İZMİR Ekonomi Üniversitesi’nde gerçekleştirilen ‘Medyanın Ekonomisi ve Finansal Sürdürülebilirliği’ sempozyumunda, dinamik ve sürdürülebilir bir medya sistemi için yapılması gerekenler ele alındı. Sempozyumda; 'Yerel medyada sürdürülebilir gazetecilik', ‘Reha Başoğul ile soru-cevap’, ‘Bütçeli bir iş: Sahada habercilik, serbest çalışmak’, Araştırmacı gazeteciliğin finansmanı, ‘Avrupa’dan bir örnek Macaristan’ ve ‘Belgesel film gösterimi ve yönetmenle soru-cevap’ olmak üzere 6 farklı panel düzenlendi.
GAZETECİLİK DESTEKLENMELİ
İEÜ öğrencilerinin de katıldığı sempozyumda konuşan Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Çiğdem Kentmen Çin, gazeteciliğin zaman ve emek istemesinin yanı sıra finansal maliyet de gerektirdiğine dikkat çekerek, “Bireyler ve toplum; siyasal gelişmeleri, politikaları, yerel ve global sorunları medya aracılığıyla izler. Medya ise bu işlevlerini ancak serbest rekabet koşullarında, bağımsız ve sürdürülebilir biçimde finansmanı güvence altına alındığında yerine getirebilir. Bütün dünyada gazetelerin, haber kanallarının gelirlerinin düştüğünü, bazılarının kapandığı görüyoruz. Bu süreçte de ilk gözden çıkartılanlar ne yazık ki araştırmacı gazetecilik olmuştur. Araştırmacı gazetecilik, zaman ve emek istemesinin yanında finansal maliyet gerektirmektedir. Gazeteciliğin, özellikle de bağımsız araştırmacı gazeteciliğin sık sık, tekrar tekrar konuşulması, gündemde tutulması gerekiyor” ifadelerini kullandı.
YENİ KUŞAKTAN UMUTLUYUZ
İEÜ İletişim Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Ebru Uzunoğlu da yeni kuşağın gazetecilik ve medyadaki dönüşümü çok iyi tespit ettiğini belirtti. Uzunoğlu, “Yeni kuşak profil, gazeteciliğin ve medya sektörünün dönüşen taleplerini daha iyi tespit ediyor. Dijital mecraların gerektirdiği yeni medya becerilerini; kendi tarzlarından ve gereksinimlerinden yola çıkarak yeni bir habercilik anlayışı oluşturmak için kullanmak istiyorlar. İş birliği içinde olduğumuz platformları artırmak ve nitelikli etkinlikler düzenlemek, ortak çözüm önerileri geliştirmek amaçlarımız arasında” dedi.
ÖZGÜR VE BAĞIMSIZ HABERCİLİK
IPI Türkiye Ulusal Komitesi Başkan Yardımcısı İpek Yezdani, gazeteciliğin kamu yararına yapılan bir iş olduğunu ve bu nedenle basının da özgür ve bağımsız olması gerektiğine dikkat çekti. Yezdani, “Habercilik aynı zamanda ticari bir faaliyet. Gazetecilik de profesyonel bir meslek. Gerek medya sahiplerinin gerekse de gazetecilerin objektif, dengeli, doğru ve bağımsız habercilik yapabilmesi için düzgün bir gelire ve finansal sürdürülebilirliğe ihtiyaçları var” ifadelerini kullandı.
ÖZGÜNLÜK İÇİN ÖZGÜRLÜK
'Yerel Medyada Sürdürülebilir Gazetecilik' başlıklı panel, Avrupa Gazeteciler Federasyonu (EFJ) Başkan Yardımcısı ve Türkiye Gazeteciler Sendikası (TGS) Yöneticisi Mustafa Kuleli’nin moderatörlüğünde, İZ Medya Yayınlar Koordinatörü Murat Atilla ile Evrensel Gazetesi İzmir Temsilcisi Özer Akdemir’in katılımıyla gerçekleşti.
İzmir Gazeteciler Cemiyeti (İGC) Başkanı Dilek Gappi, yerel medyada kaliteli ve özgün içeriğin oluşmasının yolunun basının özgür olmasından geçtiğini vurguladı. Kamunun ve kent dinamiklerinin de üstüne düşen görevler olduğunu hatırlatan Gappi, “Medya kuruluşlarının kimler tarafından nasıl finanse edileceği konusu, editöryel özgürlüklerin kısıtlanmasına engel olmayacak şekilde ele alınmalı. Başta merkezi yönetim olmak üzere yerel yönetimler, sivil toplum örgütleri, yaşadığı kente borcu olan tüm dinamikler, her gün en az bir yerel gazete alarak yerel medyayı güçlendirebilir” diye konuştu.
