile karşılaşmazken emekçiler anayasal hakları için direnirken karşılarında kolluk gücünü bulmakta, gözaltı ve baskılarla karşılaşmaktadırlar” eleştirisinde bulundu.
İŞVERENE CEZA KESİLMİYOR
İşverenlerin pandemiyi fırsata çevirdiklerini, işçilerin haklarından yoksun bırakıldığını, işverenin yasa dışı tutumlarının cezalandırılmadığını, denetimlerin ve yaptırımların yerine getirilmeyişine vurgu yapan Kemalbay ve Çepni, önergelerinde, “Covid-19 pandemisi döneminde yaklaşık 2 buçuk milyon işçiye tek taraflı 'ücretsiz izin' uygulaması adı altında işsizlik dayatılması da hak kayıplarına yol açmakta, aynı zamanda işçilerin sendikal örgütlenmelerine karşı bir koz olarak da kullanılmaktadır” bilgisine yer verdi.
İŞTEN ÇIKARTMALAR HUKUKSUZ
Konuyla ilgili en çarpıcı örneğin Çorum’da faaliyet gösteren Ekmekçioğulları Metal A.Ş.’de yaşandığını belirten HDP’li milletvekilleri, ağır şekilde kurşun soluyarak çalışan işçilerin meslek hastalıklarını örtbas etmek için işten atıldığına dikkat çekerek, “Sendika yetkisi alan işçiler 8 Aralık 2020 tarihinden itibaren İş Kanunu’nun 25/2 maddesi (Kod 29) gerekçe gösterilerek keyfi ve hukuksuz şekilde işten çıkarılmışlardır. Sendikasızlaştırma amacıyla işten atılan işçiler, işlerine geri dönmek ve anayasal hakları olan sendikal haklarından yararlanmak için fabrika önünde başlamış oldukları eylemlerine devam etmektedirler” diyerek tepkilerini dile getirdi.
“Pandemi döneminde iş yerlerinde iş akdinin Kod 29 uygulaması ile işverenler tarafından kötü niyetli ve keyfi olarak ortadan kaldırılmasına yönelik yaygın uygulamalar Bakanlığınız bilgisi dahilinde midir?” sorusunu Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk’a yönelten Kemalbay ve Çepni, şu sorularına da yanıt istedi:
- 4857 sayılı İş Kanunu’nun 25/II bendi kapsamında belirtilen fiiller gerekçe gösterilerek Ekmekçioğulları Metal A.Ş.’de işten çıkartılmış 90 işçi Bakanlığınız bilgisi dahilinde midir? Bilginiz dahilinde ise nasıl bir işlem yapılmıştır?
- Birleşik Metal İş Sendikası’nın Ekmekçioğulları Metal A.Ş. için yetki belgesi alınmasından sonra işten çıkartmaların başladığı Bakanlığınız bilgisi dahilinde midir? İşçilerin sendikal haklarından yararlanmalarından dolayı işten çıkartılmaları iddiaları incelenmekte midir?
-İşten çıkarma yasağını delmek, tazminat ve işsizlik ödeneğini ödememek, sendikasızlaştırmak gibi kötü niyetli amaçlarla Kod 29’u hukuksuz ve keyfi olarak kullanan işverenlere yönelik Bakanlığınızca herhangi bir yaptırım uygulanmakta mıdır?
- Kod 29 ile işten çıkarılan işçilerin uğradıkları hak gaspı ve mağduriyetlerin hukuk labirentlerinde daha ağır hak ihlallerine dönüşmemesi için bir çalışmanız olacak mıdır? Damgalanarak işten atılan kadın işçiler; aileleri tarafından sorguya maruz kaldıklarını, bunun kimi zaman şiddete dönüşmesi ve iş ararken karşılarına çıkan bu bildirim nedeniyle iş bulamadıklarını dile getirmektedirler. Bakanlığınızın bu konudaki ayrımcı ve cinsiyetçi baskılara karşı almış olduğu herhangi bir önlem bulunmakta mıdır?
-İşten çıkarma yasağından itibaren kod 29 kapsamında kaç işçi işten çıkarılmıştır?
-Son 5 yıl içinde Kod 29 ile işten çıkartılan işçilerin açmış olduğu dava sayısı yıllara göre kaçtır? Bakanlığınız bu davalardan kaçında müdahil konumdadır?
-Sendika hakkının korunması pozitif yükümlülüğü devlete, üçüncü kişilerin ve özellikle işverenin, çalışanların sendikaya üye olma ve sendikal faaliyette bulunma haklarını kullanmayı engelleyici davranışlarından kaçınmasına yönelik ve sırf bu haklarından yararlandıkları gerekçesi ile işten çıkarılmaları, mobbing görmeleri, ayrımcılığa, tehdit ve baskıya maruz kalmalarını önlemeye yönelik Bakanlığınızca bir çalışma yürütülecek midir?
- Sayısız sendikalaşmanın engellendiğinin kanıtlandığı dava sonucu olmasına rağmen sendikalaşmayı engellemeyi yasaklayan yasa ve yaptırımlar patronlara neden uygulanmamaktadır?
-Bakanlığınız, emekçilerin sendika hakkını, toplu iş sözleşme hakkını, grev hakkını güvence altına almak, sendikal hak ve özgürlükleri genişletmek üzere yasalarda ve uygulamada düzenlemeler yapmayı planlamakta mıdır?
-Türkiye’de sendikalaşma oranının %10’ların altında seyretmesi çalışanların kölelik koşullarına da işaret etmektedir. Sosyal politikanın önemli unsurlarından olan sendikaların bu kadar düşük seviyede seyretmesine karşı Bakanlığınızca önlem alınması düşünülmekte midir?
- Sendikalaşmanın önündeki baskı ve engelleri kaldırmak konusunda Bakanlığınızca ne tür önlemler alınmıştır?
