Küresel iklim kriziyle birlikte, ormanlık alanların imara açılarak parçalanmasıyla ekosistemin bozduğu ve orman yangın riskinin arttığını belirten HDP İzmir Milletvekili Ekolojist Murat Çepni, Orman Genel Müdürlüğü’nün, son beş yılda toplamda 62 bin 315 hektarlık alanda, 16 bin 3  orman yangını çıktığı verileri paylaşarak, "Türkiye’de 22,7 milyon hektar ormanlık alan bulunmaktadır ve orman varlığının yüzde 55’i riskli ve yangınlar açısından çok hassas bölgede yer almaktadır. 2020 yılında 3.399 yangının çıkmış ve 20.971 hektar orman alanı yanmıştır. Toprak ve su varlıklarının,  biyoçeşitliliğin, ekosistemin korunması,  iklim değişikliğinin etkilerinin azaltılması açısından ormanların önemi, 1992 yılında gerçekleştirilen Birleşmiş Milletler Çevre ve Kalkınma Konferansında yayınlanan Rio Deklarasyonu ile kabul edilmiştir. Ormanları her türlü tehdit ve tehlikelere karşı güvence altına almayı öngören Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (UNFCCC), Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi (CBD) ve Birleşmiş Milletler Çölleşmeyle Mücadele Sözleşmesi (UNCCD)  yasal olarak bağlayıcı anlaşmalardır" dedi.

ORMANLAR KORUNMUYOR

Mevcut yasa ve anlaşmalara karşın ormanların korunmadığını, ve her yıl binlerce hektar orman alanı yok olduğunu belirten Çepni, 

Ege ve Akdeniz Bölgesinde yangın riskine ve meteoroloji verilerine rağmen önceden önlem alınamadığı için, 127 orman yangınının 8 tanesinin günlerdir kontrol altına alınamayışını eleştirdi. İktidarın yangın krizini yönetemediği için halkın mağduriyetler yaşandığını belirten Çepni, yeterli sayıda yangın söndürme uçağı, helikopter, ekipman ve personelin olmaması nedeniyle, yangınlara zamanında ve etkili şekilde müdahalede edilemediği tespitini paylaştı. Çepni, yangınların, afete dönüştüğünü telafisi imkansız tahribatlar ve can kayıpları yaşandığını söyledi. Kemerköy Termik Santrali, THK uçaklarının uçmayışının nedenlerini, ihale ve envanteri ile ilgili çelişkili açıklamalara dikkat çekti. 

ACİL YASAL DÜZENLEMELER YAPILMALI

Rusya’dan kiralanan 3 uçağın dağlık arazilerde etkili olmadığı, yangınlara müdahale için 16 Haziran 2021 tarihinde 2083 daimi ve geçici işçi alımı  ilana çıkartıldığını, Toplu Konut İdaresi Başkanlığı daha yangınlar sönmeden, yerleşim alanları için konut projelerini ve fotoğraflarını yayınlamıştır. Yangından dolayı mağdur olan, evini, tarım alanını ve hayvanlarını kaybeden halk yüz binlerce lira borçlandırılacaktır. Turizmi Teşvik yasasıyla yanan ormanlık alanlara tesis yapılacağı endişesi oluşmuştur. Halkın söndürme çalışmalarına katılması da engellenmektedir. Yanan alanlara büyük oranda maden ruhsatları verilmiştir. Hükümetin, orman yangınlarının önlenmesi, korunması ve geliştirilmesi için acil yasal düzenlemeler yapmalıdır" uyarısında bulundu.

NEDEN ÖNCEDEN ÖNLEM ALINMADI?

Konuyu meclis gündemine taşıyan HDP'li Çepni,Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli'ye, "Türkiye’de her yıl orman yangınları yaşanmaktadır. Yangınların çıktığı dönemin bilinmesine ve meteorolojik verilere karşın neden önceden gerekli tedbirler alınmamıştır? Yangınlara karşı gerekli önlemleri almayan yetkililere soruşturma açılacak mıdır?" sorusunu yöneltti. Çepni, şu sorularına da yanıt istedi:

Bakanlığınız bölgede kaç hektar ormanlık alanın yandığını tespit etmiş midir? Yanan alan tekrar nasıl ormanlık alana dönüştürülecektir?  