HABER UCUZ, HABERCİLİK PAHALI
İz Medya Yayınlar Koordinatörü Murat Attila da en önemli konunun medyanın finansmanı olduğunu belirterek başladığı konuşmasında şunları söyledi:
“Günümüzde bilgiye erişim neredeyse ücretsiz hale geldi. Teknoloji sayesinde her gün binlerce içerik cep telefonlarımızdan, tabletlerden, internet üzerinden bize bedelsiz olarak sunuluyor. Yani bir anlamda ‘haber sudan ucuz’. Mecazi anlamda değil. Bir bayiden gazete alın, bir de 1 litre su göreceksiniz su daha pahalı. Haber ucuzlarken hatta bedava hale gelirken, habercilik ve gazetecilik yapmak ise gittikçe pahalı hale geliyor. O zaman gazeteciliğin etik değerlerini zedelemeden doğru finansman nasıl sağlanacak? Sağlıklı bir demokrasi için basın ve ifade özgürlüğü, halkın doğru haber alma hakkı kamusal bir haktır. O zaman bu hakkın kullanılması tıpkı eğitim, sağlık ve barınma gibi devletin temel görevleri arasında yer almalı. Gazeteciliğin toplumsal ve kamusal fayda açısından hak ettiği değeri bulması gerektiğine ve tüm dünyada geçerli, evrensel gazetecilik etiğine uygun, objektif kurallara bağlı olarak sübvanse edilmesi gerekiyor. Ancak bu destek, meslek örgütlerinin de karar mekanizmasında yer aldığı siyasi otoriteden bağımsız ve objektif kriterlere göre düzenleme görevi yapacak özerk bir yapı ile mümkün.”
Evrensel Gazetesi İzmir Temsilcisi Özer Akdemir de Evrensel Gazetesi’ne uygulanan ilan kesme cezalarını anlattı. Bağımsız gazeteciliğin önemine vurgu yapan Akdemir medya kuruluşlarının gelirlerini kaliteli içerik ve okuyucu aidiyeti ile arttırabileceğini örnekler vererek vurguladı.
MEDYA MÜHENDİSLİĞİ
Sempozyumun ikinci oturumunda ise Sözcü Gazetesi’nin dijital sorumlusu Reha Başoğul, Türkiye’de medyanın dijital dönüşümü ile ilgili bilgiler verdi. Dijitalleşen medya ortamında matematiksel bilginin, raporlama ve anlık geri dönüşün anlamlı şekilde işlenmesinin önemine dikkat çeken Başoğul, “İletişim fakültelerinde Medya Mühendisliği konusunda müfredat olması gerekiyor. Bu konuda bir çalışma yapıp, müfredatı da hazırladık. Üniversitelerin ve medya kuruluşlarının bu konuyu gündemlerine alması gerekiyor. Artık medya mühendislerinin istihdam edilmesi ekonomik sürdürebilirlik ve kalite için şart. Dijital altyapının sağlıklı kurulması, işletilmesi, ekonomik fayda sağlayabilmesi için gazeteci-mühendis iş birliği gerekiyor. Bu dönüşüme ayak diremenin kimseye faydası yok” şeklinde konuştu.
Kaliteli içerik üretiminin önemine dikkat çeken Başoğul, “Haberin finansmanı içeriğin kalitesine doğru orantılı olarak gelişecek. Çok tıklanan sabun köpüğü içerikler para getirir diye medya sahipleri bu tip kolay yollara girebilir. Ama kaliteli bir haber her zaman için anlamlı bir gazetecilik için daha önemlidir ve uzun vadede kuruma prestij ve kazanç getirecektir” dedi.
Üçüncü oturumda ise İpek Yezdani’nin moderatörlüğünde Nazlan Ertan, Alexandra de Cramer ve Şebnem Arsu katılımlarıyla ‘Bütçeli bir iş: Sahada habercilik, serbest çalışmak’ konusu ele alındı.
Araştırmacı gazeteciliğin finansmanı, ‘Avrupa’dan bir örnek Macaristan’ adlı dördüncü oturumun moderatörlüğünü İzmir Ekonomi Üniversitesi Yeni Medya ve İletişim bölümünden Doç. Dr. Altuğ Akın yaptı. Oturumda serbest gazeteci Hale Gönültaş, yazar ve um:ag yönetim kurulu üyesi Özge Mumcu Aybars, Deutsche Welle medya kuruluşunda çalışan ve araştırmacı gazetecilik yapan Alican Uludağ konuşmalar yaptı.
Sempozyumda “A Dark Place” adlı belgeselin Türkiye’deki ilk gösterimi de yapıldı. Çevrimiçi taciz ve saldırılara maruz kalan kadın gazetecilerin birinci elden deneyimlerini konu alan belgesel IPI ile Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) Basın Özgürlüğü Temsilciliği’nin ortak yapımı olarak hayata geçirildi. Belgesel gösteriminin ardından, filmin yönetmeni ve IPI’ın Dijital İletişim Müdürü Javier Luque Martinez ile söyleşi yapıldı.
