Gizem TABAN/İZ GAZETE- Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) İzmir İl Koordinasyon Kurulu (İKK) son dönemde tepki çeken elektrik zamlarına ilişkin bir basın açıklaması gerçekleştirdi. İzmir Mimarlık Merkezi’nde yapılan açıklamayı TMMOB İzmir İKK Sekreteri Aykut Akdemir okudu. Akdemir, hükümetin enerji politikalarına eleştirilerde bulunurken İzmir halkına da çağrı yaptı.
‘ENERJİ YOKSULLUĞU’
Ülkedeki enerji krizine yönelik konuşan TMMOB İKK Sekreteri Aykut Akdemir, “Türkiye elektrik ve doğalgaz fiyatlarında, hükümetin fiyat baskılama politikalarına rağmen enflasyonun yüzde 55-60 üzerinde artış yaşayan, geçtiğimiz yıl 5 milyon kişinin faturalarını ödeyemediği için enerji kesintisi yaşadığı, enerji yoksulluğunun ciddi bir sorun olduğu bir ülkedir. Bugün insanlar kabul edilemez seviyelere ulaşan elektrik ve doğalgaz fiyatları yüzünden ısınamaz, barınamaz ve günlük yaşamlarını idame ettiremez bir hale gelmişlerdir” dedi.
‘ÖZELLEŞTİRMENİN BEDELİ’
Özelleştirmelerden önce 4 kişilik bir ailenin asgari yaşam standartları için kullanacağı 230 Kilowatt’lık tüketim için ödediği konut faturası 2007 yılında 36 TL iken bugün ilk kademenin 210 Kilowatt’a yükseltilmesine rağmen, Şubat 2022 itibariyle 329,6 TL’ye yükseldiğini belirten Akdemir, “Konutlarda asgari fatura 2007- Şubat 2022 arasında yüzde 816 oranında zamlanmıştır. Oysa TÜİK verilerine göre, Aralık 2007 ile Ocak 2022 arasındaki Tüketici Fiyatları Endeks değişimi yüzde 424’dür. Veriler aradan geçen dönem içinde özelleştirmelerin etkisiyle, elektrik faturalarının genel enflasyonu katlayacak şekilde arttığını ortaya koymaktadır. Kurulu güç ve üretimdeki payı, yüzde 20’nin altına düşen kamunun ne fiyatları kontrol altına alacak ne elektrik arzında sürekliliği sağlayacak ne de toplumsal faydayı gözetecek bir gücü ve kontrol mekanizması kalmamıştır” ifadelerini kullandı.
‘FATURALAR GİZLENİYOR’
2016 yılına kadar faturalarda görünür olan; kayıp kaçak, sayaç okuma bedellerinin dağıtım bölgelerinin özelleştirilmesi sonrasında tamamen gizlendiğini, elektrik faturalarının karartılarak halkın bilgi alma hakkının engellendiğini söyleyen Akdemir, “Faturalarda artık bütünüyle gizlenen dağıtım bedelini oluşturan kalemlerin toplamı 2007’de 4,623 kuruş iken yüzde 629 oranında artarak 33,7 kuruşa yükselmiştir. Üretilen her mal ve hizmetin temel girdisi olan elektrik enerjisindeki fiyat artışları, genel enflasyonun da artmasına neden olmaktadır. Kırılgan ekonominin temel sorunlarından biri olan yüksek enflasyonu yaratan faktörlerden biri şüphesiz enerji zamlarıdır. Elektrik enerjisindeki artışlar genel enflasyon oranıyla sınırlı kalsaydı, bugün daha iyi ekonomik koşullarda yaşıyor olacaktık.
‘ACİL KAMULAŞTIRMA’
Kamu kaynaklarının toplumun ortak yararı için kullanılması gerektiğini vurgulayan Akdemir, “EÜAŞ’ın toptan tarifeleri kamu zararı oluşturacak şekilde, dağıtım şirketleri ve bu şirketlerin yan kuruluşu olan görevli tedarik şirketlerini desteklediğini belirterek şunları söyledi: “Kamu kaynaklarıyla gerçekleştirilen yatırımların, yeniden toplum genelini ve genel ekonomiyi destekleyecek şekilde kullanılması sağlanmalıdır. Elektrik faturalarında 1 Ocak 2022 itibariyle gerçekleşen fahiş zam, tüm sonuçlarıyla geri alınmalıdır. Gerçekleştirilen fazladan tahsilat hemen yurttaşlara iade edilmeli veya sonraki faturalarında mahsup edilmelidir. Bir gece de yüzde %100’leri aşan fiyat artışlarının bir daha oluşmaması için acilen yapısal değişiklikler hayata geçirilmelidir. Faturalar üzerinden, yüksek vergi oranlarıyla bütçe açıklarının kapatıldığı, özelleştirme bedelleri için alınan dövize endeksli kredilerin rahat ödenmesi için şirketlere kaynak aktarıldığı bu dönem sonlandırılmalıdır. Arz güvenliğini sağlamak ve toplam maliyeti düşürmek için kamunun yenilenebilir kaynaklara yatırım yapması, özelleştirilen üretim tesisleri ve dağıtım bölgelerinin kamulaştırılması acilen gündeme alınmalıdır. Kamulaştırma sonrasında iletim, dağıtım şebekelerinin eksikleri giderilerek, üretim tesislerinin yeni teknolojilerle kamu tarafından geliştirilmesine yönelik planlama yapılmalıdır.”
‘SORUMLUSU İKTİDAR’
Bugün yaşadığımız krizin sorumlusu kamu kaynaklarını sınırsız bir şekilde sermayenin hizmetine sunan siyasi iktidarın ta kendisidir” diyen Akdemir, “Kamusal hizmetlerin herkese eşit ve ucuz bir şekilde ulaştırılabilmesi için piyasacı politikaların terk edilerek toplumcu ve kamucu politikaların hayata geçirilmeli, yaşadığımız krizin faturası da patronlara ödetilmelidir” dedi. İzmir halkına da çağrıda bulunan Akdemir, “Elektrik faturalarını ödemesinler. Üç’lü tarifede olanlar tekli tarifeye geçsinler. Ellerine geçen faturalar gerçeği yansıtmamaktadır. Beyan edilen olması gereken faturalar değildir, bu konuda itirazlarını yapsınlar. Bu faturaların sürdürülebilirliği kalmamıştır” ifadelerini kullandı.