Ormanlık alanlarda çıkan yangınların nedenleri araştırılmakta mıdır?  Nedenleri konusunda kamuoyu bilgilendirilecek midir? 

Yangınların,  yeterli personel ve ekipmanla gerektiği gibi anında müdahale edilmediği için  büyüdüğü,  bu nedenle binlerce  ağacın, canlının, köylerin yok olduğu ve can kayıplarının yaşandığı iddiası konusunda Bakanlığınızın açıklaması olacak mıdır? 

Orman yangınlarına en etkili  müdahale yangın söndürme uçakları ile yapılmaktadır. THK’nin yangın söndürmede tecrübeli pilotlarının ve bilim insanlarının defalarca dile getirdiği gibi, Rusya’dan kiralanan uçaklar teknik   özellikleri ve yapısı gereği düz arazilerde etkili olmakta, Türkiye’nin dağlık, engebeli arazisinde yangınlara 30 metreden müdahale edememektedir. Bakanlığınız, neden Türkiye’nin coğrafi koşullarına uygun yangın söndürme uçağı kiralamamaktadır? Rusya’dan kiralanan uçakların teknik özellikleri neden göz ardı edilmiştir? Yıllardır, yangın söndürme uçağı satın almak yerine neden kiralama yoluna gidilmiştir? Son beş yılda kaç yangın uçağı kiralanmıştır? Uçakların kira bedeli olarak kaç dolar ödenmiştir? 

Yangından etkilenen yöre halkının mağduriyetlerini gidermek için ne gibi çalışmalarınız vardır? 

Yanan ormanlık alanların imara açılması Anayasa'ya aykırı olmasına karşın 2007 yılında Bodrum Yalıkavak'ta yaşanan yangınından sonra bölgede otel yapımına izin verilmesi kamuoyunda bu konuda endişeleri arttırmıştır. Yanan alanların kesinlikle orman vasfı dışına çıkartılmaması, imara açılmaması için gerekli çalışmaları yapacak mısınız?  

Bilim insanları, orman köylülerindeki azalmanın ve köylülere yangın eğitimi verilmemesinin yangınları durdurulmamasında etkisi olduğunu söylemektedir. Orman köylerinin desteklenmesi konusunda çalışmanız olacak mıdır?  

Bakanlığınız verilerine göre 2014 yılından bu yana 32 hektarlık orman alanında 15 turizm tesisi için izin çıkmıştır. Ormanlık alanda  turizm tesisinin yapımına izin verilmesinin gerekçesi nedir?

Çevre Mühendisleri Odasının açıklamasına göre, Muğla orman alanlarının yüzde 65'ine maden ruhsatı verilmiştir. Yangından sonra bu oran arttırılacak mıdır? Ormanlık alanlara maden ruhsatı verilmemesi  ve verilen ruhsatların iptali için girişiminiz olacak mıdır? Bu konuda ilgili Bakanlık ile işbirliği yapacak mısınız? 

Bilim insanları, ormanlık alanda elektrik iletim hatlarının yangın çıkartma riski taşıdığını açıklamışlardır. İlgili Bakanlıklar ile işbirliği yaparak ormanlık alanlarda enerji tesisi kurulmasını önlemek için çalışmalar yapacak mısınız? 

İklim krizi ve çeşitli etmenler nedeniyle ileride çıkma olasılığı olan orman yangınlarını önlemek ve  etkili müdahale bulunmak için çalışmanız olacaktır?  Bu konuda ilgili kurum ve kuruluşlarla işbirliği yapıp eylem planı hazırlamayı düşünüyor musunuz? 

Editör: Haber Merkezi