Romanların yaşadığı sorunların temelinde ayrımcılık ve sosyal dışlanma olduğunu vurgulayan Purçu hazırladığı raporda “Yetenekli Roman çocukları teşvik edimeli, Roman kadınlarının okuma yazma öğrenmesi için kampanya başlatılmalı” önerileri yer aldı
TBMM’ye giden ilk Roman milletvekili olan CHP İzmir Milletvekili Özcan Purçu, Dünya Roman Günü nedeniyle hazırladığı Roman raporunda Romanlara yönelik yapılması gereken önerileri tek tek sıraladı. Raporda “Çocuk yaşta evlenmeyi caydırıcı bilgilendirme toplantıları yapılmalı, çocukların eğitime yönlendirilmesi için özel destek programları oluşturulmalı. Yetenekli Roman çocukları teşvik edici politikalar geliştirilmeli ve sanat merkezleri açılmalı. Roman kadınlarının okuma yazma öğrenmesi için mahallelerde kampanyalar başlatılmalıdır” gibi önerilere yer verildi. Purçu raporda özetle şunları kaydetti:
66 İLDE YAŞIYORLAR: Türkiye’de Avrupa Konseyi’nin tahminlerine göre 2 milyon 750 bin, STK’lara göre 5 milyona yakın Roman yaşamaktadır. 81 ilde yapılan araştırma sonrası 66 ilde Romanların yoğun olarak yaşadığı tespit edilmiştir. Türkiye’deki Romanlar; eğitim, istihdam, sağlık ve barınma gibi temel ekonomik-sosyal haklara erişimde zorluk çekmektedirler. Romanları hem risk altındaki gruplar bütünlüğünde hem de dezavantajlı gruplar özelinde değerlendirmek gerekmektedir.
ROMAN SINIFLARI OLUŞTURULUYOR: Romanlar arasında okuldan ayrılma ve devamsızlık oranları yüksektir. Yükseköğretime devam edebilen Roman çocuklarının sayısı ise oldukça azdır. Bazı okullarda Roman çocukları aynı sınıflarda toplayan ayrıştırıcı uygulamalarla adeta Roman sınıfları oluşturulduğu gözlenmiştir.
YÜZDE 96’SI İŞSİZ: Romanlar çoğunlukla niteliksiz, düzensiz ve güvensiz işlerde çalışmakta, sosyal dışlanma ve ayrımcılık nedeniyle istihdamda zorluklar yaşamaktadır. Romanlar yüzde 96’lık işsizlik oranıyla en tepedeki gruptur.
ÇADIRDA, BARAKADA YAŞIYORLAR: Romanların yaşadığı sorunların temelinde ayrımcılık ve sosyal dışlanma sorunu bulunmaktadır. Toplumsal önyargılar devam etmektedir. Romanların yüzde 90’ı gecekondularda ve bir iki odalı evlerden oluşan mahallelerde yaşamaktadır.
MADDE KULLANIMI ARTIYOR: Evlilik yaşının tüm Roman mahallelerinde düşük olması ve özellikle kız çocuklarının hamile kalması, çeşitli sağlık sorunlarını beraberinde getirmektedir. Roman vatandaşlarımız, bazı durumlarda nüfus cüzdanları olmadığı için, sağlık hizmetlerine erişim konusunda zorlukla karşılaşmakta, ücretsiz hizmetlerden dahi yararlanamamaktadır.
EVLİLİK ORTALAMASI 13-18: Roman ailelerin yoksulluğu ve işgücüne duydukları gereksinim çocukların özellikle kız çocuklarının ilköğretimden sonra eğitim almasını zorlaştırmaktadır. Roman kadınların neredeyse yüzde 80’inden fazlası okuma yazma bilmemektedir. Kız çocuklarının küçük yaşta evlendirilmesi Roman kadınları açısından en can alıcı sorun olarak durmaktadır. Romanlarda topluluk içinde yapılan evlilik ortalaması 13-18 yaştır.
ÖZEL DESTEK PROGRAMLARI: Romanlarla ilgili yapılacak çalışmalarda eğitim, öğretim, barınma ve istihdam birlikte ele alınmalıdır. Çünkü Romanlar bu dört başlığın hepsinden yoksundurlar. Devletin yardım temelli sosyal yardım anlayışı revize edilmeli ve sosyal devletin gereklerini yerine getirildiği mekanizma hayata geçirilmelidir. Romanlar sadece sosyal yardım ve erzak, kömür bekleyen insanlar olarak görülmemelidir. Kentsel dönüşüm yerinde iyileştirme odaklı planlanmalıdır. Çocuk yaşta evlenmeyi caydırıcı bilgilendirme toplantıları yapılmalı, çocukların eğitime yönlendirilmesi için özel destek programları oluşturulmalıdır.
TEŞVİK POLİTİKALARI
Yetenekli Roman çocukları teşvik edici politikalar geliştirilmeli ve sanat merkezleri açılmalıdır. Romanların yoğun olarak gittikleri okullarda, kamu kurum kuruluşlarında çalışan devlet memurlarına ve emniyet görevlilerine ayrımcılığa karşı bilgilendirme yapılmalı, farkındalık çalışmaları artırılmalıdır. Roman kadınların hamilelik öncesi ve sonrası eğitimleri ve ücretsiz beslenme programları geliştirilerek sağlıklı çocuk sahibi olunması sağlanmalıdır. Roman kadınlarının okuma yazma öğrenmesi için mahallelerde kampanyalar başlatılmalıdır. (Milliyet)
